Viviane Scholliers Ndaya, de orkestleider van de Brusselse coronacrisis

Als Brussel net als Antwerpen drastische maatregelen moet nemen, wie is dan de Brusselse Cathy Berx? Deels is dat minister-president Vervoort, een ander deel van de gouverneursbevoegdheden zit hier bij de hoge ambtenaar, de relatief onbekende Viviane Scholliers Ndaya. “De drie H’s zijn mijn devies: humilité, humanité et humour."

In de provincie Antwerpen nam de gouverneur verschillende ingrijpende maatregelen om de snel groeiende tweede golf af te remmen. De avondklok vanaf 23.30 is daarvan de meest in het oog springende maatregel.

Brussel zou Brussel niet zijn als de situatie hier niet een beetje complexer was. Na de zesde staatshervorming werd de functie van gouverneur hier weliswaar afgeschaft, in de plaats kwam een “hoge ambtenaar”. Die is in Brussel verantwoordelijk voor taken op het niveau van de agglomeratie, die verband houden met civiele veiligheid en noodplanning.

Onafhankelijk eiland

Die hoge ambtenaar heet vandaag Viviane Scholliers Ndaya en is de voormalige kabinetssecretaris van Joëlle Milquet (CDH). De master in strategisch crisismanagement is in dienst sinds 2016 en zit in een op zijn minst opmerkelijke positie. Ze staat aan het hoofd van een team van 10 federale ambtenaren, die binnen het gewestelijke Brussel Preventie en Veiligheid functioneren, maar niet rapporteren aan de Brusselse minister-president. Een onafhankelijk eilandje als het ware in een stadsgewest dat al niet uitblinkt door de eenvoud van zijn structuren.

Officieel betreft het een erg gewichtige functie. “In noodsituaties is de Hoge Ambtenaar de verantwoordelijke overheid voor de coördinatie van noodoperaties en vervult hij of zij een vooraanstaande rol in de crisisbeheersing,” heet het op de website van het gewestelijke agentschap Preventie en Veiligheid.

De praktijk blijft iets ingewikkelder dan dat. Scholliers Ndaya maakt vooral noodplannen en coördineert de contacten tussen verschillende veiligheidsdiensten, blijkt.

“Of ik over een eventuele avondklok beslis? Neen, dat doet de ministerpresident, na overleg waar ik ook bij betrokken wordt,” zegt de hoge ambtenaar. Bij regeringsleider Rudi Vervoort (PS) moet men even opzoeken hoe het zit met die avondklok. Uiteindelijk volgt de bevestiging: het is wel degelijk de minister-president.

“Wat ik dan wel doe? Ik ben de orkestleider, die iedereen rond de tafel brengt en ervoor zorgt dat de informatie doorstroomt,” legt Scholliers-Ndaya uit. “Ik zit op het kruispunt tussen de verschillende overheden. Zo heb ik de allereerste verdachte Covidgevallen gesignaleerd, in januari al. Want het protocol voorziet dat ik die info krijg en doorspeel.“

Complementair

Dat ze – anders dan Cathy Berx – amper bekend is bij het brede publiek, vindt ze geen probleem. Het heeft misschien te maken met mijn manier van werken, volgens de drie H’s: humilité, humanité en humour (nederigheid, menselijkheid en humor, red.). En geloof mij, op het terrein kennen de mensen me wel.”

We vragen de hoge ambtenaar of haar functie de hele veiligheidsstructuur van Brussel niet nog nodeloos complexer maakt. Als ze orkestleider is, dan lijken er naast de burgemeesters, politiezones en de minister-president ook heel wat andere dirigenten in de zaal. “Ik ben het niet die de zesde staatshervorming heeft bedacht. Ik werk in elk geval complementair met de andere partners, ook met de minister-president.”

Invloedsstrijd

Op het terrein zien waarnemers wel degelijk een invloedsstrijd tussen de minister-president en zijn veiligheidsagentschap Brussel Veiligheid en Preventie (met PS-man Jamil Araoud aan het hoofd) aan de ene zijde en de hoge ambtenaar aan de andere.

“Er wordt nogal wat geschoonmoederd en je merkt dat het veiligheidsagentschap graag hiërarchisch boven de hoge ambtenaar zou staan, zegt een vooraanstaande veiligheidsbron daarover. “Maar dat is nu eenmaal wettelijk niet voorzien. Net zoals het aanspreekpunt voor het nationale crisiscentrum niet de minister-president, maar de hoge ambtenaar is."

De veiligheidsactor is erg te spreken over de manier waarop Scholliers haar rol invult. “Dat doet ze voortreffelijk. Als er vandaag zo’n goede band is tussen brandweer, dringende medische hulp en politie, dan is dat voor een groot deel haar verdienste.”