Steeds meer vrouwen dakloos in Brussel

Een kwalitatief onderzoek over de leefwereld van dakloze vrouwen in het Brussels gewest toont aan dat het aandeel vrouwelijke daklozen steeds groter wordt. Vaak zijn die vrouwen het slachtoffer van sociale onthechting. Maar harde cijfers over het exacte aantal (vrouwelijke) daklozen zijn er niet.

"Algemeen genomen worden vrouwen dakloos door een opeenvolging van een reeks stresssituaties of door één enkele ingrijpende gebeurtenis. Vaak is dat laatste dan familiaal geweld," zegt de sociaal agoge Sylvie De Clerck, die als studente aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) een thesisonderzoek voerde naar de leefwereld van vrouwelijke daklozen in het hoofdstedelijk gewest. De Clerck stelde haar resultaten voor tijdens een studiedag over dit onderwerp in het Brussels parlement.

"We kunnen vier groepen onderscheiden: slachtoffers van huiselijk geweld, mensen zonder papieren, mensen die een leefloon krijgen, en jongeren die geen contact meer hebben met hun familie. Vrouwelijke daklozen hebben overigens meer nog dan mannen te maken met ontankering, wat wil zeggen dat al hun sociale netwerken wegvallen, waardoor ze vervreemden van de maatschappij," zegt De Clerck.

Die bevinding wordt door veel hulpverleners van armoedebestrijdingsorganisaties bevestigd. "Vrouwen die op straat leven, hebben het moeilijker met hun identiteit. Ze voelen zich schuldig omdat ze dakloos zijn, en ze zijn zowel psychologisch als fysiek kwetsbaarder dan mannelijke daklozen," zegt de sociologe Annette Perdaens van het Brussels Observatorium voor Gezondheid en Welzijn. "Vrouwen gaan dus minder actief op zoek naar hulpverlening omdat ze zich schamen voor hun situatie. Ze willen hun kwetsbaarheid verbergen. De mensen die dan wel hulp zoeken, zijn dan ook nog eens uiterst moeilijk te volgen, omdat ze voor lange tijd spoorloos kunnen verdwijnen, om later opnieuw boven water te komen. Een erg grillig patroon, waardoor we hun precieze aantal niet echt kunnen vastleggen."

Gefragmenteerd
Cijfers van de VUB uit 2002 spreken van ongeveer tweeduizend daklozen in het Brusselse gewest. Dat getal is onvolledig, want het houdt geen rekening met het aantal dakloze mensen zonder papieren.

Zoals zoveel in België is ook de sector van de armoedebestrijding heel gefragmenteerd. Zo registreert Vlaanderen het aantal daklozen afzonderlijk. In het Brusselse gewest zijn er verschillende instellingen die zich naast elkaar bezighouden met hulpverlening en registratie van en voor daklozen. "De Cocof (de Franse Gemeenschapscommissie) en de GGC (Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie) houden elk afzonderlijk cijfers bij over het aantal daklozen dat in de door hen gesubsidieerde CAW's, de Centra voor Algemeen Welzijn, wordt opgevangen," zegt Laurent Van Hoorebeke van het Brusselse steunpunt voor thuislozen La Strada. "Er is dringend een eenvormig beleid nodig, en een hechtere samenwerking tussen de verschillende sectoren die bij daklozenzorg betrokken zijn, zoals de drughulpverlening en de bijzondere jeugdzorg."

"Volgend jaar gaat het Brussels Gewest wel daklozen registreren," weet Van Hoorebeke. "Dan zullen we hopelijk snel duidelijkheid hebben over het aantal daklozen, en over het aandeel daarin van de vrouwen. Want zolang we geen cijfers hebben, tasten we in het duister en doet iedereen maar op. We willen weten wie we moeten bereiken."