Angela Hewitt zet haar tanden (en handen) in Mozart: 'Pianospelen is nog maar het begin'

In twee seizoenen tijd onderneemt de Canadese toppianiste Angela Hewitt een heuse odyssee rond de wereld én door alle 27 pianoconcerti van Wolfgang Amadeus Mozart. In het kader van de Flagey Piano Days houdt haar 'tour de force' ook halt in Brussel, waar ze de handen in elkaar slaat met Brussels Philharmonic.

Deze week blaast het kruim van de binnen- en buitenlandse pianowereld – denk aan meesters als András Schiff, Arcadi Volodos, Florian Noack en Liebrecht Vanbeckevoort – verzamelen op de Flagey Piano Days. Maar de echte hoofdvogel op het vijfdaagse festival is ontegensprekelijk Angela Hewitt.

De Canadese klavierlegende geniet niet alleen een ijzersterke reputatie, ze beheerst ook een bodemloos repertoire: van het Germaanse bombast van Georg Friedrich Händel tot de Romaanse delicatesse van Olivier Messiaen. “Als tiener al kreeg ik van mijn leraars heel diverse stukken voorgeschoteld,” vertelt ze daarover. “Dat heb ik altijd fantastisch gevonden, want op die leeftijd absorbeer je alles nog veel sneller. En de muziek blijft je een leven lang bij.”

Maar meer nog is Hewitt iemand die als geen ander haar tanden – en handen – in het volledige oeuvre van een componist kan zetten. Zo nam ze de integrale pianomuziek van Maurice Ravel op en werkte ze zich door alle pianosonates van Ludwig van Beethoven. Om haar mastodontische Bach Odyssey niet te vergeten: zowat alle klaviermuziek van Johann Sebastian, opgenomen bij het oerdegelijke label Hyperion en live uitgevoerd tussen 2016 en 2022.

De volgende in haar rijtje veroveringen is Wolfgang Amadeus Mozart. Hewitt reist dezer dagen de wereld rond om alle pianoconcerti van Mozart uit te voeren. Een indrukwekkende reeks – 27 zijn het er in totaal –, waarvoor ze hulp krijgt van heel wat internationale toporkesten. In Flagey is Brussels Philharmonic haar speelpartner. “Het is natuurlijk niet zo dat ik deze composities nu pas ontdek,” zegt de pianiste over haar uitdaging. “Ik draag deze werken al mijn hele leven met me mee. De ervaringen met Mozart en zijn muziek die ik doorheen mijn hele carrière heb kunnen verzamelen, komen van pas nu ik deze oude vriend opnieuw opzoek.”

Mozart lacht

Het spelen van een integraal oeuvre – hoe gefragmenteerd dat ook uitgevoerd mag zijn – confronteert je onoverkomelijk ook met schaduwstukken: de (soms) inferieure jeugdwerken, de minder geïnspireerde worpen van een componist en de zelden gespeelde deep cuts. Maar Hewitt ziet dat niet als iets negatiefs. “Pas wanneer je het volledige oeuvre van een componist uitvoert, krijg je het hele plaatje mee. Mensen denken vaak dat Mozarts vroegste concerti minder interessant zijn – met uitzondering van zijn Negende, want dat is echt een meesterwerk. Daar ben ik het niet mee eens. Ze hebben misschien wat meer investering van de uitvoerder nodig, omdat ze minder bekend zijn en je dus een kleiner referentiekader hebt. Maar je voelt in die werken ook al de kiemkracht van wat er nog te komen staat.”

Bovendien leer je je volgens de pianiste pas ten volle te verdiepen in een componist wanneer je het volledige repertoire in de vingers krijgt. “Je mag niet vergeten dat Mozart zijn muziek vooral zelf speelde. Hoe hij dat deed, is enorm belangrijk. Dat voel je wat mij betreft pas als je die muziek in haar totaliteit uitvoert.”

“Zo is er een passage in zijn Pianoconcerto nr. 15 – een minder bekend werk dat ik in Brussel uitvoer – waar je met je twee handen als het ware boven elkaar moet spelen. De vingers van linker- en rechterhand zijn bijna verstrengeld met elkaar. Als ik dat stukje oefen, zie ik hem glimlachen. Je voelt het plezier dat hij er zelf in had om die fysieke uitdagingen van het pianospelen op te lossen.”

De mens achter de noten

Dat fysieke aspect is voor Hewitt dan ook cruciaal in alle muziek die ze uitvoert. Het gaat niet alleen om het interpreteren van de partituren die componisten hebben overgeleverd. Je moet hen als het ware belichamen. “Je zal me niet horen beweren dat ik Bach, Beethoven of Mozart word tijdens mijn concerten. Maar ik probeer me wel zoveel mogelijk onder te dompelen in hun persoonlijkheid. Wie waren ze? Dat moet je proberen te vertalen aan de piano. Het gaat niet alleen om de noten of de historische periode. Bach, Händel en Scarlatti zijn allemaal in hetzelfde jaar geboren en toch klinken die drie zo verschillend. Elke componist reikt je een andere manier van pianospel aan. Die moet je als uitvoerder proberen te vatten.”

En Mozart, die reikt volgens Hewitt vooral heel veel aan. Er is een reden waarom deze concerti vaste kost zijn op de Koningin Elisabethwedstrijd. Ze zijn een ongelofelijke uitdaging voor elke uitvoerder door de hypergearticuleerde melodielijnen, die klinken als opera-aria's; de theatraliteit van de muziek, waarbij elke noot moet leven alsof ze gezongen wordt; de vele volatiele moodswings die in Mozarts karakter en muziek zitten … Mozarts muziek biedt een ongeëvenaarde combinatie van technische uitdaging en emotionele diepgang.

“Het is misschien gek, maar piano kunnen spelen is eigenlijk maar het begin bij Mozart. Natuurlijk moet je al over heel wat technische kwaliteiten beschikken voor je hem recht kan doen, maar het gaat zoveel verder dan dat. Het ene moment dans je als uitvoerder uitgelaten over de straten, het volgende bejammer je een tragisch verloren liefde. Je hebt al die karakters die je moet portretteren. Mensen die voor het eerst zijn muziek horen, hebben vaak het gevoel dat het best eenvoudig is. Maar er zit zo ongelofelijk veel werk achter om het zo moeiteloos te doen klinken. Alleen door je diep te investeren in de muziek, krijg je dat er allemaal uit.”

De Flagey Piano Days 2025 lopen van 12 tot en met 16/2. Angela Hewitt speelt op 14 en 16/2 met Brussels Philharmonic, flagey.be