Serge Anton, fotograaf en binnenhuisarchitect: 'Vergeet nooit je ogen te wassen'

"Ik ben een enorme liefhebber van muziek. Maar helaas kan ik zelf niet spelen. Mijn vader, die er nu tachtig is, speelt mondharmonica, gitaar en accordeon. Allemaal geleerd op zijn dooie eentje. Maar ik heb geen talent. Zero, zilch, nada. Als tiener heb ik me ooit een gitaar gekocht, maar ik kon geen deftig akkoord uit de snaren krijgen en heb ze dan maar verkocht. Met het geld heb ik mijn eerste fotocamera aangeschaft, het is zowat het enige toestel waar ik nooit een handleiding voor nodig heb gehad." Serge Anton is fotograaf, doet aan binnenhuisdecoratie en -architectuur, en is bovenal een levensgenieter met een open kijk op het leven.

'I k was een slechte leerling, mijn nieuwsgierigheid ging uit naar andere dingen dan kennis uit schoolboeken. Ik had wel interesse voor architectuur, de rijkdom aan schoonheid van musea, en de dingen die rondom mij gebeurden. Tekenen leek me wel wat, maar daar bleek ik het geduld niet voor te hebben. Fotografie past beter bij mijn ongeduldige natuur: een druk op een knopje volstaat om de tijd stil te doen staan," vertelt Anton. "Daarnaast leek fotograaf worden me ideaal om met heel veel verschillende sferen in contact te komen, en een eigenzinnige blik te tonen op de meest uiteenlopende zaken."

"Als jongeman was ik eveneens enorm geboeid door het stoffelijke en materialen, en hun interactie met licht. Als binnenhuis- en tuinarchitect had mijn vader in zijn bureau lianen uit Afrika hangen. Dat fascineerde me, net als de manier waarop de uitgekiende belichting het tafereel tot leven bracht. Die interactie met licht wilde ik op foto vastleggen en begrijpen."

"Het heeft uiteindelijk geleid tot mijn debuutwerk: het fotograferen van papier en boeken. Papier is nu eenmaal een materiaal dat licht goed aantrekt, en ik had weinig plaats en geld. Zo fotografeerde ik onder meer boeken van een Antwerpse bibliotheek die onherstelbaar beschadigd waren geraakt in een brand. Ze vormden een mooie getuigenis van het feit dat alles verandert door de tijd en de omstandigheden. Het was ook eenzaam werk, wat me heel goed afgaat. 's Avonds alleen thuis naar muziek luisteren, en spelen met de belichting van het voorwerp. Ik kan daar echt van genieten."

"Mijn debuutwerk is tentoongesteld in het boekenmuseum Bibliotheca Wittockiana in Sint-Pieters-Woluwe, en heeft zijn plaats gevonden in een internationaal bekroonde kunstkalender. Daardoor heb ik van in het begin nooit verlegen gezeten om werk. Of het nu voor reportagewerk is, reclamefoto's of boeken: de opdrachtgevers zijn altijd naar mij gekomen. Te beginnen met Actief Wonen/Déco Idées."

Luierik
Omdat Anton zoveel werk van architecten heeft gefotografeerd, en daar enorm veel van geleerd heeft, is hij uiteindelijk zelf begonnen met decoratie en binnenhuisarchitectuur.

"De mensen kleven graag een etiket op wat iemand doet. Een apotheker is een apotheker, een fotograaf is een fotograaf. Punt. Dat denken teistert ons meer en meer, terwijl de vlag zoveel verschillende ladingen kan dekken. Zeker bij mij. Met één constante, een wijze les van mijn vader die ik goed in mijn oren heb geknoopt: vergeet nooit je ogen te wassen. Benader de dingen steeds met een frisse blik."

Wat Serge Anton bedoelt met binnenhuisarchitectuur en decoratie zie ik in zijn studio annex slaapkamer, waar ooit een openbaar badhuis was gevestigd. Zie ik op beelden van het prestigieuze Hotel Bristol in Parijs, waar hij de muren heeft gedecoreerd met enorme digitaal bewerkte foto's van dahlia's. Zie ik op foto's van zijn dakterras - in Canadees hout, met duingras -, dat uitzicht biedt op het Zoniënwoud. Zie ik op foto's van het Afrikaanse restaurant Toukoul in de Lakensestraat, waar de klanten in een decor van hout uit de Ardennen en Ethiopische artefacten kunnen genieten van gerechten geserveerd op een injèra, een enorme pannenkoek op basis van gierst, die tegelijk als bord en - in reepjes gescheurd - als bestek dient.

Het is een neerslag ook van wat Anton - net terug van Canada - heeft gezien en geleerd op zijn reportages die hem de wereld rond hebben gevoerd. Van Brazilië over Japan, Cuba en Egypte tot Tanzania, en nog zoveel andere exotische bestemmingen.

"Maakt dat van mij ook een avonturier? Eigenlijk niet. Ik hou er echt niet van het gevaar op te zoeken. Oorlogsfotografie, om maar iets te zeggen, zal nooit aan mij besteed zijn. Wat niet wil zeggen dat ik niet hou van wat opwinding zoals aan een motorraid deelnemen, maar het moet binnen de grenzen van het redelijke blijven. Ik heb ook niet de fysieke conditie om echt de avonturier uit te hangen, ik zal nooit enkel gewapend met een rugzak en mijn camera in het gat van Pluto rondtrekken. Enkel en alleen binnen het kader van een organisatie ga ik naar een verre exotische bestemming."

"Waarin ik echter wel een avonturier ben, dat is in mijn gedachten. Voor mij is het belangrijk dat een mens vrij is in zijn kijk op het leven. Ik heb geen kinderen, en ben niet getrouwd. Ik ben steeds zo druk bezig geweest, en heb zoveel gereisd dat ik daar eigenlijk nooit bij heb stilgestaan. Ik ben en blijf een vrije vogel. Ik beschouw mezelf ook een beetje als een luierik, want ik zou mijn nieuwsgierigheid veel liever botvieren zonder te moeten werken voor de kost. Ik heb ook het gevoel dat alles al gedaan is op het vlak van fotografie, wat kan ik dan nog bijbrengen? Het geeft me soms zin om niets meer te doen."

Natuurmens
Dat nietsdoen is er voorlopig niet bij. Zo is Anton zich de jongste jaren meer en meer beginnen uitleven in kunstfotografie, zoals de prachtige foto's op groot formaat, in zwart-wit, van karakteristieke Afrikaanse koppen.

"Ze vormen een steeds belangrijker bron van inkomsten. Vorig jaar heb ik in Bazel tentoongesteld, een paar maanden geleden in New York. Met succes, al maken sommigen een beetje vanuit de hoogte voorbehoud, omdat ik als persfotograaf ben begonnen, en dat nog steeds doe. Alsof het ene niet verzoenbaar is met het andere. De koppen zijn foto's die ik heb gemaakt tijdens mijn vele trips in Afrika, onder meer met humanitaire konvooien."

"Wat ik met de jaren nu ook begin te prefereren boven reportagefoto's zijn projecten van lange adem. Het boek bijvoorbeeld over meester-chocolatier Pierre Marcolini, een verhaal van de bron in Madagascar tot de uiteindelijke verwerking in het atelier. Of het boek, annex tentoonstelling, waarvoor ik onlangs een tijdlang in de Marokkaanse woestijn heb gezeten, dichtbij de grens met Algerije. Ik schoot er kiekjes van vrouwen die tapijten weven, gemaakt in opdracht van het Musée du tapis et des arts textiles van Clermont-Ferrand."

Hoewel Anton de dubbele Frans-Belgische nationaliteit heeft, woont hij al het leeuwendeel van zijn leven in onze hoofdstad. Al staat zijn reiskoffier altijd klaar. "De stad als fenomeen begint me steeds meer te vervelen, ik voel me meer en meer een mens van de natuur. Al twintig jaar denk ik eraan te vertrekken, maar het praktische van Brussel voor iemand die veel reist, haalt steeds de bovenhand op de nadelen."

"Al twintig jaar denk ik: waar zou ik anders willen leven? Telkens opnieuw kom ik uit op Brussel. Al begin ik me aan bepaalde dingen zoals de agressiviteit, de verkeersopstoppingen en het slechte licht, meer en meer te ergeren. Wat België betreft heb ik ook het gevoel dat men van hogerhand niets liever doet dan de mensen het leven zuur te maken."

"Toch ben en blijf ik dol op België. Die twee culturen verenigd binnen de grenzen van zo'n klein landje vind ik een enorme verrijking. Het huidige discours en het toenemende gehakketak tussen Nederlandstaligen en Franstaligen doet me dan ook pijn. Wij hebben zoveel te bieden en er is zoveel te ontdekken. Maar mocht België eenduidig zijn, ik zou me al snel verveeld hebben."