Rechter en buren brengen leven op Fransmanplein

Er broeit en bloeit iets rond het Fransmanplein. Sinds kort zetelt de vrederechter opnieuw in het mooi gerestaureerde justitiepaleisje. En de omwonenden zijn begonnen met het kweken van groenten, waarmee ze vervolgens een eetfestijn bereiden op het plein. Over twee weken houden vrederechter en buren samen een feestje.

H et Fransmanplein is geen officiële straatnaam. Het is de plek waar de Fransmanstraat en de Mode Vlieberghstraat uitkomen op het vredegerecht van Laken, het vijfde Brusselse kanton. Tot voor een jaar of vier was hier ook geen pleintje. Dat kwam er dankzij het wijkcontract Leopold tot Leopold, dat de hele buurt een opknapbeurt gaf.

Intussen heeft de Regie der Gebouwen ook het ruim honderd jaar oude gerechtsgebouw gerestaureerd. Vrederechter Martine Mosselmans, die tijdens de renovatie kantoor hield in een appartement op de Houba de Strooperlaan, kon afgelopen lente terugkeren naar haar ‘paleisje’.

Op het voorpleintje speelt een groep buurtkinderen voetbal. “Pas op, niet tegen de gevel shotten,” spreekt Mosselmans hen streng toe als ze de deur komt openen. De pas geverfde inkomdeur vertoont al een fameuze barst. “En de komende dertig jaar zal niemand die deur opnieuw komen verven. Ik zal het zelf moeten doen.”

Alarmknop
Dit terzijde, is ze heel tevreden met de renovatie. Tot begin vorig jaar verkeerde het gerechtsgebouw in een ellendige staat: vuil, al jaren niet geschilderd, plafonds waarvan het pleister naar beneden viel, kapotte ramen, slechte verlichting, geen fatsoenlijk sanitair.

Alles werd hersteld of vernieuwd. “Wat mooi was, werd behouden,” zegt Mosselmans. Fier leidt ze ons rond in het gebouw, dat opnieuw waardigheid en autoriteit uitstraalt. In de griffie is nu overal verwarming en er is ook een echte balie. “Vroeger hadden we iets met kasten geïmproviseerd.” Voorts is het gebouw toegankelijk gemaakt voor gehandicapten. Er kwam nieuw sanitair en ook een keuken met eetruimte voor het personeel.

Boven werd de majestueuze zittingszaal in zijn oude glorie hersteld en gemoderniseerd. Bovendien heeft Mosselmans gekregen waar ze al lang op aandrong: een alarmknop bij de tafel waar ze recht spreekt.

Als kers op de taart werd het balkon aan de voorgevel opgeknapt. Vroeger kon het niet gebruikt worden omdat er stukken van het plafond vielen. Nu heeft Mosselmans op het terrasje een tafel en stoelen neergezet zodat het personeel even kan verpozen met zicht op het pleintje.

Laagdrempelig
Ze hoopt nu alleen dat het vredegerecht op deze plek kan blijven. Justitieminister Koen Geens (CD&V) wil immers besparen op gebouwen en personeel. Dat betekent in zijn optiek: centraliseren. Om te beginnen zullen alle vredegerechten die in eenzelfde gebouw zitten, zoals in Anderlecht of Schaarbeek, moeten samensmelten. “Maar ook overweegt hij om andere stadskantons samen te voegen. Wij hebben de vraag al gekregen om te verhuizen naar het Poelaertplein, waar de vredegerechten van het centrum zitten. Voorlopig hebben we dat wel kunnen afwimpelen, maar het zit er wel aan te komen.”

Mosselmans vindt een verhuis naar het centrum geen goed idee. “Je bespaart er misschien mee, maar je mag niet vergeten dat een rechtbank in een fragiele buurt een functie heeft. Haal het vredegerecht hier weg en je moet een extra agent en drie straathoekwerkers inzetten. Bovendien ontstaat hier dan een stadskanker.”

Volgens haar moet een vredegerecht laagdrempelig zijn en dus dicht bij de mensen liggen. “Voor de minister, die ook inzet op digitalisering, is het centrum vlakbij. Hij beseft niet dat hier een ander publiek komt. De helft van de mensen heeft geen computer en verschijnt zonder advocaat.”

Zelf kweken
Omdat ze een rechtbank ‘op mensenmaat’ wil zijn, werkt ze op 5 september mee aan het tweede feestje van Resto Vliebergh. Die dag houdt ze opendeur in haar vredegerecht, met aperitief op het balkon.

Resto Vliebergh is ontsproten uit de hoofden van enkele bewoners van de Mode Vlieberghstraat, een charmant straatje met aan de onpare zijde allemaal gelijkaardige werkmanshuisjes. Ze werden eind negentiende eeuw door architect Henri Jacobs gebouwd op initiatief van de gemeente Laken, die toen met een massale arbeidersimmigratie werd geconfronteerd.

Vandaag is het straatje, intussen ingericht als woonerf, een echte Brusselse mix: oude Brusselaars, jonge Brusselaars en nieuwe Brusselaars wonen kriskras door elkaar.

Een hele hechte samenhang tussen de omwonenden was er tot voor kort niet. Eén van de redenen waarom een paar bewoners het idee opvatten om samen groenten te gaan telen en daarmee vervolgens een feestmaaltijd voor de buurt te bereiden. Op die manier wilden de initiatiefnemers ook laten zien dat in de Fransman- en Bockstaelbuurt, een wijk met een niet al te beste reputatie, ook mooie dingen gebeuren.

Het project, dat de steun kreeg van het nieuwe wijkcontract, moet de buurtbewoners aanzetten om zelf groenten te kweken. Er werden dan ook zaadjes uitgedeeld en er werden bonen, tomaten en erwten geplant in tuinen, op balkons en in bakken op straat.

Sperzieboontjes
In juni was er, bij wijze van voorproefje, een eerste eetfestijn rond het thema van de erwt. Dat was een groot succes hoewel de erwtjes uiteindelijk moesten worden aangekocht omdat de eigen aanplant niet tijdig rijp was. “Maar er was veel volk, het was mooi weer en het was lekker,” zegt Hilde Brepoels, een van de initiatiefneemsters uit de Mode Vlieberghstraat. “Het was net een marktje in de Provence. Er speelde zelfs een accordeonist, ook iemand uit de straat.”

Het project zorgde er effectief voor dat de buren elkaar beter leerden kennen. “Tot voor kort zeiden mijn buurvrouw Fatima en ik elkaar alleen gedag. Nu lopen we bij elkaar binnen en wisselen we recepten uit,” zegt Brepoels.

De bewoners zijn inmiddels volop bezig aan de voorbereiding van de tweede Resto Vliebergh, op 5 september. Die wordt ambitieuzer en groter. Terwijl de gasten in juni gratis hapjes aangeboden kregen aan geïmproviseerde tafeltjes, wordt het nu een echte feestmaal aan lange tafels met meerdere gangen en dat voor de luttele prijs van vijf euro. De gerechten zullen opnieuw bereid worden in de keuken van sociaal restaurant La ChômHier in de Fransmanstraat.

Vorige week werd tijdens een avondlijke vergadering in het tuintje van Brepoels het menu bediscussieerd. Gedacht werd aan spaghetti van courgettes, risotto met erwtjes en lamskoteletjes met sperzieboontjes en tomaat in de oven. Zeker geen pensenkermiseten dus. Brepoels: “Neen, we willen enig culinair niveau halen en verfijning uitstralen. Daarom gaan we ook mooie tafels dekken, geen plastic borden en bestek. Het mag wel eens iets anders zijn dan een verbrande brochette op een braderij.”

Resto Vliebergh, 5/9/2015, info en inschrijving: restovliebergh@hotmail.com