Jong geweld Gala Dragot en Abel Baeck in 'Hannibal': 'Opera moet excelleren op elk vlak'

De KVS slaat bij de start van het nieuwe seizoen de handen in elkaar met De Munt. 'Hannibal' haalt de rauwe realiteit van de Punische oorlogen naar het heden met een mix van opera, techno en de aanstormende talenten Gala Dragot en Abel Baeck.

In de derde eeuw voor Christus begon de Carthaagse legeraanvoerder Hannibal Barkas aan een tocht naar Rome, waarvoor hij onder meer met zijn olifanten de Alpen overstak. De veldtocht was een episode in de Punische oorlogen tussen het Noord-Afrikaanse en het Zuid-Europese machtscentrum, en kan gelden als metafoor voor alle hedendaagse oorlogen, de spanning tussen de weerszijden van de Middellandse Zee, en het flankerende narratief van een Europese cultuur die bedreigd zou worden door de barbaren.

Regisseurs Junior Mthombeni en Michael De Cock gaan met de KVS een samenwerking met De Munt aan voor een hedendaagse opera, die Henry Purcells barokopera over de getroebleerde Carthaags-Romeinse romance tussen Dido en Aeneas als uitgangspunt neemt voor een gesamtkunstwerk. Dat bevat slam, opera, techno, dans, acteerwerk, video- en projectietechnieken, live schilderkunst en akoestische instrumenten. Op het podium staan onder anderen mezzosopraan Raphaële Green, harpiste Jutta Troch, acteurs Marios Bellas en Alix Konadu, danser Zach Swagga, visueel artieste Elke Gijsemans, zangeres Justine Bourgeus alias Tsar B, zangeres Gala Dragot en technocomponist en dj Abel Baeck (NO LABEL).

Wij plukten die laatste twee jonge veulens uit de repetitiezaal om hen hun kijk te laten geven op de krijgsverrichtingen in de cruciale laatste weken van creatie. “Een interessant concept, een enorm diverse cast met veel leuke combinaties en heel veel potentieel,” klinkt het alvast bij Gala Dragot en Abel Baeck.

Hoera voor De kunsthumaniora

Gala Dragot uit Grimbergen gooide eerder al hoge ogen als winnares van The Voice Kids 2020 en behoorde vervolgens tot de drie finalisten van het tv-concours Eurosong 2023, dat uiteindelijk gewonnen werd door Gustaph. Momenteel werkt ze aan een eerste ep, en in februari zal ze te zien zijn in de film Come back, met ook Veerle Baetens en Zwangere Guy.

Abel Baeck uit het nabije Buggenhout is dan weer een geschoolde klassieke pianist, die afstudeerde aan het Conservatorium van Antwerpen en zich daarna op elektronische muziek richtte en componeert onder de artiestennaam NO LABEL.

Allebei studeerden ze aan de Kunsthumaniora Brussel, al kwamen ze elkaar daar nooit tegen, omdat hij er net weg was toen zij er aan haar laatste twee jaar middelbaar begon. Maar als het gaat over die school als broeihaard van artistiek talent en plek om als jonge mens helemaal open te bloeien, willen ze er graag nog even ambassadeur van zijn. “Wow, ja! Sorry,” verontschuldigt Gala Dragot zich enthousiast, “maar ik kan me niet inhouden als het over de Kunsthumaniora gaat. Daarnaartoe gaan was, denk ik, de beste beslissing van mijn leven. De mensen die ik daar heb ontmoet, werden allemaal zo geconsumeerd door hun passie, dat had ik nog nooit gezien. Ik voelde mij er vrij en heb er heel veel geleerd over muziek.”

Abel Baeck bevestigt: “Als je sowieso zeker bent dat je iets in de kunsten wilt doen, dan raad ik de school echt aan. Ik ben er begonnen als pianist, en heb er mijn eerste stappen gezet in de klassieke muziek, de jazz en daarna de elektronische muziek. Zo heb ik uiteindelijk mijn passie gevonden in compositie en creatie van elektronische dansmuziek als dubstep, techno en drum-'n-bass, maar af en toe ook nog van klassieke muziek, en gemengde projecten zoals dit.”

Want waar Dragot en Baeck elkaar uiteindelijk wél leerden kennen, was in het hyperdiverse en multidisciplinaire SOCHA-collectief dat Junior Mthombeni en Tom Kestens oprichtten, en dat ook de basis vormde voor de cast van Hannibal. Dragot: “Op een dag kwam er op de trein een man naar mij toe. Als vrouw alleen ben je dan altijd sceptisch, maar het was Tom Kestens, de papa van een goede vriendin en klasgenote. Toen hij naar mijn interesses vroeg, begon ik over mijn fascinatie voor opera. Net op het moment dat hij voor de voorbereiding van dit project op weg was naar De Munt. 'Kom dan ook maar af,' zei hij. Wat een toeval!”

Excellentie

Hannibal wordt dus een hedendaagse opera, gestoffeerd door hedendaagse beoefenaars van zowat alle artistieke disciplines. Op welke manier raken jongeren de dag van vandaag dan nog in de ban van opera en klassieke muziek? “Ik denk dan meteen aan de populariteit van soundtracks bij films en series,” zegt Baeck. “Audiovisuele media zijn toegankelijk en prikkelen de nieuwsgierigheid en de verbeelding. Als je naar filmmuziek luistert, dan plak je daar meteen een beeld op.” “Helemaal waar, bij mij was een corny anime zelfs een trigger. Your lie in April, keitriestig en emotioneel, maar mét klassieke muziek.”

Toch blijft de stap naar een statig instituut als De Munt groot voor jonge toeschouwers en makers. Staat opera van zijn kant wel dicht genoeg bij nieuwe generaties? Baeck: “Opera hoeft niet te veranderen, maar er mogen er gerust meer nieuwe worden gemaakt, waarin ook andere genres een plaats vinden. In Hannibal gebruiken we heel veel invloeden, motieven en structuren van opera voor iets wat een compleet nieuwe ervaring moet opleveren.”

“We moeten de waardevolle operatradities zeker behouden,” zegt Dragot. “Maar De Munt toont nu ook al hoe je daar experimenteel, open en hedendaags mee kan omgaan. Ik was net in Berlijn en ben daar naar keiveel opera's gegaan. Maar die hebben me echt niet zo geprikkeld als die in De Munt, die soms radicaal durven te zijn op alle vlakken. Wagner noemt opera een gesamtkunstwerk waarin alles is verwerkt. Uiteindelijk komt het daarop neer: excellentie op elk vlak.”

Ruiger, harder, agressiever

Daarmee zijn we bij Hannibal aanbeland. Wat mogen de toeschouwers daarvan verwachten? “Ik leg het uit zoals het mij is uitgelegd,” begint Baeck. ”Wanneer Hannibal van Carthago naar Rome trekt, luistert hij via de airpods in zijn oren naar Dido and Aeneas van Purcell. Maar door de gruwel van de oorlog raakt die opera vervuild. Hij wordt ruiger, harder en agressiever. Vandaar de techno en de elektronica die wij erin brengen.”

Bij oorlog denken we vandaag aan Gaza, Soedan, Congo en Oekraïne, en dat mag, want Hannibal hint ook naar geopolitiek. Dragot: “De mensheid boekt zoveel vooruitgang, maar oorlog blijft een barbaarse constante. Elkaar land afpakken is helaas nog steeds een ding.”

Baeck: “Ik moet zeggen dat ik daar door dit project ook veel over heb bijgeleerd, want er is in Hannibal ook plaats voor persoonlijke verhalen van de makers. Ik kom uit een gezin in Buggenhout waar ik veel kansen kreeg, maar wat sommige mensen uit onze ploeg hebben meegemaakt, is ongelofelijk. Ik moet in die complexe materie van wat oorlog teweegbrengt mijn weg nog vinden.”
“Ook mijn perspectief is enorm verbreed,” pikt Dragot in. “Mijn ouders hebben een migratie-achtergrond. Ze zijn rond hun veertigste na het communisme eerst als politiek vluchteling van Albanië naar Griekenland en dan naar België gekomen. Drie keer hebben ze hun leven opnieuw opgestart en opgebouwd. Hun parcours was zowat mijn maatstaf op het vlak van migratie, waardoor ik altijd vrij streng was voor migranten. Maar er zijn ook andere verhalen met andere contexten, waardoor je meer begrip krijgt voor wie het als migrant moeilijker heeft.”

Baeck: “Wij beginnen onze repetities altijd met een gesprek in een cirkel, en dan vertellen we hoe het met ons gaat. Artiesten in een moeilijke situatie zeggen daar dan soms iets over. Om zoiets te horen van je collega, de medemens met wie je werkt, dat is van grote waarde. En als groep kan je er ook op inspelen. Als iemand een slechte dag heeft, dan is het niet het moment om veel druk te zetten op die persoon.”

Technoparty

In Hannibal zie je dus een oorlog gevoerd worden in al zijn verraderlijke abstractie, terwijl de verhalen en de echte tragiek van individuele slachtoffers er als contrapunt naast worden geplaatst. Vormelijk staat tegenover de eenstemmige propaganda en oorlogstaal een ongeziene meerstemmigheid van een keur aan artiesten, die dan ook nog eens migreren naar elkaars kunstdisciplines.
Dragot zal voornamelijk maar niet alleen zingen: “Iedereen gaat interdisciplinair te werk. Een danser wordt een acteur, en een muzikant op een bepaald moment een danser. Ik ben zelf echt benieuwd hoe alles in de laatste weken vorm gaat krijgen en hoe we de ideeën en de scènes die we al hebben structuur gaan geven. Het wordt waarschijnlijk een constante metamorfose.”

Baeck: “Mijn achtergrond als klassieke pianist en componist komt hier in ieder geval mooi van pas. Wat de muziek betreft, hebben we met muziekdramaturg Tom Swaak heel gedetailleerd naar het materiaal van de opera van Purcell gekeken, en daarin gezocht naar elementen, motieven, structuren en energiebogen die we kunnen gebruiken om alles te hercomponeren en in een elektronisch arrangement te steken. De grootste valkuil daarbij is dat je gewoon een aanstekelijke beat onder een klassiek fragment plaatst. Daarvoor was ik heel erg op mijn hoede. Ik wilde iets origineels doen, dat het oorspronkelijke stuk niet beschadigt. We blijven soms heel dicht bij het materiaal, maar soms drijven we er ook heel ver van af.”

Wie ook een grote impact zullen hebben, zijn de twee visuele artiesten: Elke Gijsemans, die voor grafisch werk zorgt, en Francesc Isern van Teatro Barcelona, die kan toveren met licht. Baeck: “Hij heeft ons al een paar zaken laten zien, en wat hij kan is echt crazy. Wat ook al vaststaat, is dat in de zaal alle stoelen worden weggehaald. We slaan veel wegen in, maar gaan sowieso voor die combinatie van techno en opera, we willen echt dat mensen rechtstaan om te dansen. We zitten ook dicht op het publiek omdat er dan meer connectie mogelijk is.”