Verscherpt politietoezicht in wijk Essegem: 'Jeugdbendes zijn maatschappelijk probleem'

De politie heeft haar toezicht aangescherpt in de sociale woonwijk in de Jetse buurt Essegem, nadat daar de afgelopen dagen twee keer op rij agenten werden aangevallen. Wat is er aan de hand in de wijk? “Dit is geen probleem van Essegem, maar een maatschappelijk probleem”, reageert burgemeester Hervé Doyen (CDH), die de sociale media een nefaste invloed toedicht.

Twee keer raakten politie en lokale jongeren deze week slaags in de Jetse wijk Essegem, niet ver van Bockstael. Dinsdag werden 16 jongeren opgepakt nadat ze hadden geprobeerd de arrestatie van een vermoedelijke drugsdealer te verhinderen, en woensdagavond werd een politievoertuig in dezelfde wijk met een kassei bekogeld. Toen de agenten daarop een verdachte wilden oppakken, daagde opnieuw een groep mensen op die daar een stokje voor wilden steken.

Wijkcontract

Beide incidenten vonden plaats in de sociale woonwijk die uitkomt op de Jules Lahayestraat, een wijk met ongeveer 1.200 inwoners die voor het merendeel verdeeld zijn over twee grote en twee kleinere appartementsblokken. De straten, ingeklemd tussen de spoorweg en twee grote wegen, heten verwarrend genoeg ook Jules Lahayestraat. Veel ervan lopen dood.

“Mijn zicht is beperkt, want wij zitten wel in de wijk Essegem, maar het is een heel gespleten wijk”, zegt Ilse Verbeke, verantwoordelijke van het Vlaamse gemeenschapscentrum met dezelfde naam. “Wij zitten een paar honderd meter verderop aan de Leopold I-straat, in een residentiële woonwijk. Maar in Jules Lahayestraat kom je in heel geïsoleerd stukje Brussel. Omdat die wijk zo vergeten en afgesloten is, door de spoorweg aan de ene kant, en een drukke baan met tramsporen aan de andere kant, heeft het Gewest aan Jette een wijkcontract toegekend. Dat moet het groen daar toegankelijk maken, maar ook die buurt voor zachte mobiliteit ontsluiten."

“De diagnose van het wijkcontract is dat de wijk in de jaren zeventig is ontwikkeld op sterk vervuilde grond, en nooit ontsloten is geweest. De aanleg is zwaar verouderd. Bewoners voelen zich al jaren onveilig."

"Zowel van politie als bewoners horen we dat daar veel drugs worden gedeald. Het is er ook geschikt voor met al die kleine straten die doodlopen, niemand passeert er die er niet moet zijn. En het is ook wel gewoon een erg dichtbevolkte wijk met veel kinderen, en geen kinderopvang of scholen – er zijn twee scholen maar die zitten meer in ons stuk van de wijk. Voor een deel is dit dus een verhaal van stadsaanleg.”

Bekend bij politie

De politiezone West bevestigt dat ze veel meldingen krijgt van overlast in de wijk, al dan niet drugsgerelateerd. “De patrouille die dinsdag naar de wijk trok, deed dat na klachten van buurtbewoners”, zegt woordvoerster Caroline Vervaet. “Op het moment dat ze in een ondergrondse parkeergarage wilden overgaan tot een drugscontrole, wilden jongeren dat vrijwel onmiddellijk verhinderen met duw- en trekwerk. Onze ploeg is er vrij snel geslaagd in de jongeren staande te houden, met bijstand van de collega’s van de zone Brussel Hoofdstad. Gelukkig is er niemand gewond geraakt, noch langs onze kant, noch langs die van de jongeren.”

De jongeren waren allemaal meerderjarig, zegt Vervaet, tussen 18 en 22 jaar ongeveer. “Het zijn allemaal jongeren die we al kennen in de politiedatabanken, op eentje na. Daags nadien, op woensdag troepten een aantal dezelfde jongeren opnieuw samen om de politie de weg te versperren, maar degene die we hebben aangehouden voor het lanceren van die kassei was niet een van hen.” De politie heeft het toezicht in de wijk verhoogd.

De Jules Lahayestraat heeft net als vele andere Brusselse sociale wijken al langer problemen met een jeugdbende, zegt burgemeester Hervé Doyen (CDH). “Dat is geen probleem specifiek voor de Essegemwijk, maar een maatschappelijk probleem. Het zijn jongeren uit gebroken gezinnen, die afgehaakt hebben op school en niet werken. Ze plegen vandalisme, of gaan drugs dealen, en ondervinden daar geen juridische gevolgen van."

"Ik pleit niet voor meer plaatsen in de gevangenissen, maar wel voor veel meer middelen voor justitie. Als een 18-jarige bij de politie al voor 12 feiten bekendstaat en die nog altijd geen rechter heeft gezien, loopt er iets mis. Als die op 14 of 15 jaar begint te spijbelen en dingen te mispeuteren, moet er meteen ingegrepen worden.”

Barack Obama

Doyen hoort van dertigers in Essegem die twintig jaar geleden rondhingen op straat dat de jeugd nu veel gewelddadiger is, zegt hij. “Dat is de invloed van geweldvideo’s op de sociale media, jongeren die zichzelf 'in actie' filmen."

"Ik hoorde Barack Obama drie dagen geleden uitleggen dat de VS in tweeën gesplitst is: een Amerika dat onderscheid kan maken tussen de realiteit en de sociale media, en een Amerika dat gelooft dat Facebook de realiteit is, een complottistisch parallel universum. Daar leven die jongeren in Essegem ook in: een wereld afgesneden van onze dagelijkse realiteit, waarin seksisme, gesjoemel en geweld schering en inslag zijn. Komt daar nog de sociale isolatie door de coronacrisis bij. Ze zijn meer slachtoffer dan dader, in een wereld waarin er geen werk en geen plaats voor hen is.”

De werken uit het wijkcontract moeten nog van start gaan, laat Doyen weten. Er komt onder meer een buurthuis en een park. “Maar dat zal nooit volstaan voor dit probleem. Als je werkloos rondhangt in de wijk, en er komt een park, dan ben je daarna nog altijd werkloos. Je hebt alleen een park in de buurt.”