Uniek huis voor dagactiviteiten Den Teirling viert vijftien jaar

Toen Marijke Bosserez vzw Den Teirling in 1999 opstartte als een ontmoetingsplek met dagactiviteiten voor mensen met een psychiatrisch verleden, dacht ze aan directe hulp. Nu het huis drie lustrums viert en zij (62) bijna pensioengerechtigd is, is het stilaan uitkijken naar opvolging. Aan de kanaalzone bloeit al een jonge twijg.

V oor de viering van vijftien jaar Den Teirling mogen mensen op 21 november iets handigs uit hun huis of bezit ruilen (zelfs een wasmachine) voor een kunstwerk uit de ateliers van Den Teirling. Eens iets anders om kennis te maken met Den Teirling. “Noch aan Vlaamse kant, noch aan Franstalige bestaat er een dagactiviteitencentrum in deze formule,” herhaalt Marijke Bosserez, wat ze vijf en tien jaar geleden al in interviews zei. “Franstaligen hebben in Brussel enkele Centres de Jour (psychothérapeutiques of pour handicapés adultes, red.) met een Riziv-erkenning. Zij worden erkend als revalidatiecentra met een multidisciplinaire ploeg waar ‘mensen met een ziektepatroon’ een traject volgen. Na zes maanden tot twee jaar is hun traject beëindigd, en worden ze geacht om zelfredzaam te functioneren in de maatschappij. In die zin blijft Den Teirling het enige dagactiviteitencentrum waar mensen altijd terecht kunnen.”

Inclusieve maatschappij
In het grote achterhuis met dakterras in de Maesstraat wordt een wekelijks programma aangeboden. Er is inspraak van de bezoekers. Van hen wordt ook verantwoordelijkheidszin verwacht om suggesties te doen. God schept de dag, en – als we ons goed voelen, of we willen ons beter voelen – doen we eraan mee in Den Teirling. Dat was en blijft het concept.

Het systeem is eigenlijk eenvoudig. Bij het onthaal ligt een inschrijvingsblad. Wie komt, kiest een dagactiviteit, bijvoorbeeld taarten bakken voor de verjaardag van een habitué. Of kiest voor zwemmen, een uitstap, film, koken, schilderen, deelnemen aan het inclusieve koor Choux d’XL op vrijdag of de huisband The Rolling Dice. Maar er is ook een luik ‘ontmoeting’, wat staat voor gezellig keuvelen rond de tafel. Bosserez: “Die kolom voor ontmoeting staat altijd het meeste vol, omdat mensen gewoon graag een babbeltje komen doen. Van daaruit ontstaat, soms door wisselwerking, de goesting om aan iets extra’s deel te nemen. Uiteraard triggeren we iedereen om te blijven komen.” Niet omdat Den Teirling de bezoekers wil binden, maar om hen voor isolement te behoeden. Sommige blijven weleens een periode weg, maar velen komen terug, al vijftien jaar. Ze zijn altijd gecharmeerd door het onthaal. Er wordt nooit gepolst naar een ziekteverleden (manische depressie, psychotische reacties, persoonlijkheidsstoornissen), al mag daarover wel verteld worden bij een kennismaking. Maar alle activiteiten staan los van een ziektepatroon. Het programma past zich wel aan de doelgroep aan, want een citytrip of vakantie aangeboden door andere instellingen, houdt zelden rekening met mensen met een psychische problematiek en daarbij horende financiële drempels. Bosserez legt dat zo uit: “Niet dat wij therapeuten zijn, maar wij weten hoe we om moeten gaan met mensen die bijvoorbeeld plots angstig worden. We stellen hen gerust, en ze voelen zich bijgevolg veiliger bij onze uitstappen dan bij massa-initiatieven. Ik denk dat in een maatschappij waarin inclusie van tel is, gidsen of begeleiders ook hierin geschoold moeten worden.” Al jaar en dag komen hier dagelijks een vijfentwintigtal bezoekers, in totaal een negentigtal vaste gezichten. Al is daarin een groot verloop te noteren. Hoe langer hoe meer komen er ook anderstaligen aankloppen.”

Aanloophuizen
Bosserez voelt de behoefte aan: “Er is grote nood aan meer kleinschalige, haalbare projecten van ons type in de hoofdstad. Binnen de hervorming van de geestelijke gezondheidszorg zijn er netwerken ontwikkeld (artikel 107, federaal, red.). In Brussel zijn er twee: Bruxelles-Est (vooral Franstalig) en Hermesplus, die samen een complementair aanbod moeten hebben. Den Teirling zit daarbij, maar is geen residentiële opvang, Beschut wonen, Centrum voor geestelijke gezondheidszorg (is ambulant, red.) of Psychiatrische zorg in de thuissituatie. Wij worden los van dit alles gezien als ‘een ontmoetingsplek voor zij die lopen te dolen en niet goed weten wat te doen’. We moeten in Brussel nog veel leren van andere landen, zoals Engeland, waar laagdrempelige ‘aanloophuizen’ bestaan, Waar ook een stukje sociale begeleiding kan worden aangesproken, maar waar ook het koffietje en de babbel telt. Het zou boeiend en vernieuwend zijn mocht elk gemeenschapscentrum dit verspreid in de stad aanbieden, maar voorlopig krijgt ons systeem daar geen vaste plek. Toch blijven we doorverwijzen naar de activiteiten in de gemeenschapscentra, omdat we erop uit zijn dat onze mensen ‘participeren’. Mensen met een psychische kwetsbaarheid moeten zich zonder barrières of schroom thuis kunnen voelen in hun stad.”

Sociale contacten
Met een budget (voor huishuur en één vaste kracht) dat binnen de VGC-overheid al vijf jaar hetzelfde is voor Den Teirling, wordt wel gedacht aan groei, dankzij gedetacheerden van andere partners. Bosserez: “We beginnen uit te breiden. Op maandag gebruiken we tijdelijk een ruimte bij Ploef in Jette. En we zijn gestart met een antenne onder het hangardak van Allée Du Kaai en vzw Toestand (kanaalzone), waar multidisciplinaire projecten een stek krijgen. Wij gaan er een keukenruimte timmeren, die ook bruikbaar is voor anderen. Daar willen we bijvoorbeeld met partners als de Zinneke Parade aan meewerken. Het zou de kans kunnen bieden om mensen van ‘onze slag’ uit het noordwesten van Brussel te bereiken. Want daar draait mijn positieve ervaring om: ontmoetingen geven aanleiding tot kennismaking. Mensen moeten sociale contacten maken in een anonieme grootstad, en daarvoor zijn meer plekken als Den Teirling in Brussel nodig.”

Expo met ruilbeurs met kunstwerken uit de ateliers, tijdens 15 jaar Den Teirling op 21 november. Info: www.denteirling.be, 02-514.33.01