Voormalig Brussel Deze Week-hoofdredacteur Karel Anthierens (87) overleden

In zijn woonplaats Sint-Genesius-Rode is op 15 december Karel Anthierens overleden - de oprichter van Brussel Deze Week, voorloper van het huidige Bruzz-magazine. Anthierens was ook meer dan een halve eeuw lang drijvende kracht achter bladen als Panorama, Humo, Knack en Het Laatste Nieuws.

Het was in 1997 dat Karel Anthierens (1935), na een rijkgevulde carrière in de geschreven pers, zijn brugpensioen onderbrak om in opdracht van het Vlaamse kabinet voor ‘Brusselse aangelegenheden’ een volwaardig Brussels weekblad op te richten dat Nederlandstaligen in Brussel en daarbuiten nieuws uit de hoofdstad moest bezorgen. Hij hervormde het reeds bestaande Deze Week in Brussel om tot Brussel Deze Week, met een nagenoeg volledig nieuwe redactieploeg, en gaf vervolgens de fakkel door aan hoofdredacteur Dirk Volckaerts.

Op dat moment in 1997 had Anthierens er exact 40 jaar journalistiek opzitten, want hij was in 1957 als redacteur begonnen bij het kunstzinnige tijdschrift De Periscoop. In totaal zou hij nadien bij liefst zeventien kranten- en weekbladredacties werken. Als journalist, maar vooral als redactiechef, eindredacteur, hoofdredacteur en algemeen directeur.

Humoradio (vanaf 1958 Humo) was één van de eerste bladen die hij onder zijn hoede kreeg. Zijn broer Jef was aanvankelijk hoofdredacteur van het radio- en tv-blad dat eerst in de Centrumgalerij en later in de Livornostraat gevestigd was. Met zijn organisatorisch talent werd Karel er al snel redactiechef en nadien hoofdredacteur.

Na Humo werd Anthierens zelfs even hoofdredacteur van de gehele uitgeverij Dupuis, die behalve Humo ook TéléMoustique, Bonne Soirée, Mimo, Spirou/Robbedoes, en een tekenfilmstudio in de portefeuille had. Maar omdat Anthierens in die functie zelf geen bladen kon maken, was dat niet zijn beste periode.

Ook zijn avonturen bij Het Volk - waar de greep van het management(sdenken) hem te verstikkend werd - en het satirische weekblad De Zwijger - waarvan hij samen met zijn bekende jongere broer Johan maar enkele nummers kon maken - bleken geen succes. Toch maakte Karel Anthierens daarna nog lange tijd furore bij vooral Knack (10 jaar) en het populaire Panorama.

Grote invloed binnen journalistiek

Talloze journalisten, fotografen en tekenaars - van Johan Daisne, Piet Piryns, Guy Mortier, Walter De Bock, Ingrid De Bie, Brigitte Raskin, en Marc Coenegracht, over Jo Van Damme, Raf Sauviller, Danny Ilegems, Joël De Ceulaer, en Erik Van Looy, tot Herman Sellesags, Benoît, Zak, Gal, Erik Meynen en Kamagurka - hebben met Anthierens samengewerkt of zijn door hem ontdekt.

Toen dat nog niet vanzelfsprekend was, had Anthierens ook al oog voor vrouwelijk journalistiek talent. Als algemeen hoofdredacteur van Dupuis had hij ook het vrouwenblad Mimo onder zijn hoede, en zorgde hij ervoor dat de redactrices daar een volwaardig journalistenstatuut kregen.

Uit liefde voor perscartoons richtte Anthierens in 1999 de cartoonwedstrijd Press Cartoon België op, die nog steeds bestaat. Na de aanslag bij het Franse blad Charlie Hebdo in 2015, huilde Anthierens aan galerie The Cartoonist in Brussel samen met de Belgische tekenaars om de moord op de vrije meningsuiting.

Hij hoefde daarbij zijn affiniteit met het Franse blad niet te veinzen. Anthierens had er als een van de twee enige Belgen een postabonnement op, slachtoffer Wolinski was een vriend, en de oprichting van De Zwijger begin jaren tachtig was eigenlijk een poging om een Vlaamse Charlie Hebdo te maken.

Dat Anthierens als persman pur sang een jobhopper avant la lettre was, had weinig met ambitie te maken. Het was hem er als coach om te doen zijn redactieploegen beter te laten spelen. Niet door (foto)-journalisten en cartoonisten op een ideologische lijn of achter een commercieel waanidee te laten lopen. Maar door individuele talenten - dikwijls even eigenzinnig als hijzelf - vertrouwen te geven en bescherming te bieden tegen onbevoegde broodheren.

Zonder daarbij zijn negatieve kritiek te sparen. Anthierens mondhoeken stonden zelfs standaard naar beneden als hij stukken van zijn journalisten voor publicatie nalas. Maar bij een vernietigend oordeel kreeg de auteur van dat stuk wel gratis de geschikte vuistregels mee om het alle volgende keren beter te doen.

Karel Anthierens had in totaal vier broers en zeven zussen. De oudste helft van die kinderen werd in Brugge geboren, en de jongste - waartoe hij behoort - in Machelen. De oudste leden van het gezin waren ook betrokken bij de collaboratie. Maar Karel Anthierens heeft het rechts-nationalistische gedachtegoed altijd afgewezen.

In 1949 verhuisden de Anthierensen naar Etterbeek, en ging Karel naar het Sint-Jan Berchmanscollege in Brussel. Een poging om Germaanse te studeren aan de VUB mislukte, maar hij leerde tijdens zijn studententijd wel de van oorsprong franstalige studente Germaanse aan de ULB Annie Van Gompel kennen. Zij was tot aan het eind van zijn leven zijn vrouw.

Anthierens was ook een tijdlang voorzitter van de Beursschouwburg en bestuurslid van het Kaaitheater. Tot aan zijn pensionering woonde hij aan de Vorstlaan in Oudergem. Op 11 september 2001 verhuisde hij naar Sint-Genesius-Rode.

Hoewel hij dit jaar zijn memoires Gedane Zaken afrondde, en bij die gelegenheid nog in de studio van BRUZZ te gast was, zorgden nieuwe gezondheidsproblemen voor een abrupt einde. Anthierens overleed donderdag in familiekring na euthanasie.