Sara Geudens is eerste dove klastitularis

Ze droomde ervan om juwelen te gaan ontwer­pen, maar tijdens de vooropleiding zag ze dat het niets voor haar was. In Kaster­linden, een school voor doven en slechthorenden, aardde de doof geboren Sara Geu­dens (25) meteen. Ze ontpopte zich zelfs tot de eerste dove klastitularis van Vlaanderen.

Om de aandacht van een van haar dove of slechthorende leerlingen te krijgen, tikt Sara Geudens hem of haar aan. Zoekt ze de aandacht van de hele groep, dan stampt ze met haar voet op de grond. Als ze ver van iemand verwijderd staat, dan wappert ze met haar hand.

Sara Geudens, de eerste dove klastitularis in het Nederlandstalig onderwijs, hanteert deze specifieke communicatieafspraken uit de dovencultuur dagelijks in de les. "Wissel ik met mijn groep van klas, dan doe ik het licht even aan en uit. In deze school gebruiken wij een lichtflits in plaats van een bel. We werken sterk visueel, bijvoorbeeld met een knipperlicht op de deur. Tijdens de les gebruiken we vaak foto's," zegt de kersverse leerkracht van Kasterlinden, een VGC-school voor kinderen met gehoor- of gezichtsproblemen, primaire taalstoornissen of autismespectrumstoornissen.

In die school geeft ze les aan zes dove en slechthorende kinderen van zes tot tien jaar oud, verspreid over de drie eerste leerjaren. Dat is nog maar sinds 1 september 2008. Voordien werkte ze vijf jaar als klasmedewerker in Kasterlinden. Maar daar nam ze geen vrede mee. Geudens wou meer verantwoordelijkheid én een eigen klas. Daarvoor had ze wel een diploma nodig. Ze koos voor een combinatie van klasmedewerker in Kasterlinden en afstandsonderwijs in de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen.

Vier jaar lang deed ze dat. Het eerste jaar van de opleiding was basisvorming. Tijdens het tweede en derde jaar lag de focus op het lager onderwijs, en in het vierde jaar ging de grootste aandacht naar het eindwerk. Uiteindelijk studeerde ze af met onderscheiding en behaalde ze haar bachelor lager onderwijs. Nu schotelt Geudens haar leerlingen wereldoriëntatie (W.O.), Vlaamse Gebarentaal (VGT), dovencultuur en rekenen voor.

Volwaardige taal
Dat Geudens de volledige eindverantwoordelijkheid draagt over een klas, maakt haar blij. "Ik ben er fier op dat ik de eerste dove klastitularis ben. Er zijn er wel meer die werken als klasmedewerker," legt ze uit. "Op papier bestaan er meer dove en slechthorende leerkrachten, maar niemand heeft tot nu toe een klas onder zijn hoede. Het is een droom die uitgekomen is."

Toch was leerkracht niet het enige beroep dat haar fascineerde. "Aanvankelijk wou ik juwelen ontwerpen, maar ik kon niet direct aan de opleiding beginnen. Eerst moest ik kunsthumaniora volgen. Na drie maanden heb ik er de brui aan gegeven."

Via-via ving ze op dat Kasterlinden dove klasmedewerkers zocht. Kasterlinden biedt tweetalig onderwijs aan: de talen zijn VGT en Nederlands. VGT is de moedertaal van veel dove en slechthorende mensen in Vlaanderen. De school beschouwt VGT - die verschilt van de Nederlandse en Waalse gebarentaal - als een volwaardige taal naast het Nederlands.

Om het onderwijsaanbod nog meer op maat van de leerlingen af te stemmen, schakelde Kasterlinden tien jaar geleden dove klasmedewerkers in. Dat gebeurde binnen het bilinguaal-bicultureel project, dat zich uitstrekt van de eerste kleuterklas tot het laatste jaar secundair onderwijs. Bilinguaal betekent 'twee talen', Nederlands en VGT dus, terwijl bicultureel voor twee culturen staat: dovencultuur en horende cultuur. "Binnen dat project - en dat willen we zoveel mogelijk uitdragen naar de rest van de maatschappij - zijn zowel beide talen als beide culturen evenwaardig. We willen beide naast elkaar laten leven, zonder onderscheid," zegt Jan De Crom, de directeur van Kasterlinden.

Door Geudens aan te stellen versterkt de school de link tussen de dovencultuur en het onderwijs. De Crom: "We hebben een stap vooruit gezet door Sara aan te werven. Doordat ze doof is, heeft ze een iets betere toegang tot de dovencultuur. Haar aanpak is lichtjes anders dan haar collega's, wat niet betekent dat zij het minder goed zouden doen. Ieder heeft zijn aanpak. Onder de leerkrachten is de sfeer zo goed dat ze zelfs vergaderen in VGT."