Wat Brussel anders doet dan Vlaanderen om onze economie door de crisis te helpen

Zowel de federale als de verschillende deeloverheden kondigen bijna wekelijks verschillende economische steunmaatregelen aan voor onze bedrijven en burgers. Waarin verschillen de Vlaamse van de Brusselse maatregelen? En welke focus leggen de verschillende gewesten? Het blijft wachten op een Brusselse regeling om bedrijven die niet per se moesten sluiten te compenseren.

Een financiële bazooka, noemde de gouverneur van de Nationale Bank, Pierre Wunsch, de federale steunmaatregelen die onze economie mee de coronacrisis door moeten helpen. Een totale kostprijs werd niet gecommuniceerd, maar aan de banken alleen al werd gevraagd voor 50 miljard aan noodkredieten beschikbaar te stellen.

Bovenop de federale maatregelen kondigden de gewesten verschillende steunmaatregelen aan om de economie overeind te houden. Vlaanderen communiceerde niet over de totale waarde van de steunmaatregelen, maar voor de gesubsidieerde sectoren (sport, cultuur, media en jeugd) is sprake van een pakket van 200 miljoen. Het totale maatregelenpakket van de Brusselse regering is voorlopig 150,4 miljoen waard en steekt daar schril tegen af.

Welke accenten leggen de gewesten?

Wanneer we focussen op de specifieken steunmaatregelen die Vlaanderen en Brussel nemen, valt een aantal zaken op. Zo heeft Vlaanderen deze week een compensatiepremie aangekondigd van 3.000 euro voor ondernemers die een omzetdaling van minstens 60 procent hadden tussen midden maart en eind april, vergeleken met vorig jaar. Daarmee wordt gedacht aan bedrijven of ondernemingen die niet noodzakelijk moesten sluiten vanwege de maatregelen door de overheid, maar die wel hinder ondervinden. Vlaanderen noemt expliciet freelancers, medische beroepen als tandartsen, kinesisten of psychologen en landbouwbedrijven.

In Brussel is er vooralsnog enkel de hinderpremie van 4.000 euro voor bedrijven die effectief moesten sluiten vanwege de overheidsmaatregelen. Het gaat daarbij vooral om de horecasector en de reissector. Vlaanderen heeft nagenoeg dezelfde premie. Bedrijven die niet per se moesten sluiten, vallen in Brussel vooralsnog buiten de boot.

Dat bedrag van 4.000 euro komt nog bovenop het federale overbruggingsrecht: een premie van 1.291 euro voor zelfstandigen (1.614 voor wie een gezin heeft) die minstens zeven dagen op rij moeten stoppen met werken door de crisis.

Miljarden

Tot zover de maatregelen waar vooral kleine zelfstandigen van profiteren. De procedure om technische werkloosheid aan te vragen werd vereenvoudigd voor bedrijven. De overheid betaalt bovendien niet de gebruikelijke 65 procent, maar 70 procent van het loon uit aan de werknemers.

Verder is de federale overheid met de banken een waarborg bij leningen overeengekomen. Voor leningen die door de coronacrisis niet volledig worden terugbetaald, zullen de banken (en de overheid) voor 50 miljard de verliezen waarborgen. En de betalingstermijnen van belastingen zoals de btw, bedrijfsvoorheffing, personenbelasting en vennootschapsbelasting zijn met twee maanden verlengd. Dat wil zeggen dat er voor die periode geen boete of bijkomende kosten worden aangerekend.

Vlaanderen verhoogde aanvullend het Gigarant waarborgfonds met 1,5 miljard voor bedrijven die in de problemen komen maar niet onder de federale waarborgregeling vallen. Gigarant geeft waarborgen voor leningen boven de 1,5 miljoen euro. In Brussel is er op dat vlak nog niets georganiseerd. Wel kent het Brussels Waarborgfonds, dat bedoeld is voor kmo’s en zelfstandigen, overheidsgaranties op bankleningen toe voor een totaalbedrag van 20 miljoen euro.

Focus op specifieke sectoren

Waar de federale maatregelen redelijk algemeen zijn, zien we dat Vlaanderen en Brussel hun focus op bepaalde economische sectoren leggen. En daarin zitten verschillen tussen de gewesten. Zo heeft Brussel de horecasector in het bijzonder in gedachten bij bepaalde maatregelen: de eerder genoemde hinderpremie, het vrijstellen van betaling van de city taks voor hotels en de mogelijkheid om leningen aan een verlaagde interestvoet toe te kennen aan de kernleveranciers van de horecasector zodat zij de horecazaken een betalingstermijn kunnen bieden. Horecazaken met meer dan 50 personeelsleden krijgen de mogelijkheid om leningen tegen een verlaagde interestvoet te krijgen.

Over de effectiviteit van die maatregelen is niet iedereen het eens, maar feit is wel dat Brussel zich expliciet het lot van de horecasector aantrekt. In Vlaanderen zien we vooralsnog geen maatregelen die zo specifiek op de horeca focussen.

Ook de taxisector en de sectoren van de dienstencheques en sociale inschakeling worden expliciet genoemd in de Brusselse steunmaatregelen. Er wordt afgezien van de belasting op de exploitatie van taxi’s of van voertuigen met chauffeur. De bedrijven van de sociale inschakelingseconomie, die normaal geen aanspraak kunnen maken op economische steunmaatregelen, kunnen nu aanspraak maken op alle steunmaatregelen in het kader van de coronacrisis. De storting van de gewestelijke tussenkomst voor huishoudhulpen blijft behouden. Hierdoor kan het loon van de huishoudhulpen worden betaald voor zover de ondernemingen niet tot economische werkloosheid zijn overgegaan.

Verder valt op dat de bouwsector zowel in Brussel als Vlaanderen vooralsnog over het hoofd gezien wordt. Officieel kan er immers gewerkt worden, maar in de praktijk blijken de principes van social distancing lastig op een werf. De meerderheid van de Brusselse werven ligt inmiddels stil.

Sport en cultuur

Vlaanderen heeft nog geen concrete regeling uitgewerkt voor sport, cultuur, media en jeugd, maar stelt wel 200 miljoen beschikbaar voor hen. Hoe die precies toegekend zal worden, moet nog bekeken worden.

Brussel heeft bekendgemaakt dat het reeds toegekende subsidies voor evenementen in het kader van ‘bevordering van het imago van Brussel’ niet zal terugtrekken. Voor evenementen die uitgesteld worden naar een later tijdstip in 2020, blijft de toegekende subsidie bestaan en subsidies voor afgelaste evenementen mogen gebruikt worden om de facturen voor niet-annuleerbare uitgaven te betalen.

Voor evenementen in het kader van sport, gelijke kansen en sociale cohesie geldt dat de subsidie van een afgeschaft evenement niet hoeft te worden terugbetaald als er kosten gemaakt zijn die niet teruggedraaid kunnen worden en dat bij uitstel geen nieuwe aanvraagprocedure voor een subsidie opgestart hoeft te worden en de analyse van de verantwoordingstukken versoepeld wordt.

Particulieren

Ook op individueel niveau voorzien zowel federale als gewestelijke regering steunmaatregelen. De koopkracht mag immers niet te veel lijden onder de crisis. Zo is er de mogelijkheid voor mensen die in de problemen komen om de afbetaling van hun woonkrediet uit te stellen. Deze federale steunmaatregel geldt tot 31 oktober. Voorwaarde is dat de persoon in kwestie niet meer dan 25.000 euro op zijn of haar spaarrekening heeft staan. Ook bedrijven kunnen hiervan gebruikmaken voor terugbetaling van ondernemingskredieten.

Het grootste verschil op individueel niveau tussen Vlaanderen en Brussel, is dat Vlaanderen de water en energiefactuur betaalt voor wie tijdelijk werkloos raakt door de crisis. Eenmalig wordt er 200 euro overgemaakt. In Brussel bestaat zo’n regeling niet. Wel is geregeld dat niemand kan worden afgesloten van water of elektriciteit, ook niet bij onbetaalde facturen. Dat is ook in Vlaanderen zo.

Verder kunnen in Brussel tot minstens 3 mei huurders met achterstallige huur niet uit hun woning gezet worden, ook niet ook niet als de eigenaar zich kan beroepen op een vonnis van de vrederechter. Brusselaars in sociale woningen die door de coronacrisis minder verdienen, kunnen vragen om hun huurprijs te verminderen via versnelde procedures. Die regeling bestaat in Vlaanderen ook. In Brussel werd er tenslotte ook aan woningeigenaars gedacht. Zij krijgen twee maanden extra tijd om hun onroerende voorheffing te betalen.

Hoe diep mogen we in het rood gaan?

Zowel Vlaanderen als Brussel legt dus zijn eigen accenten. Belangrijke Brusselse sectoren als de horeca en taxisector worden in de Brussel steunmaatregelen expliciet genoemd. Sectoren die belangrijk zijn voor Brussel als Europese hoofdstad en economisch centrum, maar die ook veel laaggeschoolden tewerkstellen.

Daarnaast blijft het wachten op een Brusselse regeling om ook bedrijven die wel hinder ondervinden van de crisis, maar niet officieel moeten sluiten van de overheid, te compenseren. Vlaanderen stelde daarvoor al een hinderpremie in.

De Brusselse steunmaatregelen blijven hoe dan ook van een andere grootte-orde dan de Vlaamse. Logisch: Vlaanderen is groter en heeft meer inwoners dan Brussel. Als Vlaanderen verhoudingsgewijs evenveel investeert als Brussel, zou Vlaanderen moeten uitkomen op een totaalbedrag van rond de 700 à 800 miljoen euro. Maar met een verhoging van alleen al het waarborgfonds Gigarant van 1,5 miljard naar 3 miljard, lijkt het erop dat Vlaanderen een veel grotere inspanning zal doen.

De Brusselse regering liet zelf al verstaan dat er bijkomende maatregelen getroffen worden naarmate de crisis voortduurt. En dat zal nodig zijn om de economische schade, die in Brussel nu volgens de Brusselse Kamer van Koophandel Beci al 3 miljard euro bedraagt, te compenseren. De vraag blijft: hoe diep in het rood kunnen we nog gaan?

Meer info

Alle overheden van ons land hebben hun coronasteunmaatregelen op speciale websites gepubliceerd.

Voor België: financien.belgium.be/nl/coronavirus

Voor Brussel: www.1819.brussels

Voor Vlaanderen: www.vlaanderen.be/corona

Voor Nederlandstalige Brusselse cultuur, jeugd en media-instellingen: https://cjsm.be/informatie-covid-19