Sint-Lukasarchief vraagt bescherming verloren gewaande bakkerij van Horta

Het Sint-Lukasarchief dient een beschermingsaanvraag in voor een verloren gewaand pand van Victor Horta in Molenbeek: de voormalige bakkerij van de Socialistische Coöperatieven aan de Koolmijnenkaai. Het archief vraagt ook subsidies aan de Vlaamse Gemeenschap om er zijn kantoren in te vestigen.

Tot voor kort wist niemand dat het vrij onopvallende gebouw aan de Koolmijnenkaai 78 in Molenbeek van de hand was van Victor Horta. Hoe dit dan toch werd "ontdekt", leest als een roman. "Als pas afgestudeerde student architectuur had ik in 1971 al een passie voor Horta," vertelt Jos Vandenbreeden, directeur van het Sint-Lukasarchief, aan brusselnieuws.be.

"De dag vóór de archieven van de Socialistische Coöperatieven zouden weggesmeten worden, kon ik er de hand op leggen. Dat leverde 40 mappen materiaal op, die ik pas nu, veertig jaar later, heb kunnen bestuderen. De plannen voor Bakkerij 2 behoren tot die oorlogsbuit. Ik wist toen al wel dat de bakkerij bestond, maar kon ze niet precies lokaliseren. Met een intussen opgedoken oude foto van de gevel, wist ik het bij een recent bezoek met zekerheid: dit is een Horta-gebouw."

Van de 37 gebouwen die Horta in binnen- en buitenland heeft gebouwd zijn er 16 afgebroken.

Subsidies
De bakkerij is nu te huur en Vandenbreeden wil subsidies aanvragen om het te huren of kopen voor het archief, vernam brusselnieuws.be.

Bovendien gaat hij bij het Brusselse Gewest een aanvraag tot bescherming indienen van het gebouw, waardoor subsidies ook binnen handbereik zouden zijn. Een gelijkaardige aanvraag voor de bescherming van het gebouw werd eerder afgewezen, maar toen was nog niet bekend dat het gebouw op de tekentafel van Horta het levenslicht zag.

Het gebouw deed tot voor kort dienst als stapelplaats voor textiel- en stoffenzaak Le Chien Vert, eigenaar van het pand.

Wiens brood men eet, diens woord men spreekt
De Socialistische Coöperatieven kenden eind 19de, begin 20ste eeuw allerlei voordelen in natura toe aan hun leden. Een ervan was goedkoop brood, geproduceerd in een netwerk van eigen bakkerijen.

Victor Horta (1861-1947), aanvankelijk heel actief als architect bij de Socialistische Coöperatieven, bouwde in 1896 hun tweede bakkerij, deze aan de Koolmijnenkaai, niet ver van het Saincteletteplein.

Collectivisme
Op een tentoonstelling in het Sint-Lukasarchief ziet men de versieringen op de oorspronkelijke gevel met onder meer de inscripties "socialisme", "science", "travail" en "collectivisme". De ornamenten op het dak en aan de poort wijzen op de Art Nouveaustijl. Vandenbreeden is er zeker van dat de gevel in zijn oorspronkelijke staat kan gerestaureerd worden.

"De binnenruimte is vrij goed bewaard gebleven, met gietijzeren kolommen en metalen dwarsbalken, samen goed voor een ruimte van 1.500 vierkante meter gespreid over twee verdiepingen. Een ideale werkplaats voor ons."

Het Archief huurt momenteel een pand in de Vanderlindenstraat 24 in Schaarbeek dat ook door Victor Horta is gebouwd.