VUB wil hoge werklast professoren aanpakken

Een professor aan de Vrije Universiteit Brussel werkt gemiddeld 55 uur per week. Bovendien werken de meeste professoren ook meerdere avonden per week en in het weekend, en zouden ze graag wat minder tijd spenderen aan administratie. Rector Caroline Pauwels wil de werklast van de profs verlichten, vooral door zo goed mogelijk duidelijk te maken wat er wel en niet van hen verwacht wordt.

Dat zijn de resultaten uit een onderzoek van VUB-professor in de sociologie Ignace Glorieux, die de werkbelasting bij professoren aan de Brusselse universiteit bestudeerde.

Professoren zijn noeste werkers, zo blijkt: gemiddeld werken ze 55 uur per week. Meer dan de helft is ook tijdens het weekend aan het werk, en bijna 90 procent zegt meerdere avonden per week met de job bezig te zijn. Eén op de drie profs werkt naar eigen zeggen zelfs elke avond.

De studie somt verschillende redenen op waarom de academici zo lang en veel werken: “Men wil niet achterop geraken met het werk. Via mail blijft het werk ook na de normale werkuren binnenstromen, en langere periodes voor het creatieve werk probeert men zelf in te bouwen door ’s avonds en in het weekend te werken. Tot slot zorgt een sterke verwevenheid met het werk ervoor dat men het niet altijd kan of wil loslaten.”

“De professoren ervaren veel tijdsdruk”, zegt Glorieux in De Standaard. “Ze zijn ook niet altijd zeker wat er van hen verwacht wordt. Ze vragen zich af: doen we genoeg? In de academische wereld is het natuurlijk nooit genoeg.”

De profs besteden dubbel zoveel tijd aan onderzoekstaken dan aan onderwijs, zoals les geven. Alleen in de examenperiode ligt dat anders. Vier op de vijf professoren zou graag meer tijd spenderen aan de onderwijstaken, zo blijkt uit de studie.

Genderstereotypes
Nog een opvallende vaststelling is dat de genderstereotypes ook binnen het proffenveld blijken te bestaan. De totale werklast, die zowel het betaald werk als het huishouden en de kinderzorg omvat, ligt bij zowel mannelijke als vrouwelijke professoren op 67 uur per week, maar mannelijke profs besteden meer tijd aan het universiteitswerk, terwijl hun vrouwelijke collega’s meer in het huishouden doen.

“Vrouwen besteden ‘s morgens en ‘s avonds meer tijd aan kinderzorg en we stellen ook vast dat bij vrouwen de huishoudelijke taken verspreid voorkomen doorheen de hele dag. Hierdoor zijn de dagen van vrouwen meer gefragmenteerd dan die van mannen. Bij mannen domineert de betaalde arbeid de hele werkdag. Vrouwen gaan vroeger naar huis, volbrengen dan hun huishoudelijke verplichtingen en beginnen daarna thuis opnieuw te werken”, klinkt het.

Glorieux benadrukt wel dat de hoge werklast niet ten koste gaat van jobtevredenheid. Drie op de vier professoren zegt “eerder tevreden tot zeer tevreden” te zijn met zijn of haar job. De profs die het meeste werken, blijken ook het meest tevreden te zijn. De mogelijkheid om zelfstandig te werken én de goede sfeer onder collega’s blijkt daar een grote rol in te spelen. De studie wijst er wel op dat de universiteit ervoor moet waken dat collegialiteit en autonomie niet teveel onder druk komen te staan “onder invloed van bureaucratiseringsprocessen en de toegenomen concurrentiële sfeer.”

Balans tussen werk en privé
Rector Caroline Pauwels neemt de resultaten serieus en wil de werkbelasting van de professoren verlichten. “De VUB moet een warme gemeenschap zijn waar de mensen trots op zijn”, klinkt het in een persbericht. De universiteit bereidt voorstellen en initiatieven voor om de balans tussen werk en privé te verbeteren. Zo wil de VUB haar academici beter begeleiden, bijvoorbeeld in het omgaan met e-mail. De vraag wordt gesteld of het wel nodig is dat profs ook tijdens het weekend hun mails lezen.

“Op de faculteit Economische en Sociale Wetenschappen liep er al een proefproject met een academisch directeur, en dat gaan we verder uitbreiden”, zegt Pauwels aan BRUZZ. “Zo'n academisch directeur is iemand die vertrouwen en autoriteit wekt bij de mensen. Hij heeft een gemoedelijk gesprek met hen en kijkt naar de fase van de loopbaan waarin ze zich bevinden. Uit dat gesprek kunnen de professoren leren wat er van precies hen verwacht wordt."

De bedoeling is dat aan de profs duidelijk gemaakt wordt dat het niet per se nodig is om 55 uur per week te werken of de hele tijd te controleren of er geen nieuwe mails binnenkomen. “Maar de autonomie is wel cruciaal”, voegt Pauwels daaraan toe. Sommige proffen kiezen er zelf voor om zo intensief met hun job bezig te zijn. De universiteit wil hen duidelijk maken wat er wel of niet van hen verwacht wordt.

De veelbesproken publicatiedruk bij professoren wordt niet meteen aangepakt. Volgens de rector ligt het probleem eerder bij het vele administratieve werk. “Onze professoren moeten enorm veel rapporteren. Op de duur zijn ze alleen maar bezig met het invoeren van tabellen en spreadsheets. Dat komt hun creativiteit niet ten goede”, zegt Pauwels. Pauwels wil ook met de rectors uit andere universiteiten overleggen over maatregelen om de werklast te verlagen.