Wilde sloppenwijk Scheutbos verdwijnt

Het gemeentebestuur maakt korte metten met de wildgroei aan moestuintjes en koterijen in het Scheutbos. De eigenaars hebben een brief gekregen waarin ze verplicht worden hun perceeltjes op te ruimen, anders volgt er een fikse boete. En dat is nog maar het begin, want de gemeente heeft grootse plannen met het park.

Het Scheutbos is de grootste groene zone van Sint-Jans-Molenbeek en bestrijkt maar liefst tien procent van het hele grondgebied. Het is een verwilderd, maar waardevol natuurreservaat van 44 hectare met veel vlaktes, boomgaarden, poelen en moerassen. De Leybeek vindt er zijn oorsprong, en ook de Kleine Maalbeek kronkelt er rustig door.

Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn in het Scheutbos. Aan de kant van de Louis Mettewie­laan springen tientallen vervallen koterijen en moestuintjes in het oog. "De grond is eigendom van een honderdtal eigenaars," vertelt Jan Gypers (Open VLD), schepen van Leefmilieu. "Ze hebben de gronden soms al tientallen jaren geleden gekocht in de hoop dat ze zouden worden verkaveld tot bouwgrond, maar dat was een foute gok. In 1997 is het hele natuurgebied definitief beschermd. Al die jaren hebben de eigenaars zich nooit wat van hun grond aangetrokken. Het resultaat is dat de braakliggende percelen zijn ingepalmd door tientallen tuiniers die er illegaal hun moestuintje begonnen aan te leggen. Ze pootten er ook aartslelijke koterijen neer, gefabriceerd met bouwafval. Anderen hebben zelfs een stukje grond afgespannen om er hun paarden en schapen op te zetten. De site is helaas ook populair bij sluikstorters, want vuil trekt vuil aan. Met die puinhoop gaan we nu schoon schip maken."

Onder impuls van schepen Gypers worden de komende maanden alle gebouwtjes verwijderd. Hij heeft in januari alle eigenaars een brief gestuurd met de vraag om hun terreinen op te schonen. De helft van de eigenaars heeft intussen gereageerd en de terreinen op eigen kracht in orde gebracht, zegt Gypers. "Er zijn ook mensen die de opdracht aan ons hebben toevertrouwd. Maar de andere helft heeft niets van zich laten horen. Nu zijn we bezig om alles zelf op te ruimen. We hebben al een aantal processen-verbaal opgesteld. De boetes lopen op tot 150 euro."

"De grond is na al die jaren sterk vervuild geraakt. Iedereen moet de terreinen verlaten, al maak ik een uitzondering voor de schapenhoeder. Zijn zes schapen zijn namelijk drachtig, zodat ze nog een maand extra de tijd krijgen om te vertrekken." Als alle tuintjes zijn afgebroken, wil Jan Gypers er in samenspraak met de eigenaars een bioboomgaard aanplanten met oude appel-, pruimen- en perenbomen. Enkele eigenaars hebben hun perceeltje al aan de gemeente verkocht.

Daartegenover staan heel wat tuiniers die hun perceeltje in geen geval willen verlaten. Rosa Seminara is een van hen. "We hebben ons tuintje in 1995 gekocht voor 7.500 euro. Ik kweek er alles op, wortelen, uien, aardappelen. Het is er ook zo leuk ontspannen tijdens de zomer. In tegenstelling tot andere eigenaars hebben wij ons tuintje wél altijd onderhouden, met hart en ziel."

Rietvelden
Ook Frank Vermoesen van Leefmilieu Brussel, die nauw betrokken is bij het dossier, vindt het jammer dat alle moestuinen verdwijnen. "Er is een groot tekort aan volkstuintjes in Brussel en de wachtlijsten zijn lang. Tuiniers vervullen een niet te onderschatten sociale rol in de buurt. In de toekomst zou vlakbij ook de Groene Wandeling ingepland worden, wat het behoud van enkele moestuinen meer dan rechtvaardigt. Het is beter om een beperkt aantal te behouden, maar dan moet de gemeente de tuiniers wel goed omkaderen en begeleiden om wantoestanden te voorkomen. Toch is de opruiming belangrijk om de lagergelegen rietvelden te beschermen. De puinhoop vervuilt deze zeldzame rietvelden. Er is trouwens nog een tweede belangrijke oorzaak die het voortbestaan van de rietvelden bedreigt. De Maalbeek, die de rietvelden bevloeit, staat bijna helemaal droog. Dat komt door hogergelegen bouwprojecten die het water tegenhouden; de tuiniers zitten hier voor niets tussen. Rietvelden worden steeds zeldzamer, en we moeten er alles aan doen om ze te behouden."

Jan Gypers wil het Scheutbos beter beschermen. "We zullen stukjes waardevol natuurgebied in het bos beter afschermen van het publiek. Ik wil iedereen zijn eigen plaats geven, zodat de natuur in al haar glorie behouden blijft."

De paden zullen beter met elkaar verbonden worden. "We zullen de wandelpaden in de toekomstige boomgaardzone opnieuw aanleggen en met elkaar verbinden in lusvorm," zegt Gypers. "Zo kun je in heel dit landelijke gebied blijven wandelen, zonder een omweg langs de Mettewielaan te hoeven maken. Er zijn ook plannen voor een nieuw museum-natuurhuis aan de Ninoofsesteenweg, waar ook enkele milieuverenigingen een vaste stek krijgen. We zullen dit huis in de boerderij Claes onderbrengen, waar nu de dienst Leefmilieu zit."