De waarheid achter koemelk en ei. Het is een vaak gehoorde reden om, of u nu flexitariër of vegetariër bent, veganist te worden. Maar is een veganist in Brussel als een Englishman in New York? BDW zocht uit hoe deze legal aliens zich beredderen nu Brussel twee veganistische winkels heeft.
© Vegasme
Veganisme in opmars
H et woord veganisme werd in 1944 in Engeland uitgevonden door Donald Watson en zijn vrouw Dorothy die hiermee een leven met meer mededogen voorstonden. Watson overleed in 2005 op 95-jarige leeftijd na een leven van meer dan 80 jaar als vegetariër en meer dan 60 jaar als veganist. Hij richtte The Vegan Society op die veganisme vandaag definieert als: “a way of living which seeks to exclude, as far as possible and practicable, all forms of exploitation of, and cruelty to, animals for food, clothing and any other purpose.” Niet zozeer een dieet, dan wel een levenswijze dus.
In Europa gelden Berlijn, Praag en Gent als meest vegan/veggie-vriendelijke steden. Daarom trokken we naar het eerste Belgische Vegan Summer Fest in Gentbrugge op 23 augustus. Als liefde door de maag gaat, dan maakten de lekkere, voedzame en mooi ogende wraps, vegan burgers, quinoa-slaatjes en raw bites het moeilijk om aan veganisme te weerstaan. Bovendien waren er sterke aanwijzingen dat je leven niet voorbij is als je plantaardig eet, want er was taart, ijs en chocolade. Ook leervrije schoenen en tassen, en dierproefvrije cosmetica en verzorgingsproducten om niet te hoeven inboeten aan levenskwaliteit.
Voor het organiserende BE Vegan, dat nog maar sinds 1 november - Wereld Vegan Dag - bestaat, waren de 3.000 bezoekers een succes: “Net zoals EVA (Ethisch Vegetarisch Alternatief) een tiental jaar geleden de term vegetarisme in België wilde inburgeren, willen wij dat met de term veganisme doen,” zegt Tim Bruneel. “EVA richt zich meer op vlees verminderen, wij ondersteunen het opkomende veganisme. Kijk maar naar de kookboeken die verschijnen.”
Tobias Leenaert, oprichter van EVA en nu van theveganstrategist, zei in een voordracht: “De toekomst zal veganistisch zijn, het is een kwestie van tijd. Al wil je natuurlijk dat mensen vegan worden om de juiste reden, toch is het goed dat mensen ervaren dat je lekker, gezond en gevarieerd kunt blijven eten. Dan zal de gruwel om het dierenleed wel volgen. Veel meer mensen vinden stierengevechten verwerpelijker dan vlees en zuivel consumeren omdat ze zelf niets te verliezen hebben, mochten die worden afgeschaft.”
Vrolijke bloggers
Omdat veganisme op straat niet meteen in het oog springt, gebeurt de zoektocht naar veganistisch Brussel eerst via internet, waar vegans en veggies elkaar vinden (bovenop het liedje ‘Vegan myths debunked’ van Jonathan Mann en Ivory King). Een van de eerste web-pagina’s die we vinden, is die van Brussels Vegan en ze valt op door de mandala-achtige composities van fruit en groenten en de schilderachtige smoothies. Drijvende kracht erachter is Kim-Julie Hansen, auteur van The practical vegan en Simply delicious, die vorig jaar haar bezit minimaliseerde tot het in een rugzak paste en Brussel verliet om nomade te worden. Is ze op veganmissie? “Daar lijkt het op uit te draaien. Het is fijn om veganisten van overal te ontmoeten. Zoals het achttienjarige meisje uit Tokio dat nog nooit een andere veganist had ontmoet en op haar eentje haar schoolcafetaria had overtuigd om veganistische alternatieven op te nemen.”
Hoewel Hansen van vlees en zuivel hield, heeft het boek Slaughterhouse (2006, Gail Eisnitz) haar in een keer overtuigd om veganist te worden: “Ik préék wel niet meer omdat dat me vooral veel energie kostte, maar ik zeg wat ik weet. Mensen zijn geen voorstanders van dierenleed, ze weten gewoon niet dat ze er actief aan deelnemen.”
Bij de blogster van Chronique d’une famille végane à Bruxelles was het de documentaire Earthlings (Shaun Monson, 2013, met muziek van Moby die veganist is). “Ik werd op slag vegetariër,” zegt ze. “Het tweede kantelpunt kwam er wanneer mijn eerste kind vast voedsel begon te eten, en ik moest beslissen hoe een nieuw mens te voeden en welke boodschappen je een kind daarmee geeft over wat aanvaardbaar is en wat niet.” Online vond ze heel wat jonge vegans “met een mooie energie”, maar nauwelijks gezinnen. Daarom bericht zij intussen vrolijk over hoe feestjes of eten op school worden aangepakt en een uitstapje naar de zoo er eentje naar het dierenasiel wordt: “Daar kunnen de kinderen ook zien hoe dieren worden verzorgd, in een veel betere relatie.”
Boodschappenlijstje
Op een veganistisch warenhuis zoals het Duitse Veganz is het nog wachten, maar dit jaar openden de eerste twee veganistische winkels in Brussel. Hier hoeven broodbeleg, sauzen of muesli dus niet meer gecontroleerd op dierlijke ingrediënten: Vegasme in Elsene en VegAnne’s Shop in Schaarbeek. “Vroeger deed ik zelf mijn inkopen via internet,” zegt Anne Parmentier van VegAnne’s Shop. “Je hebt uiteraard de vleesvervangers in warenhuizen en biowinkels, maar daar is verder weinig keuze en veel kaasvervangers vind je er niet (in het Frans faux-mage red.). Ik was al lang vegetariër en ik wist dat de melkproductie gelinkt was aan de vleesindustrie (zie inzet). Veganist worden was voor mij ophouden in hypocrisie te leven. Dieren hebben geen zin om te lijden noch om als maaltijd te dienen. Ze willen in leven blijven, net als onze huisdieren. Vlees en zuivel consumeren we uit gemak of omdat sommige dokters nog altijd beweren dat je het nodig zou hebben. Carnivoren willen zich ook koste wat het kost rechtvaardigen (meer info: TED-talk Beyond carnism en Why we love dogs, eat pigs, and wear cows (2011) van Melanie Joy red.). Een mens kan allicht vlees en zuivel verteren, maar is dat voldoende reden om dat te blijven doen?”
Hoewel Hansen van vlees en zuivel hield, heeft het boek Slaughterhouse (2006, Gail Eisnitz) haar in een keer overtuigd om veganist te worden: “Ik préék wel niet meer omdat dat me vooral veel energie kostte, maar ik zeg wat ik weet. Mensen zijn geen voorstanders van dierenleed, ze weten gewoon niet dat ze er actief aan deelnemen.”
Bij de blogster van Chronique d’une famille végane à Bruxelles was het de documentaire Earthlings (Shaun Monson, 2013, met muziek van Moby die veganist is). “Ik werd op slag vegetariër,” zegt ze. “Het tweede kantelpunt kwam er wanneer mijn eerste kind vast voedsel begon te eten, en ik moest beslissen hoe een nieuw mens te voeden en welke boodschappen je een kind daarmee geeft over wat aanvaardbaar is en wat niet.” Online vond ze heel wat jonge vegans “met een mooie energie”, maar nauwelijks gezinnen. Daarom bericht zij intussen vrolijk over hoe feestjes of eten op school worden aangepakt en een uitstapje naar de zoo er eentje naar het dierenasiel wordt: “Daar kunnen de kinderen ook zien hoe dieren worden verzorgd, in een veel betere relatie.”
Boodschappenlijstje
Op een veganistisch warenhuis zoals het Duitse Veganz is het nog wachten, maar dit jaar openden de eerste twee veganistische winkels in Brussel. Hier hoeven broodbeleg, sauzen of muesli dus niet meer gecontroleerd op dierlijke ingrediënten: Vegasme in Elsene en VegAnne’s Shop in Schaarbeek. “Vroeger deed ik zelf mijn inkopen via internet,” zegt Anne Parmentier van VegAnne’s Shop. “Je hebt uiteraard de vleesvervangers in warenhuizen en biowinkels, maar daar is verder weinig keuze en veel kaasvervangers vind je er niet (in het Frans faux-mage red.). Ik was al lang vegetariër en ik wist dat de melkproductie gelinkt was aan de vleesindustrie (zie inzet). Veganist worden was voor mij ophouden in hypocrisie te leven. Dieren hebben geen zin om te lijden noch om als maaltijd te dienen. Ze willen in leven blijven, net als onze huisdieren. Vlees en zuivel consumeren we uit gemak of omdat sommige dokters nog altijd beweren dat je het nodig zou hebben. Carnivoren willen zich ook koste wat het kost rechtvaardigen (meer info: TED-talk Beyond carnism en Why we love dogs, eat pigs, and wear cows (2011) van Melanie Joy red.). Een mens kan allicht vlees en zuivel verteren, maar is dat voldoende reden om dat te blijven doen?”
Niet voor Jessica Devis uit Sint-Agatha-Berchem, vegetariër sinds haar puberteit en sinds de zomervakantie “op queeste” om veganist te worden. “Plots moest ik producten vervangen die ik al jaren zonder nadenken gebruik. Dat ze in het warenhuis plantaardige alternatieven voor zuivel hebben, wist ik wel: rijst-, amandel- en sojamelk, pudding en yoghurt van soja. Maar wat met eieren? Of geraspte kaas voor een weliswaar veganistische spaghetti of een gratin? Mijn queeste verliep op zijn Brussels. Ronddwalen en dan per toeval plekjes ontdekken waar een veganist kan floreren. Een winkeltje waar naast het spek veganistische Parmezaanse kaas lag! Een toevallig gesprek met iemand die ook lijnzaad als eivervanger om te bakken uit het winkelrek haalde. In Brussel krijg je gelukkig niet gauw de vraag “wat is dát?” wanneer je een ingrediënt zoekt dat niet op het klassieke boodschappenlijstje staat. Heel wat vleesvervangers zoals falafel, tempé of tofoe hebben hun oorsprong in buitenlandse eetculturen die in Brussel aanwezig zijn. Alleen jammer dat het soms wat eclectisch winkelen is geworden. Eivervanger hier, boekweitmeel daar, plantaardige kaas via het internet. Mijn buurvrouw kwam in mijn koelkast kijken. Een week later had ze al een veganistische wrap met kikkererwten gemaakt, aangenaam verrast dat veganistisch koken niet wil zeggen dat je uren in de keuken moet staan.”
Veganisme op de kaart
“Op vijf jaar tijd is Brussel er erg op vooruitgegaan,” vat zowat de commentaren van insiders samen over uit eten gaan. Volledig veganistisch of vegetarisch met veganistische opties of gewoon vegan friendly zoals Poz” Café in Sint-Gillis waar er elke zondag een vegan brunch is. In Brussel heb je onder meer Moonfood, Mr. Falafel, Toukoul, Chyl, AUB-SVP, in Elsene Dolma, La Tsampa, Ami, Tan, in Sint-Gillis Les Nourritures terrestres en in Schaarbeek Les idées à la pelle. Op Brusselse markten staan foodtrucks als SINstreetfood of Loving Hut Express. Ook getipt worden de warme chocolademelk met sojamelk van Laurent Gerbaud Chocolatier, vegan muffins in Le Pain Quotidien of vleesvrij fastfood in Greenway in het Zuidstation.
Het restaurant Den Teepot was jaren geleden het eerste veganistische restaurant in Brussel, al was veganistisch activisme niet de drijfveer volgens Jozef Devillé: “Onze keuken is geworteld in de macrobiotische kooktraditie. Dit is een op het yin-yangevenwichtsprincipe gebaseerde voedingsfilosofie waarin plantaardige voeding voor de mens de basis is en dierlijke voeding niet noodzakelijk is. Dat niet meer mensen plantaardig eten ligt volgens mij onder meer aan een gebrek aan bewustzijn of verkeerde opvattingen over gezondheid die soms door de medische wereld, de agrovoedings- en de farmaceutische industrie en de overheden bewust in stand worden gehouden omwille van financiële belangen.”
Wij vonden het gerecht met linzen, granenburger en gebakken aardpeer erg lekker, gevarieerd en betaalbaar. Alleen jammer dat het restaurant wat verstopt zit op een achterafverdieping, alsof plantaardig eten iets illegaals zou zijn.
Praktische tip van onze Brussels vegan: “Niets veganistisch op de kaart vinden lijkt een ramp in het begin, maar durf gewoon te vragen of ze jou iets klaarmaken met alleen groenten, fruit, granen, noten, zaden, en het leven wordt een stuk makkelijker.”
De Brussels Vegan Meetup werd opgericht met de bedoeling andere (buitenlandse) veganisten in Brussel te ontmoeten. Ze gaan samen uit eten of organische groenten oogsten in de pluktuin Marie’s Garden in Overijse. De groep is geënt op de wereldwijde online Meetup-groepen en telt intussen al meer dan 550 leden, onder wie heel wat Belgen. Ook EVA zag Brussel evolueren sinds zijn lancering van Donderdag Veggiedag in 2011: “Intussen is veggiedag in 28 restaurants en 17 grootkeukens ingeburgerd. Onderzoek heeft aangetoond dat het woord vegan(istisch) - in het Nederlands klinkt het niet zo mooi - vaak afschrikt. Wie onmiddellijk vegan wil worden: zoveel te beter. Maar de meeste mensen evolueren in stapjes. Wat minder vlees gaan eten, meedoen aan Donderdag Veggiedag, vegetariër worden, melk inruilen voor de plantaardige variant of eieren vervangen.”
Ook Végétik heeft een Brusselse afdeling. Met animaties in scholen en conferenties informeert de vereniging over de (over)consumptie van dierlijke producten en legt ze de link tussen veeteelt en klimaatopwarming, voedselveiligheid en ontbossing. “Denken dat je ecologisch bent en dierlijke producten blijven gebruiken, houdt wetenschappelijk geen steek. Ophouden met dieren consumeren is kiezen voor het leven boven de dood, drie keer per dag.”
In boeken als De vrolijke veganist (2013) van Floris van den Berg en Eat like you care (2013) van Gary Francione vinden veganisten dan weer troost in hun antwoorden op de vele (hilarische) vragen en opmerkingen die elke veganist al te horen kreeg. Van den Berg legt ons het volgende gedachte-experiment voor: stel dat je alles kon regelen op aarde, maar vooraf niet weet in welke positie (rijk of arm, mens of dier) je zelf terechtkomt. Zou je de intensieve veehouderij dan behouden?
Deze maand verschijnt Weet wie je eet van de Vlaamse moraalfilosoof Stijn Bruers: “Onbewust weten tegenstanders wel dat veganisten gelijk hebben, maar zelf ontbreekt hen de moed. Zoals er optische illusies zijn, zijn er ook morele illusies.”
Veganisme op de kaart
“Op vijf jaar tijd is Brussel er erg op vooruitgegaan,” vat zowat de commentaren van insiders samen over uit eten gaan. Volledig veganistisch of vegetarisch met veganistische opties of gewoon vegan friendly zoals Poz” Café in Sint-Gillis waar er elke zondag een vegan brunch is. In Brussel heb je onder meer Moonfood, Mr. Falafel, Toukoul, Chyl, AUB-SVP, in Elsene Dolma, La Tsampa, Ami, Tan, in Sint-Gillis Les Nourritures terrestres en in Schaarbeek Les idées à la pelle. Op Brusselse markten staan foodtrucks als SINstreetfood of Loving Hut Express. Ook getipt worden de warme chocolademelk met sojamelk van Laurent Gerbaud Chocolatier, vegan muffins in Le Pain Quotidien of vleesvrij fastfood in Greenway in het Zuidstation.
Het restaurant Den Teepot was jaren geleden het eerste veganistische restaurant in Brussel, al was veganistisch activisme niet de drijfveer volgens Jozef Devillé: “Onze keuken is geworteld in de macrobiotische kooktraditie. Dit is een op het yin-yangevenwichtsprincipe gebaseerde voedingsfilosofie waarin plantaardige voeding voor de mens de basis is en dierlijke voeding niet noodzakelijk is. Dat niet meer mensen plantaardig eten ligt volgens mij onder meer aan een gebrek aan bewustzijn of verkeerde opvattingen over gezondheid die soms door de medische wereld, de agrovoedings- en de farmaceutische industrie en de overheden bewust in stand worden gehouden omwille van financiële belangen.”
Wij vonden het gerecht met linzen, granenburger en gebakken aardpeer erg lekker, gevarieerd en betaalbaar. Alleen jammer dat het restaurant wat verstopt zit op een achterafverdieping, alsof plantaardig eten iets illegaals zou zijn.
Praktische tip van onze Brussels vegan: “Niets veganistisch op de kaart vinden lijkt een ramp in het begin, maar durf gewoon te vragen of ze jou iets klaarmaken met alleen groenten, fruit, granen, noten, zaden, en het leven wordt een stuk makkelijker.”
De Brussels Vegan Meetup werd opgericht met de bedoeling andere (buitenlandse) veganisten in Brussel te ontmoeten. Ze gaan samen uit eten of organische groenten oogsten in de pluktuin Marie’s Garden in Overijse. De groep is geënt op de wereldwijde online Meetup-groepen en telt intussen al meer dan 550 leden, onder wie heel wat Belgen. Ook EVA zag Brussel evolueren sinds zijn lancering van Donderdag Veggiedag in 2011: “Intussen is veggiedag in 28 restaurants en 17 grootkeukens ingeburgerd. Onderzoek heeft aangetoond dat het woord vegan(istisch) - in het Nederlands klinkt het niet zo mooi - vaak afschrikt. Wie onmiddellijk vegan wil worden: zoveel te beter. Maar de meeste mensen evolueren in stapjes. Wat minder vlees gaan eten, meedoen aan Donderdag Veggiedag, vegetariër worden, melk inruilen voor de plantaardige variant of eieren vervangen.”
Ook Végétik heeft een Brusselse afdeling. Met animaties in scholen en conferenties informeert de vereniging over de (over)consumptie van dierlijke producten en legt ze de link tussen veeteelt en klimaatopwarming, voedselveiligheid en ontbossing. “Denken dat je ecologisch bent en dierlijke producten blijven gebruiken, houdt wetenschappelijk geen steek. Ophouden met dieren consumeren is kiezen voor het leven boven de dood, drie keer per dag.”
In boeken als De vrolijke veganist (2013) van Floris van den Berg en Eat like you care (2013) van Gary Francione vinden veganisten dan weer troost in hun antwoorden op de vele (hilarische) vragen en opmerkingen die elke veganist al te horen kreeg. Van den Berg legt ons het volgende gedachte-experiment voor: stel dat je alles kon regelen op aarde, maar vooraf niet weet in welke positie (rijk of arm, mens of dier) je zelf terechtkomt. Zou je de intensieve veehouderij dan behouden?
Deze maand verschijnt Weet wie je eet van de Vlaamse moraalfilosoof Stijn Bruers: “Onbewust weten tegenstanders wel dat veganisten gelijk hebben, maar zelf ontbreekt hen de moed. Zoals er optische illusies zijn, zijn er ook morele illusies.”
----------------------
Een waarheid als een koe
In de legkippenindustrie worden de mannetjeskuikens, de haantjes, op de dag van hun geboorte vergast of versnipperd (drie en een half miljoen per jaar in België). De half miljoen melkkoeien in ons land worden elk jaar zwanger gemaakt om de melkproductie op gang te brengen. Elke keer wordt het kalf bij de moeder weggehaald, wat voor enorme stress zorgt, want de melk is voor de mens. Stiertjes worden na zes maanden geslacht voor het kalfsvlees. Ook legkippen en melkkoeien eindigen in het slachthuis om verwerkt te worden in vleesbereidingen. Dat gebeurt lang voor ze een natuurlijke dood zouden sterven. De biologische sector vormt daar geen uitzondering op.
Lees meer over: Samenleving , Cultuurnieuws
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.