Project Buurtpensioen bedreigd: ‘Zonder financiering stopt het’

Het Buurtpensioen, een proefproject van informele buurtzorg dat een jaar geleden begon in Heembeek, is een succes. Toch is het voortbestaan onzeker. “Als we geen subsidie krijgen, houdt het op,” zegt initiatiefneemster Katleen Deruytter.

Het model voor het Buurtpensioen komt uit Engeland. Daarbij doen buren eenvoudige klusjes zoals boodschappen, gordijnen ophangen of samen gaan wandelen, voor elkaar. Ze kunnen hun ‘werkuren’ laten registreren en opsparen voor de dag dat zij zelf hulp nodig hebben. Ook kunnen ze de gespaarde werkuren doorgeven, bijvoorbeeld aan een hulpbehoevende ouder.

Dankzij de Sociale Innovatiefabriek van ex-minister Ingrid Lieten (SP.A) kreeg Deruytter de kans om het systeem een jaar uit te proberen in Neder-over-Heembeek. Na dat jaar blijken de ervaringen zeer positief. Deruytter: “We hadden gerekend op vijftien deelnemers, maar het zijn er intussen vijftig. Ook bereiken we de juiste doelgroep, met name mensen die geïsoleerd leven. De gemiddelde leeftijd is 74, de oudste deelnemer is 99.”

De meest aangevraagde klusjes zijn bezoek, boodschappen en vervoer. “De eenzaamheid in de wijk is schrijnend, en veel groter dan ik besefte,” zegt Deruytter. Ook de hulpgevers doen vaak mee om met anderen in contact te komen. “Of ze doen mee omdat ze trots zijn op deze primeur in Heembeek, of omdat ze erbij willen horen.”

Jeanne De Neef, 70 en alleenstaande, is een enthousiaste vrijwilligster van het eerste uur. Door het project kwam ze in nauwer contact met haar overbuurvrouw van 84. “Toen haar lekkend huis hersteld werd, heb ik elke dag voor haar gekookt en hebben we samen gegeten. Dat was heel gezellig,” vertelt De Neef, die na een wekenlang verblijf voor een knieoperatie in het ziekenhuis net terug thuis is. “Mijn buurvrouw heeft al die tijd mijn brievenbus leeggemaakt en voor mijn kat gezorgd.”

Bedoeling van Deruytter was om na het eerste jaar ook elders Buurtpensioen-antennes te openen. Om die reden hebben enkele vrijwilligers ondertussen het operationele beheer van de dienst in Heembeek overgenomen. Vele gemeenten, binnen en buiten Brussel, hebben interesse. Vooral in Brussel-Stad is de bereidheid groot om het initiatief materieel te steunen.

Partners
Voorts wil Deruytter het Buurtpensioen, dat nu ingebed is in het Kenniscentrum Woonzorg, verzelfstandigen tot een duurzame onderneming. “We willen een vzw die werkt als een coöperatieve. In plaats van op zoek te gaan naar geld willen we ons vooral laten steunen in werkuren en materiaal. Dat gebeurt nu al. Studenten van UCL ontwikkelen een programma om vraag en aanbod van de klussen te matchen. En verzekeringsbedrijf Delta Lloyd Life, een van onze vele partners, wil ons zijn oude laptops schenken, de vrijwilligersverzekering regelen en ons helpen bij het organiseren van het vervoer.”

Het pilootproject loopt deze week ten einde. Grote vraag is: komt er een vervolg? Behalve steun in natura heeft het Buurtpensioen een minimum aan centen nodig. Deruytter, die het afgelopen jaar voor twee dagen per week werd betaald, maar zich meer dan voltijds inzette voor het project, zoekt geld voor een fulltime coördinator, een halftijdse Franstalige medewerker en iemand voor de begeleiding bij de verzelfstandiging. Alles samen goed voor 160.000 euro. “We hopen dat de Vlaamse overheid en Europa over de brug komen. Zo niet, stopt het. In Heembeek zal het Buurtpensioen dan nog wel een tijd blijven bestaan. De vrijwilligersgroep is heel hecht en enthousiast. Maar zonder sturende kracht vrees ik dat het ook daar op termijn uitdooft.”