Sukkelstraat (18): Een crematorium voor Evere

Het crematorium van Ukkel barst uit zijn voegen. Zesduizend crematies per jaar, meer kan niet in de huidige omstandigheden. Een nieuw crematorium in het noorden van Brussel dringt zich op. De plannen slepen al zeven jaar aan.

"Heeft u gehoord van dat dodelijk motorongeluk in Ternat?" vraagt Xavier Godart, de directeur van het crematorium in Ukkel. "De vrouwelijke motorrijdster is hier bij ons gecremeerd. Een hele rij Harley-Davidsons stond klaar voor haar afscheid. Tijdens de uitvaart ronkten de zware motoren."

Godart vertelt de anekdote om te illustreren dat afscheidsplechtigheden anno 2012 de vreemdste vormen aannemen, "en ik vind dat op zich heel mooi. Alleen duren de plechtigheden daardoor ook langer. Dat begint zwaar te wegen op de capaciteit van ons crematorium."

Vandaar: een tweede crematorium. Het liefst in het noorden van Brussel. Want niet alleen de afscheidsdiensten worden jaar na jaar langer, ook de files. Met de wagen door Brussel op een zaterdag is al gauw goed voor een uur hels verkeer.

Graven verplaatsen
De plannen voor een tweede Brussels crematorium dateren al van 2005. Pas zeven jaar later is er licht aan het einde van de tunnel. Er kwam zelfs een rechtbank aan te pas. In april gaf het hof van beroep het crematorium gelijk in een zaak die was aangespannen door de nabestaanden van overledenen die in Evere begraven liggen. Precies op de plek waar het crematorium moet komen. Graven verplaatsen voor een crematorium? Dat was voor de families een brug te ver. "Maar de rechter heeft beslist om het algemeen belang - een nieuw crematorium - voorrang te geven op het behoud van de graven," zegt Godart. Er is intussen een schikking getroffen met de families. De graven zullen met het grootste respect verplaatst worden.

"Ja, we zijn opgetogen dat we hier in Evere kunnen bouwen," zegt Godart. "Volgens de wet van 1971 moet een crematorium dicht bij een begraafplaats liggen. Dat gaf ons al niet veel vrijheid. Bovendien liggen alle nutsvoorzieningen hier al en is de mobiliteit ideaal: dicht bij de snelweg, met veel parkeerplaats en goed bereikbaar met trein en bus."

De gemeente Evere stelt een terrein van 24 are ter beschikking. Dat is niet al te groot, zeker niet vergeleken met de begraafplaatsen van bijvoorbeeld Kortrijk of Court-Saint-Étienne, waar bekende architecten aan de slag zijn gegaan voor mooi ontworpen crematoria op weidse terreinen. "Het terrein is bescheiden, dat klopt," zegt Godart, "maar we zitten dan ook in Brussel. We willen wel een crematorium waarvan de mensen zeggen: 'Waauw.'"

Crematies populair
Het Brussels Gewest heeft voor de bouw drie miljoen euro subsidie veil. Intussen kan een architect worden aangezocht. En dan is er nog de milieuvergunning. Godart: "In de jaren 1980 was cremeren de 'propere manier' om de overledene een rustplaats te geven. Maar in de jaren 1990 zijn Leefmilieu Brussel en Vlarem milieueisen gaan stellen. Ze stelden bij de verbranding concentraties van kwik, dioxine en fijn stof vast. Dat hebben we met filters opgelost. Die investeringen zijn niet min. In 2008 hebben we er in Ukkel 1,6 miljoen euro aan besteed."

Of de bevolkingstoename in Brussel tot een nieuw crematorium noopt? Er zijn jaarlijks 11.000 overlijdens, maar er is vooral een verjonging van de bevolking. "De babyboomers komen er nu stilletjes aan. En in Brussel zijn crematies populair. Zeventig procent wordt gecremeerd. In Vlaanderen is dat maar de helft. Maar als het aantal overlijdens in Brussel stijgt, zijn wij in elk geval voorbereid."