Vlaanderen trekt Heembeeks woonzorgproject niet

Het ambitieuze plan om in Heembeek een woonzorgzone, een bibliotheek en een gemeenschapscentrum neer te zetten, staat onder druk. De Vlaamse Gemeenschap wil – anders dan was afgesproken – het Pieter en Pauwel-project niet trekken. De woonzorgsector reageert teleurgesteld.

P ieter en Pauwel maakt deel uit van het masterplan van Smets voorganger Bert An­ciaux. Die bedacht dat er in Brussel woonzorgzones moesten komen voor Vlaamse ouderen, wijken waar woningen en serviceflats samengaan met een dienstencentrum, een dagverzorgingscentrum en een rusthuis.

Voor Neder-Over-Heembeek werd een project uitgewerkt met dagverzorging, een dienstencentrum en 74 woningen, die deels verkocht zouden worden, deels verhuurd aan ouderen en gehandicapten: er zou ook een hulpcentrale voor zelfstandig wonende gehandicapten komen. Bovendien zou de woonzorgzone uitgebreid worden met een Nederlandstalige bibliotheek en een gemeenschapscentrum. Geen overbodige luxe: de bibliotheek zit nu in prefab, het gemeenschapscentrum in een klein, verouderd rijhuis.

Anciaux' woonzorgplanner Kris Lombaert tekende een financieringsconstructie uit voor dit project van ruim zeventien miljoen euro, gebaseerd op publiek-private samenwerking (pps). De Stad Brussel, eigenaar van de grond, was bereid om de grond in te brengen. In ruil zou de Stad 27 woningen krijgen wat verderop, aan de Versailleslaan. De Vlaamse Gemeenschap en de Stad Brussel sloten een overeenkomst. De Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) zou twee miljoen euro betalen voor de bibliotheek en het gemeenschapscentrum. En de Vlaamse Gemeenschap zou, via het Brusselfonds, 300.000 euro bijdragen voor het dienstencentrum en de dagverzorging, als aanvulling op de Vlaamse welzijnssubsidies. De rest van het bouwbudget moest van de privésector komen.

In het gedetailleerde akkoord dat in 2009 tussen VGC en Vlaamse Gemeenschap werd gesloten en dat mee ondertekend werd door Pascal Smet, toen VGC-collegelid, stond duidelijk dat de Vlaamse minister voor Brussel als opdrachtgever zou fungeren. Het was ook de Vlaamse minister voor Brussel die, vlak voor de gewestverkiezingen in 2009, een internationale architectuurwedstrijd organiseerde. Die werd gewonnen door de Brusselse LAT Architecten.

Stad Brussel
En toen werd Pascal Smet Vlaams minister voor Brussel. Hij zette uiteindelijk nooit zijn handtekening onder de overeenkomst met de architecten, hoewel die al enthou­siast aan de slag waren gegaan. Pas begin januari van dit jaar verschafte hij duidelijkheid. Smet heeft het project laten onderzoeken door de Vlaamse Participatiemaatschappij, en die uitte een aantal bedenkingen, onder meer over de financiële constructie en de mogelijkheden van de administratie om zo'n ingewikkeld project te begeleiden.

Gezien die risico's wil de minister het project uiteindelijk niet trekken. "Het Vlaams Brusselfonds is niet bedoeld om de reguliere woonzorgfinanciering over te nemen, wel om projecten op poten te zetten," zegt Smet. Voor de minister hoeft dit niet het einde te betekenen van Pieter en Pauwel. Hij probeert het project door te schuiven naar de Stad. "Het ligt op het grondgebied van Brussel-stad. Het is logischer dat de Stad het hele project trekt. Ik heb hun gevraagd een alternatief uit te werken."

Moet de Stad Brussel dan een Vlaams project trekken? "Waarom niet? Er zijn in deze stad Franstaligen en Nederlandstaligen. Waarom zou de Stad geen Vlaams project trekken dat openstaat voor alle Brusselaars? Natuurlijk met de steun van de VGC. De Stad bijvoorbeeld de woningen; de VGC de bib, het gemeenschapscentrum, het lokaal dienstencentrum en de dagverzorging."

De VGC heeft de twee miljoen inmiddels tijdelijk opgeborgen - "omdat er geen beweging in het dossier zit; Vlaanderen moet de lead nemen," zei Bruno De Lille (Groen!) - en overweegt om zaal Familia, het oude parochiecentrum in de Vekemansstraat, te kopen.

Smet is niet te spreken over deze 'eenzijdige schrapping' van het bedrag. Zelf meent hij dat hij alle engagementen nakomt. "De 300.000 euro van het Brusselfonds is nog altijd beschikbaar." Wat er ook van zij, het is duidelijk dat het project zoals ontworpen door LAT Architecten, er niet komt. "Jammer," zegt architect Tom Thys. "Dit had een project van betekenis kunnen worden voor Heembeek."

Ook Herwig Teugels van het Kenniscentrum Ouderenzorg ziet 'een schitterend project' gekortwiekt. "Dit was een mooie gelegenheid voor de Vlaamse Gemeenschap om in Brussel een deftig project van de grond te krijgen. En nu blaast een Vlaams minister, een Brusselaar nota bene, het af. Het nadeel van het Brusselfonds is dat er geen continuïteit is: de ene minister doet iets voor de ouderen, de andere voor onderwijs en jeugd. Maar wij geven niet op."