Uitgelicht: 'Cyclovia wordt geen autoloze zondag-bis'

Op zondag 21 augustus en op 11 september, een week voor autoloze zondag, kunnen fietsers langs een beveiligd parcours van de kanaalzone naar het Jubelpark fietsen. De straten worden die twee dagen (gedeeltelijk) autovrij gemaakt zodat fietsers, skaters, joggers en wandelaars hun gang kunnen gaan. Toch wordt Cyclovia geen autoloze zondag-bis, zegt staatssecretaris voor Mobiliteit Bruno De Lille (Groen!).

C yclovia, Spaans voor 'fietspad', is een primeur voor België, maar in het buitenland bestaat het evenement al een hele tijd. Het originele concept komt uit het Colombiaanse Bogota, waar men in de jaren 1970 begon met de hoofdstraten - een parcours van elf kilometer - een paar zondagen per jaar autovrij te houden. Vandaar dijde het initiatief uit naar steden als Melbourne, Los Angeles, Parijs, Buenos Aires en San Francisco.

In Bogota is het nu elke zondag en elke feestdag Ciclovía. De fietsers, lopers en skaters beschikken er inmiddels over honderdtwintig kilometer autovrije straten.

Zo'n omvang neemt het evenement nog niet meteen aan in Brussel. Daar begint het Gewest, in samenwerking met de Stad Brussel, met een parcours van tien kilometer. Dat loopt van de Vlaamsepoort over het Muntcentrum naar het Jubelpark. Op die route wordt twee zondagen tussen 11 en 16 uur een veilige zone afgebakend. Op sommige plaatsen wordt de weg volledig vrijgemaakt, bijvoorbeeld in de Wetstraat, tussen de Kleine Ring en het Schumanplein. In die buurt zijn dan ook de tunnels dicht. Op andere plaatsen worden door middel van fluokegels rijstroken vrijgehouden voor de zachte weggebruiker. "Dit is het grote verschil met autoloze zondag," zegt staatssecretaris De Lille. "Fietsers en voetgangers krijgen veel meer plaats, maar het autoverkeer ligt niet volledig lam."

Ander verschil is dat er langs het parcours van Cyclovia ook veel animatie is, maar dat die louter met mobiliteit te maken heeft. De Logos Foundation Singing Bicycles fietsen bijvoorbeeld mee. De Lille: "Op die manier willen we vermijden dat Cyclovia een soort autoloze zondag-bis wordt. Bij autoloze zondag kun je je vragen stellen. Het is een soort Vlaamse kermis geworden, een staaltje citymarketing. Iedereen fietst en loopt waar hij wil. Fietsers rijden door het rood, voetgangers wandelen in het midden van de weg. Autoloze zondag is een instituut en heeft zijn plaats, maar het biedt weinig soelaas voor mensen die echt meer willen gaan fietsen in de stad. Daarom was er behoefte aan een nieuw mobiliteitsevenement."

De eerste editie van Cyclovia in Brussel wordt een test waar het Gewest vooral van wil leren. "We doen het, op aanraden van de organisatoren in Bogota, meteen twee keer. Dan kunnen we de tweede keer verbeteringen aanbrengen en zit er geen jaar tussen," zegt De Lille. De bedoeling is dat het evenement groeit en dat er volgend jaar andere gemeenten meedoen, zodat het traject uitgebreid kan worden.

Maar is het niet zinvoller om, in plaats van autoloze zondagen en Cyclovia's te organiseren, alle energie te steken in de aanleg van fiets- en voetpaden waarvan de Brusselaar elke dag gebruik kan maken? "Daar steekt het Gewest al veel energie en geld in," zegt De Lille, "dit jaar alleen al 11,5 miljoen euro." Ook de Stad Brussel doet veel voor fietsers, vindt schepen van Mobiliteit Christian Ceux (CDH). "En dat is ook nodig, want de meerderheid van de inwoners van de Vijfhoek heeft geen auto." De Stad heeft een fietscomité dat volgens Ceux bij elke heraanleg zijn zeg mag doen. "Zo komt er een fietspad in het stuk Wetstraat tot aan de Koningsstraat en in de Naamsestraat."

Volgens De Lille en Ceux is een verbeterde fietsinfrastructuur alleen niet voldoende. "Er moet ook een mentaliteitswijziging komen zodat mensen graag de fiets nemen," zeggen ze. En daarvoor dient een evenement als Cyclovia. "We willen laten zien dat het mogelijk is om veilig door de stad te fietsen," zegt De Lille. "Het past in onze doelstelling om in Brussel tegen 2020 twintig procent fietsers te krijgen."

Zal een dergelijke actie volstaan om mensen ook te overtuigen om op hun stalen ros naar het werk te gaan? Fietsen langs een beveiligd traject op zondag is wel iets anders dan zich tijdens de ochtendspits per fiets naar het werk begeven. De Lille: "Daarvoor hebben we iets anders: Bike Experience, een initiatief waarbij kandidaat-fietsers een tijdje op hun tocht door het drukke verkeer begeleid worden door een coach. Dit jaar hebben er zo'n honderdveertig mensen aan deelgenomen. De resultaten zijn bemoedigend. Negentig procent gaat nu minstens een keer per week met de fiets naar het werk, en meer dan dertig procent zelfs elke dag."