Van bollen tot snoep te boek

Ondanks het strenge snoepbeleid dat ouders tegenwoordig voeren, is snoepen van alle tijden. Uiteraard nam het fenomeen in de loop der jaren andere vormen aan, en veranderde de terminologie. De gerenommeerde chocolatiers rond de Zavel voelen zich wellicht mijlenver verheven boven de bollenwinkels van de goede oude tijd. In zijn boek Oudergemse verhalen en ambachten vertelt historicus Louis Schreyers over de eerste bollenwinkel in zijn gemeente.

Vader Butstraen trok van Ieper naar Oudergem en leurde eerst met fruit-, munt- en vlierbollen, door moeder in een piepklein keukentje gefabriceerd. Later opende het gezin een winkeltje op de Waversesteenweg en werd het gamma uitgebreid, met pralines, speculaas en marsepein. Een pasgeboren telg werd in de vitrine tentoongesteld tussen de suikerwaren en veroorzaakte een nieuwe rage. De elkaar opvolgende transportmiddelen weerspiegelden de groei van de firma: eerst een hondenkar, dan een ezel en een paardenkar, en uiteindelijk een vrachtwagen. In de Woluwestraat werd een groot pand opgetrokken om wat inmiddels een groothandel was geworden, onder te brengen. Butstraen bleef zijn specialiteit fabriceren: ballons de Tournai.

De plaatselijke arts, Hippolyte Strauven, lag mee aan de basis van het succes omdat hij de bollen systematisch voorschreef bij verkouden patiënten. In Oudergem en omstreken werden ze omgedoopt tot 'de bollen van de dokter'. Anders was het gesteld bij de suikerbakkers: toen er nog geen aangepaste thermometers en meetinstrumenten voorhanden waren, moesten zij voortdurend proeven. Al dat suiker tastte hun gebit aan, en de meeste suikerbakkers waren dan ook al snel tandeloos.

Ook voor andere delen van het lichaam was dat proeven geen risicoloos ritueel. De bakkersgast stak eerst zijn wijsvinger in een kommetje ijskoud water en dan in het kokende brouwsel. Hij proefde en dompelde daarna zijn vinger snel opnieuw in het water. De beroepsgrap bestond erin het water te laten verdwijnen terwijl de bakker zijn vinger in de kookpot had.

De zonen Butstraen zetten de Confiserie d'Auderghem voort tot in de jaren 1970. Ondertussen was de Woluwestraat omgedoopt in de Jacques Bassemstraat, ter ere van een Oudergems gemeenteraadslid.

:: Louis Schreyers en Irène Arquin, Oudergemse verhalen en ambachten/Histoires et métiers d'Auderghem, uitg. Het Streekboek, 140 blz., 36 euro. Meer info bij Louis Schreyers op 02-660.58.61