Van brouwerij naar tweetalige gemeenteschool in Schaarbeek

De gemeente Schaarbeek krijgt een tweede Nederlandstalige school. De plannen liggen klaar en zopas is de aannemer aangeduid. Brussel Deze Week bezocht de site aan de Berenkuil.

D e Van Oostsite is een enorm terrein tussen de Van Ooststraat, de Navezstraat en de spoorwegen. Ze is al sinds 1962 in handen van de gemeente en zo lang ligt het terrein er te zieltogen. De gemeente is er tot nu toe immers niet in geslaagd om iets concreets met de site te doen, ondanks verschillende ideeën.

Maar daar komt nu verandering in. Er liggen plannen klaar voor de bouw van een Franstalige en een Nederlandstalige basisschool. Hiermee biedt Schaarbeek een concrete oplossing voor de leegstand van de site en voor het scholentekort in Brussel. Twee vliegen in één klap.

De site is bereikbaar via een indrukwekkende poort aan de Van Ooststraat. Een kleine crèche kijkt uit op de parking van de site die momenteel wordt gebruikt als opslagplaats voor afgedankte voertuigen. Er staat een geravageerde schoolbus, een vieze caravan en kapotte vuilniswagens. De zwarte labrador van de conciërge, die van op een versleten strandstoel achter een hek ligt te blaffen, is het enige levende wezen op het terrein. Het gevoel van vergane glorie en industriële bedrijvigheid uit een ander tijdperk overheerst.

Oude brouwerij
In 1905 was de site de locatie van Brouwerij Roelants, die bieren produceerde zoals Straf, Dog Ale en Jagerbier. Wanneer de brouwerij in de jaren 1960 door brouwerij Ixelberg wordt opgenomen, trekt ze weg uit de Van Ooststraat. De gemeente koopt de site over om er een atelier en een depot voor Dienst Wegen en Gebouwen te plaatsen. Vandaag wordt die als dusdanig gebruikt. Er zit bijvoorbeeld een kleine gemeentelijke schrijnwerkerij.

In de jaren 1990 had Schaarbeek wilde plannen om er woningen en een zaal voor culturele evenementen te bouwen, en er groene ruimtes aan te leggen. Die plannen gingen echter niet door. De Van Oostsite wordt sinds het vertrek van Brouwerij Roelants eigenlijk onderbenut, en daar gaat de gemeente nu iets aan doen.

Op de site is plaats genoeg voor een grootschalig project en Schaarbeek lanceerde in 2006 het idee om er twee basisscholen te bouwen, een Franstalige en een Nederlandstalige. Het project komt nu in een stroomversnelling. Zopas is de aannemer aangeduid: CFE, die instaat voor het ontwerp en de bouw van de school, en mogelijk ook het onderhoud. Met die beslissing kan Schaarbeek het terrein na meer dan vijftig jaar weer een volwaardige functie geven.

Scholentekort
Naast de site valoriseren, biedt het project een antwoord op het scholentekort in Brussel. In totaal zullen 660 leerlingen school kunnen lopen op de Van Oostsite, waarvan 220 Nederlandstaligen. Adelheid Byttebier (Groen), schepen van Nederlandstalig Onderwijs, toont waar de Nederlandstalige en Franstalige scholen op de site zullen komen. “De plannen zijn extreem gedetailleerd. Dat komt omdat ze moeten voldoen aan de normen van beide gemeenschappen, die verschillend zijn. We zullen niet voor verrassingen komen te staan,” aldus Byttebier. De sportzaal wordt door beide scholen gebruikt, ze krijgen wel een aparte hoofdingang en speelplaats.

Al bij al is het een mooi voorbeeld van een vruchtbare samenwerking tussen beide gemeenschappen, vindt Byttebier. “Met respect voor elkaar,” zegt ze, “en het zet de deur open voor uitwisselingen tussen de twee scholen.”

Bij het ontwerp van de schoolgebouwen, van de hand van het bureau DDS & Partners, werd rekening gehouden met energiecriteria. Beide scholen zijn duurzame passieve gebouwen met een groendak, zonnewering, en regenwater dat zal gebruikt worden voor het sanitair. Maar vooraleer de bouw van start kan gaan, zal de site moeten worden gesaneerd. Ze is potentieel vervuild en de gemeente houdt 1 miljoen euro opzij om dit op te lossen.

Byttebier benadrukt dat het om een enorm project gaat: “In totaal zal de bouw van de scholen en de sporthal 21 miljoen euro kosten, een aanzienlijk bedrag.” Oorspronkelijk was het project een publiek-private samenwerking (PPS). Een privépromotor zou de beide scholen bouwen, in ruil zou hij appartementen mogen ontwikkelen in de Capronnierstraat, op de plek waar zich nu een schooltje bevindt, en aan de Voltairelaan. De oproep leverde echter geen interessante voorstellen op uit de privésector, en de gemeente veranderde het geweer van schouder. Ze zal de scholen nu met subsidies betalen van Franse en Vlaamse Gemeenschap (5,5 en 3,8 miljoen euro) en via een lening bij het Brussels Herfinancieringsfonds (9 miljoen euro).

Nu de aannemer en architect bekend zijn, kan de bouwaanvraag worden ingediend en met de afbraak, sanering en opbouw worden begonnen. Beide scholen zouden moeten opengaan in september 2017.