Hoe de Roemeense cateraar een toppianist bleek

Sinds zijn zevende zit de Roemeen Ionut Cibotariu achter de piano. Het is zijn passie, een levensbehoefte. Toen hij in Brussel belandde en bij Flagey achter de schermen ging werken, wist het concerthuis van niets. Tot de directie toevallig zijn talent ontdekte via een filmpje. Nu maakt hij met de steun van Flagey zijn droom waar.

Toen de Roemeense Brusselaar Ionut Cibotariu enkele jaren geleden bij Flagey achter de schermen begon te werken, hield hij er zich bezig met de catering en de backstage. De job werd hem aangereikt door het OCMW. Maar zodra hij een pauze had, ging Cibotariu aan een van de vele piano’s in het cultuurhuis zitten en speelde. Het instrument was hem niet vreemd, jarenlang had hij er zich al aan gewijd, aan de kunsthumaniora en het conservatorium.

Toen hij op een dag een filmpje van zijn oefensessie – Rachmaninovs Tweede Pianosonate – toonde aan een andere pianist, luisterde ook jazzprogrammator Maarten Van Rousselt mee. Die stuurde de video vervolgens naar enkele collega’s, die met open mond toekeken.

Spelen als jezelf

Niet veel later kreeg Cibotariu de uitnodiging om een klein concert te geven aan de directie, als een soort van auditie. “Dat was een heel spannende, stresserende dag,” herinnert hij zich. “Die mensen luisteren naar de grootste pianisten ter wereld. Hoe kon ik me daarvan onderscheiden? Moest ik zo perfect mogelijk spelen of juist als mezelf? Op advies van mijn vrienden deed ik dat laatste, en uiteindelijk is alles goed verlopen. Na de auditie vroeg directeur Gilles Ledure me naar mijn ambities. Een stem in mijn hoofd zei toen dat ik een docent nodig had om te verbeteren en veerkrachtiger te worden.”

Het spotten en laten groeien van opkomende talenten maakt deel uit van het DNA van Flagey. Sinds een halfjaar wordt Cibotariu dan ook begeleid door niemand minder dan pianist Jean-Claude Vanden Eynden, die in 1964, toen hij amper 16 was, de derde prijs behaalde in de Koningin Elisabethwedstrijd. Ook ondersteunt Flagey hem met een portretsessie, een professionele opname en helpt het cultuurhuis hem om een repertoire samen te stellen.

Voor Cibotariu is het een kinderdroom die uitkomt. In zijn familie, waar muzikaal talent van generatie op generatie wordt doorgegeven, werden jazzlegendes als Dizzy Gillespie en Charlie Parker net zo vaak gespeeld als de klassieke werken van Chopin. Zijn vader, een bevlogen klarinettist en saxofonist, speelde soms zelfs tot 3 uur ’s nachts. Het was vooral de warme klank van de klarinet die Cibotariu betoverde. “Mijn vaders klarinetkist was mijn speelgoed,” vertelt hij. “Wanneer hij speelde, sloeg ik steevast het ritme, al van toen ik twee jaar oud was. Ik wilde ook klarinet spelen. Er bestond geen ander instrument voor mij. Toch heb ik nooit lessen gevolgd. Als vierjarige was het blaasinstrument veel te moeilijk voor mij. Ik had niet eens de kracht om een klarinet in mijn armen te houden.”

De jonge Cibotariu had amper oog voor andere instrumenten, tot hij een opname van de Chopin Competition in Warschau zag. “Het was een van de eerste edities, die uiteindelijk werd gewonnen door de Russische pianist Yakov Zak,” herinnert hij zich. “Hij speelde ongelofelijk goed. Zo perfect, bijna bovenmenselijk. Nog steeds begrijp ik niet hoe hij het doet. Dankzij hem ben ik piano beginnen te spelen. Ik wilde ook aan dat instrument zitten, op dat podium. Al leek piano me wel een onmogelijk instrument. Hoe zat dat met die polyfonie? En de pedalen? Het leek mij een stuk moeilijker dan de klarinet, die je overal mee naartoe kan nemen.”

Uren oefenen

Cibotariu’s unieke muzikale voeling werd ook opgemerkt door zijn vader. “Van mijn vijfde tot mijn zevende leerde hij me notenleer en trainden we thuis mijn gehoor,” vertelt Ionut. “Hij wilde dat ik muziek door en door kende voordat ik een instrument leerde bespelen, en daar ben ik hem dankbaar voor. Zo kende ik al alle noten toen ik startte aan de muziekschool in het dorp. Ik herkende de noten ook blindelings. Voor het examen moesten we met onze rug naar de piano staan, terwijl de leraar enkele tonen aansloeg. Ik herkende ze allemaal. Schokkend vonden mijn docenten dat.”

Al was het wel hard werken als beginnende pianist. Zeker als je de droom hebt om ooit op grote podia te staan. Elke dag oefende Cibotariu, meerdere uren per dag. Het was zowat alles wat hij deed. “Als kind vond ik dat moeilijk,” bekent hij. “Op een gegeven moment wilde ik er zelfs mee stoppen, maar mijn vader overtuigde me om door te zetten.” Zo volgden na de lokale muziekschool ook die in Constanța en de prestigieuze muziekhumaniora George Enescu in Boekarest. “Op mijn veertiende werd ik daar toegelaten, en in die periode raakte ik steeds meer verweven met de muziekscene. Zo begon ik deel te nemen aan mijn eerste wedstrijden. Enorm stresserend vond ik dat. Ik was zo bang om fouten te maken. Nochtans is dat de beste oefening: in stressvolle omstandigheden op het podium staan. Daar word je elke keer veerkrachtiger en sterker van als muzikant.”

Pianopauze

Het harde werk wierp zijn vruchten af, want Cibotariu won verschillende wedstrijden. Maar het eiste ook zijn tol: in het laatste jaar van de humaniora belandde hij in een depressie, die enkele jaren zou duren. “Ik was goed omringd, door familie en muzikanten, maar dan nog zat ik in overlevingsmodus. Het was langzaam wachten tot het overging.” In die vier jaar raakte hij de piano nog maar zelden aan.

Pas toen hij rond zijn 22e via een kennis in Genève belandde, laaide het vuur weer op. Hij volgde er een jaar les aan het Conservatoire de Musique de Genève, maar zou even later naar België verhuizen. “Hier ben ik weer van nul begonnen. Ik moest alles opnieuw opbouwen,” vertelt hij. “Ik besloot om privépianolessen te geven en dat liep goed, tot covid kwam.”

Verkenning van de ziel

Zowel de privélessen als kleine concerten werden on hold gezet en uiteindelijk trok hij naar het OCMW, op zoek naar een job in de artistieke sector. “Een baan als pianoleraar vonden ze niet, maar een tijdje na de pandemie stelden ze wel een job voor bij Flagey, als backstage- en cateringmedewerker. Oké, dacht ik. Ik kan daar dan misschien geen piano spelen, maar ik ben wel omringd door geweldige artiesten, én ik krijg een blik achter de schermen van een groot concerthuis. Bovendien kan ik tijdens mijn vrije uren op de piano oefenen en mag ik in principe naar elk concert gaan. Dat vond ik heel motiverend. Ik kan het moeilijk uitleggen, maar de context hier geeft me een enorme kracht en inspiratie. Ik krijg de kans om mezelf te vergelijken met grote muzikanten. Daaruit leer ik veel over wat ik anders kan doen en hoe ik kan verbeteren als pianist.”

Niet alleen wandelt Cibotariu dagelijks door de muzikale gangen, sinds Flagey zijn talent ontdekte, krijgt hij ook professionele ondersteuning. Zijn traject loopt sinds februari 2024, na de voorbereiding vindt Flagey het nu tijd om een concertprogramma samen te stellen en Cibotariu voor te stellen aan een breder publiek. Want de ambitie om professioneel pianist te worden is al van bij de start aanwezig.

“Muziek is voor mij veel meer dan een passie. Het is een levensbehoefte,” benadrukt hij. “De piano is mijn meest oprechte expressievorm. Elke noot die ik speel is een deel van mij. Elk stuk is een verkenning van mijn ziel. Maar professioneel pianist worden is niet alleen een doel, het vergt totale toewijding om mijn artistieke grenzen te verleggen, het instrument met absolute precisie te beheersen en de emotionele kracht van de muziek over te brengen. Dat is een enorme verantwoordelijkheid om te dragen.”