Uitgelicht: 514 preventiewerkers voor 19 gemeenten

Tussen nu en 2014 krijgen de negentien Brusselse gemeenten 55 miljoen euro om overlast en spijbelen te bestrijden. Elke gemeente heeft een eigen plan mogen indienen. Ruim een derde van de middelen wordt ingezet om vandalisme, hangjongeren, geluidshinder en drugs tegen te gaan.

S telt u zich ook wel eens vragen bij het nut van preventiewerkers? U bent vast niet de enige. (Een deel van) het publiek vindt dat ze vaak niet genoeg (kunnen) doen, en sommige politiemannen kijken op hen neer. Toch hebben de preventiewerkers ook hun fervente verdedigers.

Minister-president Charles Picqué (PS) is zo iemand. "Op de nieuwjaarsreceptie van de preventiewerkers in Sint-Gillis heb ik nog eens herhaald hoe belangrijk ze zijn," zegt Picqué. "Hun werk heeft niet alleen een ontradend effect op wie zich geroepen voelt om zich te misdragen, ze verlichten ook het werk van de politie." Terwijl er vroeger soms tot veertien politieagenten ingezet werden voor braderieën, volstaan tegenwoordig vier agenten en tien gemeenschapswachten.

Schoolverzuim
Toch weet ook Picqué dat preventie limieten kent. Preventiewerkers kunnen de politie niet vervangen, daarom moeten ze haar ook kunnen oproepen als het de spuigaten uitloopt. Daarom krijgen gemeenschapswachten binnenkort gsm's en walkietalkies. En ook daarom gaat de dertig miljoen euro die het Gewest (na de goedkeuring van de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde) voor veiligheid van de federale regering krijgt, integraal naar de politie en niet naar preventie. Maar dit terzijde.

Elke gemeente heeft een plan mogen indienen. Elke gemeente legt eigen accenten. Neem nu Evere en Schaarbeek. Twee gemeenten die aan elkaar grenzen. Twee heel verschillende gemeenten. Twee verschillende budgetten en plannen.

Evere trekt 128.000 euro uit voor schoolverzuim, 240.000 euro voor de strijd tegen overlast en 246.000 euro voor conflictbemiddeling. Dat schoolverzuim ruime middelen krijgt, is niet verwonderlijk. Twintig procent van de jonge Brusselaars verlaat het middelbaar onderwijs zonder diploma, de helft heeft in het eerste jaar middelbaar al een jaar achterstand. Het rapport 2010-'11 van de schoolinspectie van de Franse Gemeenschap bevat verontrustende cijfers over het absenteïsme in het middelbaar technisch en beroepsonderwijs. Een leerling van het derde jaar BSO is, naargelang van de school, veertien tot 64 halve dagen afwezig.

Beter een goede buur
De veiligheidsmonitor uit 2009 vermeldt dat de Brusselaar zich blauw ergert aan rommel op straat, bekladde muren (graffiti) en geluidsoverlast. Ook de vernieling van tram- en bushokjes en telefooncellen werkt op de zenuwen. Maar de belangrijkste bron van ergernis en onveiligheidsgevoel zijn rondhangende jongeren die passanten of buurtbewoners lastigvallen, en overlast verbonden aan drugsgebruik.

De grootste hap uit het budget gaat naar conflictbemiddeling. Evere was de eerste Brusselse gemeente die aan 'buren- en buurtbemiddeling' doet, zoals coördinator Marc De Decker het formuleert. De gemeenschapswachten van Egregoros staan zeven dagen op zeven van tien uur 's ochtends tot twee uur 's nachts ter beschikking van heel de Everse bevolking, en niet alleen in de moeilijke wijken. Ze krijgen 2.400 oproepen per jaar. Bij burenruzies is het beter een bemiddelaar van Egregoros op te roepen dan de politie in te schakelen: dat is de filosofie achter de vzw. Komt de politie, dan is er een slachtoffer en een dader, bij burenbemiddeling kan de zaak in der minne geregeld worden, de kans is kleiner dat de zaak escaleert.

Schaarbeek
De gemeente Schaarbeek legt in haar beleid de nadruk op de aanwezigheid van preventiemedewerkers in parken, op markten en in schoolomgevingen. De bevolking wordt steeds veeleisender ten aanzien van de gemeenschapswachten, vertelt Philippe Lamens. "Terwijl hun enige wapens hun stem en hun houding zijn." Ook de beveiliging van de schoolomgeving staat hoog in het Schaarbeekse prioriteitenlijstje. Alle lagere scholen krijgen twee uur per dag een klaar-over aan de poort, 38 in totaal.

En de rijkere gemeenten? Ukkel investeert vooral in zichtbare aanwezigheid (gemeenschapswachten) en de strijd tegen overlast (straathoekwerkers). Sint-Pieters-Woluwe legt de nadruk op de strijd tegen schoolverzuim en tegen overlast, met straathoekwerkers en administratieve boetes. Ook de administratieve boetes zijn preventief.