Rustig ouder worden in het groen

Het rust- en verzorgingstehuis Sint-Jozef breidt uit met serviceflats, een lokaal dienstencentrum en een dienst voor dementerende bejaarden. Daarmee ziet het eerste echte Nederlandstalige woonzorgcentrum in Brussel het licht.

'T oen ik in 1984 in de raad van bestuur van Sint-Jozef kwam," zegt voorzitter Guido Van Linthout, "kwamen de dames van zestig haast met plezier naar dit rusthuis om zich te laten soigneren. Vandaag ziet de bejaardenzorg er totaal anders uit."

Haast niemand gaat al op zijn zestigste naar het rusthuis. De opname wordt zo lang mogelijk uitgesteld. Het concept van de woonzorgcampus voldoet aan die nieuwe behoefte. Wie nog thuis kan wonen, kan er terecht voor een maaltijd of een kaartnamiddag in het Lokaal Dienstencentrum. Wie zorg nodig heeft maar toch zelfstandig kan leven, kan terecht in de serviceflat. En als het echt niet meer gaat, is er het rust- en verzorgingstehuis.

Het rusthuis Sint-Jozef in Evere zal over een dik jaar al die verschillende componenten van de bejaardenzorg bevatten. Dat is te danken aan de uitbreiding waarvan de werken deze week kunnen beginnen. Eindelijk. Want het dossier is al meer dan vier jaar oud.

Sint-Jozef is gelegen in een nog vrij groen deel van Brussel, aan de Marnestraat in Evere, en heeft zelf nog een flinke lap grond liggen. Maar daar mocht niet gebouwd worden, omdat het ingekleurd staat als groenzone. Om toch voldoende vierkante meters te kunnen bouwen, is beslist om in de hoogte te bouwen, rond het bestaande binnenplein van het honderdvijftig jaar oude rusthuis. Er komt een (bescheiden) toren van zeven verdiepen met in de bovenste etages zeventien serviceflats. Het woonzorgcentrum was graag een tik hoger gegaan, maar dat stond de dienst stedenbouw van de gemeente niet toe.

De zeventien serviceflats worden gebouwd door een cvba, waarvan het rusthuis de helft van de aandelen bezit. Ze zullen verhuurd worden, sommige via een sociaal verhuurkantoor, dus aan gunsttarieven.

In de onderste 'balk' komen drie keer tien wooneenheden voor dementerenden. "Er is op dit moment hier in de buurt weinig zorgaanbod voor die specifieke groep van bejaarden," zegt Cynthia van Thiel van het Kenniscentrum Woonzorg Brussel. "De uitbreiding is dus welgekomen."

In het souterrain, maar met zicht op het groene bos, komt dan het Lokaal Dienstencentrum Aksent, dat zal fungeren als zorgknooppunt voor de hele wijk. Daarnaast komt er ook een nieuwe grootkeuken.

De plannen zijn van de hand van het Gentse architectenbureau Buro II & ArchiI+I. Van hen komt het idee om de verticale balk 'boven het maaiveld' te tillen, zodat het zicht vanuit de binnentuin op het prachtig stukje groen bewaard blijft. Tevens kan de brandweer zo ook makkelijk bij de oudere gebouwen. De auto's rijden niet door maar langs het park en kunnen zo de ondergrondse garage in. De hele nieuwbouw zou eind 2014 moeten klaar zijn.

Mengvorm
Opmerkelijk is de hybride bestuursvorm van het woonzorgcampus. Het rusthuis is erkend door de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en dus tweetalig en bicommunautair. De serviceflats, de afdeling voor dementerenden en het lokaal dienstencentrum zullen een Vlaamse erkenning dragen. Die laatste twee worden ook gebouwd met Vlaamse subsidies. Geld komt van het VIPA en het Vlaams Brusselfonds. Herwig Teugels van het Kenniscentrum Woonzorg Brussel had in het verleden al opgeroepen om te experimenteren met dergelijke mengvormen. Hij voorziet niet al te veel problemen. "Het is goed doorgepraat met beide overheden," zegt Teugels.
Het project is goed nieuws voor de Vlaamse Gemeenschap, want het is het eerste volledige woonzorgcentrum in een lange reeks van nieuwe Nederlandstalige projecten in de bejaardenzorg in Brussel. In juli 2013 opent een Nederlandstalig rusthuis met 150 plaatsen in Heembeek, en in het najaar 2014 zou Sint-Vincentius in Evere moeten klaar zijn, goed voor nog eens 158 woongelegenheden voor senioren. Teugels verwacht dat tegen 2017 alle geprogrammeerde rusthuisplaatsen voor Vlaamse bedden in Brussel (in totaal 1.257) gerealiseerd zullen zijn. Dat had tien jaar geleden niemand kunnen vermoeden.