Uitgelicht: Een (h)eerlijk nieuwe aanpak voor de Heizel?

Na vijftig jaar krijgt de Heizel opnieuw een masterplan, en meer dan ooit wil zowel Stad als Gewest het Neo-project tot voorbeeld stellen. "We komen van ver," is zo'n beetje de teneur, "eindelijk beweegt er wat." Maar van een leien dakje is het niet gelopen, dat Neo-project. En in de toekomst wachten er nog mogelijke hindernissen.

' Dag dames en heren, het is vandaag een grijze weekdag, maar dat neemt niet weg dat de Heizel een uitzonderlijke plaats blijft, zelfs vandaag. Al is de site de jongste vijftig jaar maar middelmatig aangepakt: op z'n Belgisch, en dat kan je zo een beetje vergelijken met hier een kot en wat verder een ander kot. En dat vijftig jaar lang. "

Zo begon Kristiaan Borret, stadsbouwmeester van Antwerpen en voorzitter van de Neo-jury, zijn betoog, meteen na het politieke intermezzo. Waar de PS'ers Charles Picqué en Freddy Thielemans, respectievelijk minister-president en burgemeester van het Gewest en de Stad Brussel, vooral de nadruk hadden gelegd op de goede samenwerking, herinnerde Borret eraan hoe er jarenlang naar de stad werd gekeken.

In maart 2009 ondertekenden Stad en Gewest het engagement om op de Heizel iets groots te realiseren. Er werd een stedenbouwkundige wedstrijd uitgeschreven, compleet met een professionele jury. Op die manier werd het dossier een beetje losgetrokken van de politiek, iets wat nodig was, gezien de voorgeschiedenis van het Heizel-project: in het najaar van 2008 was de Stad Brussel op eigen houtje en tot ieders verrassing met een eigen plan - 'een nieuwe Europese wijk' - voor de Heizel op de proppen gekomen.

Gewest en stadsbewoners voelden zich koud gepakt, en het protest rees. Prompt maakten de bewindvoerders een bocht van honderdtachtig graden en werd het Gewest mee aan boord gehesen. Het Nieuwe Professionalisme was verbazingwekkend, maar het kreeg de argwaan niet weg.

Vlaanderen
Dat lijkt nu anders. Borret zegt hardop dat het Neo-project alle krediet krijgt, en dat het echt wel een breuk is met vroeger. En toch: er is geen overleg met het wel erg nabijgelegen Vlaanderen, en vragen daarover wimpelt burgemeester Thielemans af met: "Wij staan open voor dialoog." Een en ander heeft te maken met Uplace, een winkelcentrumproject in Machelen dat al verder staat met vergunningen. Samenwerking is niet echt nodig, is de teneur.

Een ander geluid is te horen bij schepen van Mobiliteit Christian Ceux (CDH). Die hamert op de noodzaak van een groot mobiliteitsplan, en rekent op het architectenbureau KCAP om daarmee rekening te houden. "Vroeg of laat komen we dan toch bij Vlaanderen uit, want de Ring is Vlaams grondgebied. Vlaanderen plant in de toekomst ook een uitbreiding van de Ring, dus er zal zeker overleg nodig zijn."

KCAP-architect Kees Christiaanse weet dat hij in België is. "Ja, er zijn hier verschillende administratieve grenzen, maar dat is overal zo, zelfs in Rotterdam. Dat is nu eenmaal de realiteit in een liberale, sociaaldemocratische stad." Christiaanse ziet de Heizel als een schakel in een groene long, die loopt van het kanaal tot in Meise.

Ook pikt hij in op het mobiliteitsvraagstuk. "Ik wil in mijn plannen transferia voor automobilisten inbouwen," zegt de Nederlander. "Dat is een evidentie, kunnen overstappen op het openbaar vervoer, gecombineerd met een strenger beleid voor de auto in de binnenstad. Op de Heizel liggen veel parkeerplaatsen. Daar kunnen we op besparen, en dat komt de openbare ruimte ten goede. Weet u, ik zie de Heizel als een plaats met uitstraling. Pakken we het hier aan, dan straalt zo'n heraanleg in de toekomst uit naar andere stadswijken."

Maar er zijn nog hindernissen. Het is misschien een tikkeltje vreemd dat er geen concrete plannen werden voorgesteld. En ook de bouw van het voetbalstadion is nog niet zeker, want dat hangt af van de eventuele organisatie van het WK voetbal in 2018. Christiaanse: "Dat is de uitdaging: goede stedenbouw houdt rekening met verandering en anticipeert op de toekomst."

Tot slot is het nog vreemd dat Olivier Bastin, de Brusselse bouwmeester, niet aan het woord komt. De stedenbouwkundige die voor de Stad Brussel het woord voert, is dan ook Christiaanse, niet Bastin.