Vlaamse ambtenaren krijgen binnentuinen en exotische fruitgaard

De plannen voor een groene werkbiotoop in de nieuwbouw voor Vlaamse ambtenaren op Thurn & Taxis zijn uitgetekend. De landschapsarchitecten van Avantgarden voorzien groenverdichte lees- en werkzones, zelfs een exotische fruitgaard waar ambtenaren kunnen gaan plukken.

Een grote binnentuin waar bezoekers kunnen kuieren of afspreken met ambtenaren, naast de cafetaria. En aparte ‘etagetuinen’ met elk een eigen groenbladsfeer en functie, naast de bibliotheek of de administratieve diensten. Daar hebben de landschapsarchitecten van Avantgarden (Wijnegem) zich intens over gebogen, na veelvuldige ruggespraak met de bouwheer, de architecten en het agentschap Facilitair Bedrijf (tot twee jaar terug het Agentschap voor Facilitair Management van de Vlaamse Gemeenschap, JMB). Het Herman Teirlinckgebouw staat nog in de stellingen tot het gabarit, maar in juli krijgen de bakken waar hoge bomen in komen al vorm. BRUZZ mocht de plannen van Avantgarden, ontwerper-uitvoerder van het binnentuinenproject, inkijken.

De Noordwijk-ambtenaren van de Vlaamse Gemeenschap gaan vanaf 2017 mondjesmaat gecentraliseerd samenwerken in het Herman Teirlinck-gebouw, een ontwikkeling van Extensa (eigenaar van de site Thurn & Taxis). Neutelings Riedijk Architecten heeft het functionele kantoorgebouw van ruim 50.000 vierkante meter (vroegere werknaam De Meander, JMB) ontworpen, in samenwerking met onder meer Conix RDBM Architects, Bureau Bouwtechniek en de studiebureaus Boydens (technische installaties) en Laurent Ney (stabiliteit). De meanderende passiefbouw wordt gekenmerkt door een binnenwandelstraat en enkele grote zenitale lichtinvallen. De werf is in volle uitvoering. Wel verschuilt ze nu al vanaf de Havenlaan, de exemplarische passiefbouw die Leefmilieu Brussel huisvest (zwart gebouw op de foto, JMB). In het Herman Teirlinck-ontwerp voorziet Neutelings Riedijk vier wintertuinen en een semi-publieke wandelstraat die in het verlengde loopt van de oude binnenspoorlijn van het Koninklijk Pakhuis (gebouw links op de foto, JMB). Avantgarden werd voor het ontwerp door ontwikkelaar Extensa aangesteld.

Vier sfeertuinen

In het gebouw komen vier gebruikstuinen. “De tuinen zijn niet in te lassen in een museum in Amerika of een school in Tokyo, maar zijn specifiek voor gebruik door de ambtenaren en deels de bezoekers van Vlaamse overheid,” stelt Peter Adams, co-founder en ceo van Avantgarden. “Conceptueel werd gevraagd om een aantal verpozingsruimten in te lassen. We hebben het jongste half jaar intens vergaderd om de interactie van gebruikers met de groenzones inhoud te geven.” Een psychologische benadering – in welk milieu wil een Vlaamse ambtenaar die pendelt werken? – behoorde niet tot de denkoefening. Ideaal zou dit het vertrekpunt voor het tuinontwerp geweest zijn, maar de Vlaamse overheid gaf hierover geen richtlijnen.

Hoe is een en ander nu uitgetekend? Op het gelijkvloers, waar een grote serre van twintig bij twintig meter is voorzien, komt een doorgangstuin. Hier kunnen ambtenaren en bezoekers een veelzijdige functie aan geven: als rustzone, onthaalzone voor congresgangers, evenemententuinkamer,... Een spreker, lezing, festiviteit,.... kan hier dus terecht. De zone staat in verbinding met een hoger gelegen plateautuin, met een twaalf meter hoog plafond. Dat wordt de binnentuin die aansluit op de cafetaria en waar er ook draadloos zal kunnen ‘ge-internet’ worden. Op verdieping plus 2 en plus 3 komen niet-publiek toegankelijke groenoases. In de Fruitgaard (werktitel, JMB) zullen ambtenaren Surinaamse kers en andere tropische bessen kunnen plukken in organische groeneilanden achter zitbanken. De andere boventuin, naast de bibliotheek, wordt een Leeseiland (werktitel, JMB). Daar komen ook aparte leeshoekjes voor tijdschriften en kranten. Centraal zal een zes meter lange leestafel op een houten terraseiland geplaatst worden. Elke tuin heeft dus een andere sfeer en intimiteit.

Lievelingstuin
“Wat wij met groenbeplanting bedoelen is een aanleiding geven om te ontsnappen aan het werk,” stelt projectmedewerker Jo Groven, landschapsarchitect voor Avantgarden. “Beneden is alles open en visueel luchtig met grote bomen. Boven is meer bladgroen te vinden. Het gaat om een gecontroleerde, dus gecultiveerde groenomgeving, dus niet om ‘natuur’. Vandaar dat we overal voor uitheemse planten en bomen hebben gekozen; een bepaalde duurzaamheid (levensduurbenadering) speelt ook hierin mee.

De beschutte benedenserre krijgt tropische, kleinbladerige planten, van het type waarmee de gebruiker vertrouwd is. Op de plateautuin van de eerste etage moet het mogelijk zijn om tussen de beplanting te eten, naast de cafetaria. In de twee hoogste tuinen is het niet de bedoeling dat je er eet. Daar wordt door verdichte begroeiing voor meer intimiteit gezorgd. Er komt wel Wifi alsook stopcontacten voor laptops, zodat ambtenaren verscholen in het groen kunnen werken.

“We wilden geen designstatement maken, maar wel aparte sferen creëren in functie van het gebruik,” stelt Jo Groven nog. “We hopen dat de ambtenaar snel zijn lievelingstuin zal kiezen in het aanbod. De groenbeleving zal alleszins heel natuurlijk lijken. We hopen dat de ambtenaar zal zeggen: alleen de vogels ontbreken nog.”