'Red de ster van het Noordstation'

De gouden ster, al meer dan zestig jaar hét symbool van het Noordstation, wordt deze week verwijderd. Volgens de NMBS past ze niet meer in een modern stationsconcept. Knack-journalist en fervent treinreiziger Stijn Tormans vindt de beslissing onbegrijpelijk en is nog snel een protestactie begonnen: Red de Ster.

V oor Tormans, die menig wachtend uur slijt in het station, is de gouden ster tegen de grijsblauwe zijwand van de lokettenzaal een monument, een ijkpunt ook. “Het is een herkenningssymbool voor velen, afspraak onder de ster, zo klinkt het vaak.” Groot was zijn verbazing toen hij onlangs via de infoborden over de renovatie van het station vernam dat de ster zou verdwijnen. “Men wil het gebouw in zijn oude glorie herstellen en daartoe alle storende elementen weghalen. Op de simulatieschets zie je dat de houten banken verdwijnen. En de ster.”

De ster, een storend element? Tormans: “Ik heb opzoekingswerk gedaan. De ster hangt er van bij de inhuldiging van het nieuwe Noordstation in 1952. Volgens alle spoorhistorici verwijst ze naar de Etoile du Nord, de legendarische trein die tussen 1924 en 1996 reed van Parijs naar Amsterdam, naar het Noorden. De ster is afgebeeld op zowat alle reclameaffiches voor de trein. Ze herinnert dus aan het rijke verleden van de spoorwegen.”

Tormans: “Ook in de literatuur is de Etoile du Nord een begrip. Kijk maar bij Simenon. Mensen die het spoor bijster zijn, worden door de Poolster weer op weg gezet. De ster in het Noordstation heeft ook veel weg van een kompas.”

Tormans vroeg de NMBS om uitleg. Hij kreeg te horen dat de ster niet meer paste in de nieuwe plannen. Ze zou een tijdje gestockeerd worden en later geëxposeerd in het nieuwe spoorwegmuseum in Schaarbeek. “Maar daar hangt ze niet in de juiste context, de Ster van Het Noord hoort in het Noordstation, niet in een museum.”

Dus begon Tormans, samen met Tanja Wentzel en Katherine Ennekens, afgelopen weekend een facebookgroep, reddestersauvezletoile. Enkele dichters, onder wie Geert van Istendael en Frank De Crits, kropen meteen in hun pen voor een ode aan de stationsster. Tormans plant in de komende dagen ook een eenmansactie in de lokettenzaal. Zijn protestbord met ‘Red de Ster’ ligt al klaar. “De poëtische kracht en symboliek van de ster is te groot om haar zomaar verloren te laten gaan.”

Multimediascherm
De NMBS bevestigt dat de ster uit de oude stationshal verdwijnt, nog deze week. “De metalen zijwand wordt in januari helemaal vernieuwd. De ster hangt in de weg. Daarom wil de aannemer haar deze week weghalen,” zegt woordvoerster Ines Venneman. En neen, de ster komt niet terug. “Ze past niet in een modern stationsconcept,” zegt Venneman. “Maar ze heeft een belangrijke historische waarde en krijgt vanaf volgende zomer een hele mooi plaats in Train World.”

Wat er in de plaats van de ster komt op de zijwand van de lokettenzaal, staat nog niet vast. “Mogelijk een groot multimediascherm.”

Gedicht van Geert van Istendael

Dei peis van den NMBS emmen'et uug in uile stèr.
Na tère ze te zegge mei een voil air:
Dei stèr in de Nord, dat es ni modern ne mi!
Voesj met dei stèr!
Zaje 't geluuve? Dei stèr met de B van de gruuten Henry,
Da mag ne mi.
Neje, ze doon leever de gruute kosj
En wa geive dei malabars in de plosj?
Ewa flaa streppekes, kinderozjen, allei, een slaptiteut,
Ze paaze, da's vuile beiter, want da's eet neut.
Oo kunda zuu graalaak trompeire?
Oo kunde de Nord zuu lillek arranzjeire?
Waaile zeggen en zinge: Puute van ons stèr,
Gefd ons agaa ons stèr vanèr.

Geert van Istendael

Bekijk ook de reportage van tvbrussel.