Vrijwilliger Straatverplegers op huisbezoek: 'Ik geef wat, maar krijg ook iets terug'

Vzw Straatverplegers doet veel meer dan daklozen op straat helpen overleven. Ze zorgen voor een dak boven hun hoofd, en als ook dat lukt, blijven vrijwilligers voor begeleiding en goed gezelschap zorgen. Vrijwilliger Jessy leerde Chaima bijna een jaar geleden kennen. “Wat er ook gebeurt, ik wil dat Straatverplegers me nooit meer loslaat.”

“Ik ben niet meer Chaima van vroeger. De nieuwe Chaima straalt, heeft veel energie en ziet de goede dingen in mensen. Ze praat veel. Als ze iets wil zeggen, doet ze dat ook, of het de mensen aanstaat of niet.” We ontmoeten de 37-jarige Chaima in een psychiatrisch verzorgingstehuis in Ganshoren, sinds ongeveer een jaar haar thuis. Voor het begin van het gesprek met ons is ze zenuwachtig, maar eens we de camera bovenhalen, poseert ze vol trots en komt ze zelfverzekerd over. Ze draagt een mooi kleed in luipaardmotief met een passende haarband, en haar armen zijn versierd met een tiental kettinkjes van parels, kristallen en blauwe steentjes.

“Chaima is heel koket en houdt van juwelen,” glimlacht Jessy (40). Zij is vrijwilliger bij vzw Straatverplegers. Het is dankzij die organisatie dat Chaima in Ganshoren een dak boven haar hoofd heeft. “Anders zou ik nog op straat zitten. Ze hebben mijn leven helemaal veranderd.”

Dat leven ziet er voor Chaima heel wat mooier uit dan enkele jaren geleden. Drie jaar lang heeft ze op straat geleefd, in de buurt van het Zuidstation. Daar kwam ze voor het eerst in contact met Straatverplegers. “Ik sliep aan de staanplaatsen voor taxi’s. Ik wist niet waar ik naar toilet kon gaan, want dat was overal betalend. Ik had niet eens een gsm. Op een bepaald moment kwam Straatverplegers langs, eerst om gewoon eens ‘hallo’ te komen zeggen. Ze hielpen mij met overleven toen ik nog op straat sliep. Vervolgens zorgden ze ervoor dat ik bij Samusocial terecht kon.”

Dat was een eerste grote stap om het straatleven achter te laten, al betekende dat allesbehalve het einde van haar lijdensweg. In het opvangcentrum van Samusocial had Chaima een ongeval: ze was er van de trappen gevallen. “Ik heb een tijdje in coma gelegen. Toen ik wakker werd, begon het revalidatieproces, om opnieuw te kunnen stappen en met mensen te praten. Zo is een jaar of twee voorbijgegaan. Door dat ongeval lijd ik aan geheugenverlies, waardoor ik me niet veel meer herinner van mijn leven op straat.”

Chaima belandde op straat na jaren van huiselijk geweld, herinnert ze zich. Sinds haar contact met vzw Straatverplegers aan het Zuidstation jaren geleden begeleidt die organisatie haar doorheen het leven. Tijdens moeilijke en minder moeilijke momenten staat er nu altijd iemand aan haar zijde. “Het is dankzij hen dat ik hier kan wonen. Als ik een keuze moet maken, helpen ze mij met de voor- en nadelen op een rijtje te zetten. Wat zij doen is zo mooi,” vertelt ze met veel dankbaarheid.

Opnieuw met de wereld verbinden

“Straatverplegers heeft twee missies: enerzijds de mensen op straat helpen met hun basisnoden. Dat doen ze door straatrondes, maraudes, omdat zij weten in welke hoekjes mensen op straat verblijven. Als ze iemand vinden, proberen ze telkens om de week nadien opnieuw met die persoon af te spreken. Zo raken ze hun spoor niet kwijt. Anderzijds is er ook een hele focus op herhuisvesting. Chaima heeft ervaring met beide aspecten,” weet Jessy. “De rol van Straatverplegers, of je nu vrijwilliger of professional bent, is om die mensen die veel moeilijke dingen hebben beleefd op straat opnieuw te verbinden met de buitenwereld. Reconnecter au monde, zo zie ik het toch.”

Overdag werkt Jessy voor de Franstalige tegenhanger van Kind en Gezin. Ondanks haar voltijdse job vindt ze tijd om vrijwilligerswerk te doen voor Straatverplegers. Ze leerde de organisatie bijna tien jaar geleden kennen, toen ze als vrijwilliger voor het eerst op maraude ging. Nu vult ze de rol van ‘bezoeker’ uit: ongeveer om de twee weken brengt ze een bezoek aan Chaima, met wie ze bijna een jaar geleden gematchd werd door Straatverplegers. “Het klikte meteen,” knikt Jessy. “Soms gaan we in het weekend uit eten. Ze houdt van shoppen, dus dat doen we soms ook samen. Of we gaan op het plein vlakbij iets drinken. Ik probeer haar wat zuurstof aan te reiken.”

“Ik probeer vooral voor gezelschap te zorgen. Goed gezelschap, hoop ik. Ik ben een luisterend oor en we nemen de tijd om met elkaar te praten,” gaat Jessy verder. “Chaima geeft me geregeld kleine geschenkjes, bijvoorbeeld kettinkjes die ze tijdens ateliers in het verzorgingstehuis gemaakt heeft. We schrijven ook kaartjes naar elkaar. We delen veel. Ik geef wat van mijn tijd, maar ik krijg ook iets terug. Het is een gedeelde ervaring.”

“Het is een heel mooie vriendschap. Haar aanwezigheid helpt ongelooflijk veel,” erkent Chaima. “Jessy is heel menselijk. Ze geeft me altijd een schouder waarop ik kan rusten. Ze helpt me op fysiek en mentaal vlak. Dat ze zoveel tijd vindt voor mij maakt mijn hart warm.” Door die lieve woorden moet Jessy even een traantje wegpinken.

'Ik wil de man van mijn leven vinden'

Positieve herinneringen naar boven halen – ze hebben bijvoorbeeld vorige maand samen hun verjaardag gevierd – doet Chaima heropleven. Ze zegt dat ze gelukkig is waar ze nu woont, maar denkt ook volop aan de toekomst, een toekomst buiten het verzorgingstehuis.

“Ik ben hier blij, alhoewel men soms wat teveel druk op me zet. Ik zit in een rolstoel en krijg vaak te horen dat ik wat meer moet proberen te stappen met een rollator. Maar als ik alleen ben, panikeer ik en dan val ik. Ik vind het ook niet fijn dat mensen met allerlei diverse ziektebeelden hier samen zitten. Dat maakt hier wonen niet altijd even gemakkelijk, want er zijn mensen die schreeuwen en dingen doen waar ze zich niet bewust van zijn.”

Jessy: “Je moet dit zien als een transitiefase. Je zit vol leven en ambitie, maar je moet geduldig zijn. Nu is de prioriteit je fysieke en mentale gezondheid. We gaan stap voor stap vooruit richting een leven waarover je zelf meer de controle neemt.”

Voor ze op straat belandde, was Chaima werkzaam bij Brussel Mobiliteit. Haar werkschema herinnert ze zich tot in de details. “Ik zorgde voor de boodschappen op de signalisatieborden. ‘Opgepast: van drie naar twee rijstroken,’ dat soort dingen. Dat zou ik graag opnieuw willen doen, want een vrouw kan niet gewoon thuisblijven. Wij zaten vroeger aan het Noordstation. Ik denk dat dat intussen veranderd is, maar ik zal ze wel terugvinden,” glimlacht Chaima hoopvol.

“In de toekomst wil ik ook trouwen en kinderen krijgen. Ik wil de man van mijn leven vinden. Ik wil een goede moeder zijn, de kinderen naar school brengen en voor het gezin zorgen. Ik wil een leven vol goede dingen. Maar wat er ook gebeurt, ik wil dat Straatverplegers me nooit meer loslaat. Die mensen staan voor altijd in mijn geheugen gegrift.”