Nieuw festival 'It Takes a City' geeft choreograaf Benjamin Kahn een podium

Liefst acht Brusselse instellingen organiseren samen de eerste editie van It Takes a City, een festival tjokvol werk van uitsluitend Brusselse podiumkunstenaars. Een van hen is choreograaf-met-een-verhaal Benjamin Kahn.

Benjamin Kahn is een choreograaf die al heel wat watertjes had doorzwommen voor hij zijn eigen werk begon te maken. De Brusselaar uit Marseille studeerde dramaturgie en theater in Aix-en-Provence en Rennes voor hij in Brussel naar de Ecole Supérieure des Arts du Cirque (ESAC) trok. Hij geeft nu nog les in de circusschool, terwijl hij ook lang actief was als performer voor choreografen als Philippe Saire, Benjamin Vandewalle en Alessandro Sciarroni. “Ik had er bijna twintig jaar als performer op zitten,” vertelt hij over die switch. “Ik had het een beetje gehad met die jachtige levensstijl en voelde niet langer dezelfde behoefte om op het podium te staan. Het was stoppen of zelf iets zeggen.”

In 2018 begon Kahn aan een trilogie die hij vorig jaar afrondde. Elke creatie is een solo, die ook het resultaat is van een diepgaande ontmoeting met een andere performer. Tijdens It Takes a City toont Kahn straks Bless the sound that saved a witch like me, een solo van de Franse danseres Sati Veyrunes, die het tweede deel van de trilogie vormt. Daarvoor was er al Sorry, but I feel slightly disidentified, gebracht door de Nederlandse Cherish Menzo, en het derde deel, The blue hour met Théo Aucremanne, ging in 2023 in première op het Festival de Marseille. Kahn: “De solo's zijn gemaakt na ontmoetingen met de performers. Met Cherish Menzo was ik al bevriend. We hebben gesprekken gevoerd om te onderzoeken welke thema's we delen. Sati kwam dan weer naar een onderzoeksfase van mij over 'de schreeuw'. Ze stelde zoveel vragen dat we in gesprek zijn gebleven.”

De partituur van alles

Toch beschouwt Kahn de solo's niet als het resultaat van coschrijverschap, maar als maatwerk voor de artiesten. “Ik creëer een echte partituur, en daarop staat werkelijk alles: van de bewegingen tot elke glimlach of blik die de performer naar het publiek werpt. Het is heel vaak een heel rigoureuze, geciseleerde dramaturgie. Misschien lijkt mijn werk meer op regisseren. Ik denk dat mijn werk veeleisend en complex is voor de performer, omdat we het materiaal tot het uiterste oprekken. Net daarom is het essentieel om veel ruimte voor onderhandeling te laten. Ik moet me bewust zijn van mijn eigen blik en positie ‒ ook als man ‒ en de performer moet helemaal begrijpen wat hij of zij doet om krachtig op de scène te kunnen staan en mede-eigenaar te worden van het stuk.”

Waar het eerste deel ‒ Sorry, but I feel slightly disidentified ‒ ging over identiteit, de historiciteit van lichamen en stereotypen, en het derde deel ‒ The blue hour ‒ over het herstel van de relatie tussen individu en wereld, staat de verhouding tussen individu en sociale ruimte in het confronterende Bless the sound that saved a witch like me nog onder druk. Een belangrijk element in tekst en choreografie is de schreeuw: ''I want to share a scream with you. I want to share a sound without fences. I want to share this loudness and the silence that comes with it.”

Kahn: “Bless… gaat over urgentie, gesymboliseerd en samengebald in de schreeuw, die je kan zien als noodkreet in een context van geopolitieke, ideologische en ecologische crisis. De schreeuw is voor mij de kortste weg tussen het individu in nood en het collectieve. Ik begon over Bless… na te denken tijdens covid, een periode die voor velen ‒ ook voor mij ‒ tot een soort deconstructie leidde van wat we aan het doen waren. Tot een tijdloosheid in een ruimte van stilte. De kreet op het einde van Bless… veroorzaakt een soortgelijke stilte, die ons een halt toeroept. A silence that can work.”

De stilte na de schreeuw

Kahn heeft het in verband met Bless the sound that saved a witch like me ook nog over de interessante figuur van de heks. Als niet-classificeerbare creatuur, en als tegendeel van het stereotype, dat verbinding maakt met een onbekende wereld waar de rest van de gemeenschap zich niet waagt, roept ze weerstand en fascinatie op.

Heeft Kahn er geen moeite mee dat dans als medium nooit aan iedereen in het publiek het gehele achterliggende verhaal kan overbrengen? “Als mijn stukken eenmaal af zijn, maak ik me niet zoveel zorgen meer over het voortbestaan ervan. Ze worden dan een gemeenschappelijk object dat iedereen door zijn eigen prisma bekijkt. Het stuk met Cherish zal voor de één een autobiografische weerklank hebben, en voor anderen net iets zeggen over hun relatie met anderen. Net daarom moet elke creatie voldoende scherp en beredeneerd zijn, en risico's nemen om meerdere interpretaties en fricties mogelijk te maken. Als je een object creëert dat te open is, loop je het risico dat de interpretaties horizontaal en conventioneel blijven.”