Vrijwilligers Villa Montald zijn de wanhoop nabij: 'Er is geen enkel perspectief'

De Villa Montald, een prachtige cottage uit 1901 in Sint-Lambrechts-Woluwe dat onder meer een jeugdhuis en de scouts huisvest, raakt steeds meer verkommerd. De vzw die er activiteiten laat doorgaan is de wanhoop nabij. “Moeten we wachten tot een baksteen op een kind valt?”

In april dit jaar ging een medewerker van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) de kelder in om te kijken waarom de centrale verwarming van het gebouw alweer was uitgevallen. Ze moest de druk van het water verhogen, zo had de chauffagist haar verzekerd, maar luttele seconden later volgde een explosie, waarschijnlijk door een defecte luchtdruk- of gasdrukschakelaar. De VGC-medewerker kwam er fysiek ongedeerd vanaf, maar is de schok mentaal nog altijd niet te boven gekomen.

“Dit accident zat er aan te komen,” zegt Daniel Maes, van de vzw Villa Montald. “Er is geen onderhoud aan het gebouw. Deze keer is het een ontploffing, maar volgende keer valt er een baksteen op een kind. We waarschuwen daar al jaren voor, maar er gebeurt niets.”

De huisvestingssituatie is niet eenvoudig. De gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe is eigenaar. De vzw mag de gebouwen gebruiken, maar er is een opzegtermijn van één jaar. Dat maakt een duurzame oplossing er niet makkelijker op. En dan is er nog de Vlaamse Gemeenschapscommissie. De scouts en jeugdhuis De Schakel zijn er gehuisvest. De VGC vindt het belangrijk dat ze daar kunnen blijven en ondersteunt de vzw voor de energiekost en er is een administratieve kracht van de VGC.

Daniel Maes: “In 2018 is beslist dat de VGC met de gemeente zou onderhandelen over een duurzame oplossing. Een soort van deal. Maar die is er vijf jaar later nog altijd niet. We worden altijd opnieuw naar de gemeente gestuurd, terwijl wij niet in een positie zijn om te onderhandelen. Ons geduld is op,” zegt Daniel Maes. “Wij zijn ook maar vrijwilligers. Er is geen enkel perspectief.”

Afgesloten waterleiding

Nochtans is de Villa Montald een echte socio-culturele broeiplek. Want naast de scouts en het jeugdhuis vinden er huiswerkklassen plaats, repeteert er een groep hiphopdansers met internationale reputatie, is er een weefatelier, een fotografiestudio, worden er yogalessen en tapdanslessen gegeven, is er een theatergroep actief, etcetera. Als de Villa Montald zou sluiten, dan zal dat diep in het sociaal weefsel van de buurt snijden.

“We weten niet wat we de verenigingen moeten zeggen,” zegt Daniel Maes. “Ze willen ook weten wat er volgend jaar nog mogelijk is. We weten ook niet of de chauffage nu zonder risico gebruikt kan worden, en dat staat nog los van de staat van het gebouw.”

Daniel Maes zegt dat naast de VGC, die een oplossing heeft beloofd, ook de gemeente, als eigenaar, een verantwoordelijkheid draagt. “Normaal hebben we ook een grafiekatelier in een ander gebouw op de site. Maar enkele jaren geleden heeft de gemeente het aanpalende gebouw gekocht voor het OCMW. Niet alleen heeft ze toen de waterleiding van het grafiekgebouwtje afgesneden, maar ook de waterafvoer. Dus loopt het water gewoon in de grond.” Het grafiekgebouwtje is sindsdien onbruikbaar.

Bij de gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe spreken ze alvast de wens uit om Nederlandstalige verenigingen een plek te geven. “We zijn hierover in gesprek met de Vlaamse Gemeenschapscommissie,” zegt Vlaams schepen Xavier Liénart (LB). “We zijn goed op weg naar een akkoord. Jammer genoeg moeten de gesprekken nu van nul af aan beginnen (met het ontslag van Pascal Smet (Vooruit) als bevoegd collegelid, SVG).”

Verrotting

Gemeenteraadslid Kurt Deswert (Open VLD, oppositie) betwijfelt of er een snel een oplossing zal zijn. “Het is klassiek. De gemeente neemt geen initiatief richting de Vlaamse Gemeenschapscommissie, en de VGC krijgt maar heel moeilijk toegang tot de gemeente. Dat bemoeilijkt de discussies. Nochtans moet er een echte deal komen tussen VGC en de gemeente.”

Het plan op de lange termijn zou erin bestaan om de verenigingen te huisvesten in de nabijgelegen Prinses Paola school, die eindelijk gerenoveerd zal worden. De budgetten voor de schoolrenovatie zijn er (7 miljoen euro), maar schepen Xavier Liénart moet voor jeugd en cultuur extra budgetten kunnen onderhandelen bij de VGC.

Volgens Deswert is Villa Montald eigenlijk niet geschikt om er nog verenigingen te huisvesten. "Het is te gevaarlijk. Het is meer een krot,” zegt hij.

Deswert ziet ook hoe de gemeente, waar Défi-burgemeester Olivier Maingain de plak zwaait, de Franstalige jeugdhuizen wél van degelijke infrastructuur voorziet terwijl de Nederlandstaligen in de kou blijven staan. Is hier sprake van een rondje Vlamingpesten? “Zo zou ik het niet noemen. Het is geen actieve strategie. Het is meer de weg van de verrotting. En dat kan je in het geval van Villa Montald wel letterlijk nemen.”

Traag maar gestaag

Bij de Vlaamse Gemeenschapscommissie zijn ze minder pessimistisch. Ze bevestigt dat de gesprekken met de gemeente lopen. "Traag, maar ze gaan wel vooruit. We hebben nog net samengezeten, ook met de burgemeester," zegt Yannick Roman, directeur cultuur van de VGC.

In een nieuw akkoord moet duidelijk gemaakt worden wie waar verantwoordelijk voor is. De VGC wil ook dat de Nederlandstalige verenigingen er kunnen blijven, in veilige omstandigheden, zolang de nieuwbouw aan de Prinses Paoloaschool niet klaar is.