Stadsvlucht houdt niet op

Er wordt veel verhuisd in Brussel maar er vertrekken vooral nog altijd meer Brusselaars naar Vlaanderen (en Wallonië) dan er komen wonen. VUB-onderzoeker Rudi Janssens zocht uit waarom.

Brussel heeft niet te klagen over de demografische evolutie. Jaarlijks groeit de bevolking aan maar de demografische verschillen zijn spectaculair. In 2004 verlieten 33.392 Brusselaars de stad, er kwamen er slechts 21.354 in de plaats. Een verschil van 12.000 inwoners. Maar dat negatieve saldo wordt gecompenseerd door de 18.000 nieuwe inwoners uit het buitenland. De cijfers geven aan dat Brussel elk jaar een beetje kosmopolitischer wordt.

In opdracht van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) zocht VUB-onderzoeker Rudi Janssens uit waarom Vlamingen eerder de stad verlaten dan er komen wonen. In 2004 gingen 18.222 Brusselaars naar Vlaanderen wonen, er kwamen er maar 10.839 uit Vlaanderen in de plaats. Opmerkelijk: slechts de helft daarvan zijn homogeen Nederlandstalig. Dat zegt op zich niets over het dalende aantal Vlamingen in de hoofdstad: ook Franstaligen en anderstaligen gaan nog altijd graag in Vlaanderen wonen, maar uit kieslijsten valt af te leiden dat het aantal Vlamingen wel degelijk slinkt, zoals Brussel Deze Week vorig jaar nog schreef.

Janssens trachtte ook te achterhalen waar de zowat 5000 Nederlandstalige inwijkelingen gaan wonen. Brussel-stad scoort met 949 inwijkelingengevolgd door Anderlecht (455), Schaarbeek (443), Ukkel (356) en Elsene (347).

Waarom die verhuisbeweging? Er werden door de VUB 1657 personen ondervraagd, uit- en inwijkelingen, pendelaars en bewoners. Vlamingen komen in Brussel wonen omdat ze hier werken maar ze doen dat alleen als het kosmopolitische stadsleven hier hen aanttrekt. Die Vlamingen kopen en verkopen sneller hun huis, maar zolang ze hier zijn, ergeren ze zich ook. De verkeersdrukte en de vuile straten storen hen, evenals het taalgebruik, vooral bij de overheden en in de gezondheidszorg. Twintig procent vindt dat een reden om te verhuizen. Andere redenen zijn de kwaliteit van het bestuur en de onveiligheid.

Als dan gepeild wordt bij de Vlamingen die de stap hebben gezet om buiten Brussel te gaan wonen, is het beeld nog duidelijker. De verhuizers zoeken in de eerste plaats een huis met tuin in een groene omgeving. Vooral de streek rond Leuven is in trek. Het gaat om gezinnen met kinderen of koppels met een kinderwens. Een tweede belangrijke reden is het sociale leven dat hen in Vlaanderen aantrekt, al is dat vooral bij laaggeschoolden een verhuismotief. Hooggeschoolden vinden in het Brusselse culturele leven wel hun gading.
Uit het onderzoek blijkt tot slot dat er wat schort aan het imago van Brussel. Onbekend is onbemind. Het verschil tussen hoe Brusselaars en hoe Vlamingen de hoofdstad percipiëren is frappant. Een voorbeeld is het onderwijs. Dat heeft geen al te beste naam, het is voor een derde van de verhuizers zelfs een motief om de stad te verlaten. Maar zodra de Brusselaars er gebruik van maken is de tevredenheid wel behoorlijk.