Régis Lambert, terug van Antarctica: 'Om nooit te vergeten'

“Een tijdlang een klein deeltje van iets unieks mogen zijn, dat is iets om nooit te vergeten. Toch was ik blij weer thuis te zijn.” Burgerlijk ingenieur Régis Lambert is net terug van Antarctica. Twee maanden lang heeft hij er gewerkt op de Belgische Poolbasis Prinses Elisabeth. “De draad weer oppikken viel al bij al mee. Tenslotte heb je twee maanden geleefd zonder groen, zonder dieren, zonder gsm, zonder geld, zonder je vaste activiteiten, zonder het lawaai van alle dag.”

R égis Lambert is begiftigd met een gezonde zin voor avontuur, maar ook idealisme is hem niet vreemd. "Ik heb ervoor gekozen mijn weg te zoeken in de energiesector, niet in het minst omdat die van rechtstreeks en onmiddellijk zichtbaar nut is voor de maatschappij. Ieder van ons heeft er dagelijks mee te maken. Mijn eerste baan in de sector vond ik - na lang zoeken - bij Electrabel. Ik weet het, niet meteen de werkgever die je vereenzelvigt met idealisme. Maar voor mij was het een voet tussen de deur, een kans om ervaring op te doen."

"Ik wist bovendien dat het geen eindstation zou zijn, dat ik met hernieuwbare energie wilde verdergaan. Het is een sector die me uitermate fascineert: het is de toekomst. Zo ben ik bij Brugel terechtgekomen, de Brusselse regulator voor de energiemarkt. Daar ben ik nu adviseur Groene Stroom. Twee keer raak: ik ben niet alleen bezig met hernieuwbare energie, maar ook nog eens in de stad die ik echt wel de mijne durf te noemen. De stad waar ik leef, waar ik wil leven. Ik heb er ook niet het probleem dat ik bij Electrabel had: Brugel is een overheidsbedrijf dat er is voor iedereen, financiële prestatiedruk speelt er niet en ik kan er werken in een kleine ploeg."

Tussen de stapel post
Brugel, Brussel. Het was nog ver weg van Antarctica en het Belgische onderzoeksstation dat er is opgezet door de International Polar Foundation (IPF), waarvan landgenoot Alain Hubert de drijvende kracht is. "Vorig jaar hebben mijn vriendin en ik een reis van drie maanden gemaakt. We hebben toen voet gezet in drie landen van evenveel continenten: Argentinië, Zuid-Afrika, Vietnam.

Rugzaktoerisme. Het was een uiterst boeiende en leerrijke ervaring, die onze blik op de wereld echt wel heeft geopend. Sindsdien kan ik de dagdagelijkse realiteit veel beter relativeren. Waar maken we ons eigenlijk druk om? Als puntje bij paaltje komt, heb ik alleen nog zin om me te concentreren op het belangrijke. De dingen die er werkelijk toe doen, de mensen die er werkelijk toe doen."

"Na onze thuiskomst heb ik tussen de opgestapelde post een oud magazine gevonden, met daarin een vacature voor de Prinses Elisabeth Poolbasis. De basis is een casestudy op energetisch vlak, een project dat me al langer boeide. Maar tot dan had ik er nooit bij stilgestaan dat het voor iemand als ik daadwerkelijk mogelijk is er te gaan werken. Ik was gebeten, maar mijn sollicitatie was helaas te laat binnen. Maar het zaadje was gezaaid, en toen ik enkele maanden later opnieuw solliciteerde - dit keer spontaan -, bleken ze tot mijn verbazing net iemand te zoeken om te werken aan de elektrische systemen van het station."

"Begin oktober kreeg ik de bevestiging dat ik meekon, half december ben ik vertrokken. Zonder specifieke voorbereiding. De voorgaande jaren was er wel een opleidingsweekeinde geweest op het militair domein van Marche-les-Dames, maar deze keer was dat om de een of andere reden geschrapt. We hebben die opleiding nu ter plekke gekregen van Alain Hubert. Een namiddag lang. Rappelafdaling, knopen leren leggen, leren hoe je iemand uit het ijs haalt..."

Gewapend tegen de winter
Op 23 december zette Lambert voor het eerst voet aan de grond op Antarctica. "Het was prachtig weer, het ontvangstcomité stond klaar toen we landden. De omgeving was machtig in al haar majestueuze, ongerepte pracht. Ook het ontdekken van het onderzoeksstation, dat volledig draait op duurzame energie, was een overweldigende ervaring. Ik kende het al van foto's en seminaries, maar er daadwerkelijk binnen mogen stappen gaf een enorme kick."

"Ik was snel aangepast. De kou? Ik denk dat ze hier in België de voorbije winter soms even extreme temperaturen te verduren hebben gekregen als wij daar. En dat ze meer last van de koude hebben gehad dan wij, die op Antarctica over perfect aangepaste kleding beschikten. De luchttemperatuur valt er trouwens mee, omdat het zo droog is, en de zonneschijn is een bonus. Best te doen dus, behalve als er wind staat. Dan neem je toch best je voorzorgen, anders hou je het niet lang vol. Het meeste wennen was het nog aan het gebrek aan duisternis. Jezelf de discipline opleggen om op tijd onder zeil te gaan. En dat is allerminst makkelijk: omdat het steeds licht is buiten, heb je bijna nooit zin in je bed."

"Mijn taak bestond erin het bestaande elektrische team - één ingenieur en een elektricien - te integreren binnen de technische ploeg. Er waren de voorbije jaren problemen geweest rond het in stand houden van het station in de winter; met name de synchronisatie van de generator op het elektrisch net gaf problemen. Wij hebben daarvoor een oplossing gezocht, en gevonden. Dit jaar is er goede hoop dat het station in de negen maanden durende poolwinter onbemand kan blijven draaien zonder stil te vallen."

Heimwee
"Een andere grote opdracht was het vervangen van de batterijen. Die waren de vorige winterseizoenen twee keer bevroren geraakt en hadden daardoor een deel van hun capaciteit verloren. Een werk om u tegen te zeggen. Elke batterij weegt maar liefst 85 kilogram, stevige knapen, 192 in totaal. Daar zijn we toch een week zoet mee geweest."

Altijd was er wel iets te doen. Het onderhoud van de windturbines, onderhoud en herstellingen van zonnepanelen, nieuwe fotovoltaïsche zonnepanelen op het dak plaatsen, hun productie en hun reactie op de weersomstandigheden nagaan, werken aan het brandbeveiligingssysteem...

"Tijd om me te vervelen was er allerminst. Het station is slechts drie maanden per jaar bemand, er diende doorgewerkt te worden. Met een relatief beperkte ploeg. Als het dan wat zwaar is, als er al eens een moeilijk moment is, dan kun je nog altijd naar buiten. Je hoofd klaren midden in die desolate, magnifieke natuur. Dan zijn de batterijen snel weer opgeladen, dan kom je mentaal tot rust. Dan besef je pas hoe machtig het allemaal wel is, die omgeving, die kracht van de natuur. Zonder meer een boost voor de moraal."

"Tijdens zo'n avontuur kom je ook op een bepaald moment jezelf tegen. Je begint jezelf vragen te stellen over van alles en nog wat. Existentiële vragen. Zonder daarom ook duidelijke antwoorden te vinden. Op sommige momenten heb ik toch wel last gehad van heimwee, ik heb wel eens zin gehad om naar huis te gaan. Naar mijn vriendin, familie, vrienden. Naar al mijn referentiepunten in mijn leven. Je leeft daar tenslotte in een gesloten omgeving, met een beperkt aantal mensen, je kunt er niet weg. Dat is niet altijd evident. Ik had het dan ook niet bijzonder moeilijk om afscheid te nemen van Antarctica en terug te komen. Toch blijft het verblijf daar een ervaring die ik zal blijven koesteren."

"De aanpassing aan de terugkeer naar de bewoonde wereld viel al met al wel mee. Volgens mij komt dat doordat je referentiepunten - familie, vrienden, omgeving, werk - zo sterk verankerd zijn. En dat wordt doorgaans wel eens vergeten, omdat de realiteit van elke dag zo vanzelfsprekend lijkt."

"Ook mijn band met Brussel is relatief sterk. Ik hou van deze plek, hoe langer hoe meer zelfs. Ik denk dat het een privilege is om je ergens thuis te kunnen voelen. En ik voel mij thuis hier in Brussel. Heel goed thuis. Al gaat het nu alweer kriebelen om iets nieuws te ontdekken. Maar dat probeer ik te onderdrukken. Eerst alles laten bezinken, genieten van de ervaring die net voorbij is. Er zijn hier ook een aantal praktische zaken te regelen. Zo zijn mijn vriendin en ik ons appartementje in Anderlecht aan het opknappen, ook al omdat we in blijde verwachting zijn van ons eerste kindje. En dat krijgt nu toch wel even voorrang..."