‘Anderlecht is als een politieke partij, maar dan met elke week verkiezingen’

RSC Anderlecht sloot een turbulente week af met een gelijkspel en een voorzitter die zichzelf degradeerde. Wat is er aan de hand met paars-wit, en hoe moet het beter? “Het zal nog drie, vier of vijf jaar hard werken zijn eer we er bovenop raken.”

Het was met een gelukje dat Anderlecht zondag gelijkspeelde in en tegen Club Brugge. Verder stond er, zeker aanvallend, alweer een machteloze ploeg op het terrein. Terwijl Anderlecht-fans vroeger gewoon waren dat hun ploeg om het seizoen kampioen speelde, zien ze nu van een twaalfde plek de afgrond van de degradatie gapen.

Dat zit de fans hoog. Toen vorige week ook bekend raakte dat Jean Kindermans, de verantwoordelijke voor de jeugdopleidingen, ontslagen werd – een heronderhandeling van het dure contract, volgens de club – eisten verschillende supportersverenigingen in een open brief het ontslag van voorzitter Wouter Vandenhaute. Hem worden verkeerde beslissingen, een gebrek aan communicatie en visie verweten. Het ontslag van Kindermans – die goudhaantjes zoals Romelu Lukaku en Jérémy Doku voortbracht – was de spreekwoordelijke druppel.

Als toegeving degradeerde Vandenhaute zichzelf, van uitvoerend voorzitter tot niet-uitvoerend voorzitter. Lees: hij zal zich minder bemoeien met het dagelijkse beleid. Iets wat bij supporters en sportjournalisten op ongeloof onthaald wordt. Vandenhaute staat immers bekend als iemand die zelf graag alle touwtjes in handen heeft. De jeugdacademie van Kindermans was hem en het management net om die reden al veel langer een doorn in het oog. “Een organisatie binnen de organisatie,” zegt insider 1, die zijn naam liever niet vermeld ziet. “Ze kregen daar geen vat op en wilden wellicht liever een directe pion aan het hoofd ervan.”

Mocht Kindermans effectief vertrekken, dan is hij slechts de laatste in een lange rij. Sinds farma-ondernemer Marc Coucke de club in 2018 kocht, is het er een komen en gaan. Zo waren achtereenvolgens Luc Devroe, Michael Verschueren, Frank Arnesen, Peter Verbeke en nu Jesper Fredberg sportief directeur. Als CEO passeerden Karel Van Eetvelt, Jos Donvil en opnieuw Peter Verbeke de revue.

Dat verloop had soms, maar niet altijd, te maken met botsende ego’s. Van Eetvelt en Vandenhaute waren fietsvrienden. Maar die samenwerking verliep minder goed dan voorzien. Een andere visie op hr en communicatie lag aan de basis. Toen Donvil onder Van Eetvelt ook de operationele zaken van hem overnam, was er voor Van Eetvelt niet zoveel bewegingsruimte meer over, waarop hij opstapte.

Ook Donvil bleef niet lang aan als CEO, volgens hemzelf wegens een andere visie op de werking. Hij werd opgevolgd door Peter Verbeke, die toen al sportief directeur was. “Maar de taken die daarbij horen – het operationele, het commerciële – dat was niks voor hem.” En zo stopte ook Verbeke als CEO, officieel omdat hij een virale infectie had. Nu staat hij op het punt om terug te keren, maar in welke positie is nog niet duidelijk. Zijn taken zijn immers overgenomen door Jesper Fredberg, die het sportieve roer overnam, en Kenneth Bornauw, bij wie ‘CEO Non Sports’ op zijn visitekaartje staat.

Vincent Kompany

Er passeerde ook een hele reeks trainers: achtereenvolgens Hein Vanhaezebrouck, Fred Rutten, Simon Davies, Vincent Kompany, Frank Vercauteren, Felice Mazzù en nu Brian Riemer. En dat is net het probleem volgens voormalig woordvoerder David Steegen. “Sport is gebaat bij stabiliteit. Het gebrek daaraan speelt de club nu parten. Je moet Anderlecht zien als een politieke partij, maar dan met elke week verkiezingen. Dan is er vooral rust nodig. Is die er niet, dan wordt voetbal snel paniekvoetbal.”

Daarnaast zijn er ook financiële redenen om het op het personeelsvlak even wat rustiger aan te doen. De ontslagen CEO’s krijgen immers royale ontslagvergoedingen, en dat kan de noodlijdende club zich niet meer permitteren.

Voor Steegen, en voor nog heel wat waarnemers, was er een momentum onder Frank Vercauteren en later Vincent Kompany als trainer, zelfs al was er toen veel kritiek op hen. Die kritiek lijkt met de heiligverklaring van Kompany, die met het Engelse Burnley bovenaan in de Engelse tweede klasse staat, vergeten. Dat seizoen werd Kompany met een heel jonge ploeg derde, en verloor hij nipt de bekerfinale. “Net zoals je soms moet durven om spelers te laten staan, moet je ook trainers iets laten opbouwen,” zegt Steegen daarover.

Dat is ook de mening van insider 1, die het met Vincent Kompany heel prettig samenwerken vond. “Hij is voetbalverslaafd en analyseert elke beweging van de tegenstander. Elke seconde die Kompany en Verbeke samen waren, ging over voetbal. Over fysieke wedstrijddata van spelers, opstellingen, tactiek, inworpen, transfers, een bepaalde actie, enzovoort. Onvermoeibaar waren ze. Ik vond het dan ook erg jammer dat Kompany moest vertrekken.”

Zijn opvolger Felice Mazzù kreeg nog veel minder tijd om zich te bewijzen. Nu klinkt het dat zijn manier van werken en speelstijl haaks stonden op wat onder Kompany was opgebouwd. Enter Brian Riemer. Of hij zijn manschappen aan het voetballen krijgt, moet nog blijken. Inkomende tranfers presteerden onder hun niveau, en de eigen jeugdspelers zijn nog niet bekwaam om een ploeg te dragen.

“Daar zijn dingen bij die onverklaarbaar zijn, zoals Wesley Hoedt die volledig wegzakte,” zegt de insider. “Maar ook jeugdspelers zoals Anouar Ait El Hadj, presteren ondermaats. Zijn we niet goed genoeg omdat de jeugdspelers niet doorbreken? Of breken ze niet door omdat we niet goed genoeg zijn? Ik weet het niet, maar het lijkt een vicieuze cirkel.” Ter info: Ait El Hadj lijkt nu op weg naar Genk voor 2 miljoen euro.

Transferflops

Dat geld is nodig om nieuwe transfers te kunnen doen. En die moeten deze keer, na veel kostelijke transferflops, er wél boenk op zitten. Sowieso is er niet veel marge. Coucke en Vandenhaute hebben eind 2021 dan wel miljoenen in de club gepompt, maar die dienden enkel om de financiële put te dempen. “De inkomsten uit de abonnementen zijn al opgebruikt,” zegt sporteconoom Trudo Dejonghe (KU Leuven), “en de tv-gelden komen pas binnen een paar maanden. Daardoor moet Anderlecht nu goeie jongeren verkopen door de cashproblemen, terwijl het die vroeger nog één à twee jaar kon laten rijpen, waardoor ze zelf iets aan die jongens hadden én hen voor een hoger bedrag konden verkopen.”

Volgens Dejonghe is Vandenhaute wél de juiste man om Anderlecht uit het moeras te trekken, en maakt hij bedrijfskundig de juiste keuzes. “Hij moét de loon- en ook andere kosten drukken. Dat hij dure contracten heronderhandelt, denk aan de 2,7 miljoen euro per jaar voor Adrien Trebel, is dan ook terecht. Dat de fans boos zijn op Vandenhaute? Begrijpelijk, winst maken interesseert hen niet, zij willen direct winnen, maar Anderlecht heeft nu eenmaal een buffer nodig om nieuwe aankopen te kunnen doen.”

Klein stadion

Aan de inkomstenzijde heeft Anderlecht het nog veel moeilijker. Spelers werden met verlies doorverkocht. De Champions League is nu een verre droom, terwijl er net daar miljoenen te rapen vallen. Het gaat dan niet enkel om de 15 miljoen euro ‘startgeld’. De Europese competitie geeft zichtbaarheid, trekt talentscouts naar de tribune, leidt tot betere sponsordeals en volle stadions – elke thuismatch brengt tussen de 600.000 euro en 1,2 miljoen euro op. “Op dat gebied kwam covid op het allerslechtste moment,” zegt insider 1. “Het heeft ons 20 tot 25 miljoen euro gekost, per seizoen.”

Zelfs met volle stadions zijn de inkomsten al bij al beperkt. In het Lotto-park is plaats voor ‘maar’ 21.500 toeschouwers. “De catering brengt relatief weinig op omdat de meesten na de match direct de cafés naast het stadion induiken,” zegt Dejonghe.

Had Anderlecht dan toch moeten doorzetten met het Eurostadion, dat op de Heizel zou komen en plaats zou bieden aan 60.000 toeschouwers? “Neen,” zegt David Steegen. “Ten eerste is er de huurprijs van 10 miljoen euro per jaar, zowat drie keer zoveel als gangbaar. Daarenboven gingen we dat stadion alleen maar tijdens speeldagen kunnen gebruiken en dan nog niet zoals wij het wilden. Daardoor verdien je er ook niet zoveel aan. Alleen als je het zelf helemaal kan beheren, brengt het op.” Het Eurostadion kwam er uiteindelijk niet, maar uitbreiden op de huidige site kan Anderlecht ook niet. Waardoor dat dossier muurvast zit.

Vicieuze cirkel

Jammer genoeg versterken al die factoren elkaar. Doordat Anderlecht slecht speelt, loopt het de miljoenen van de Champions League mis, waardoor het geen goeie spelers kan aankopen, waardoor het niet kan schitteren en weer de Europese boot mist, enzovoort. Een vicieuze cirkel dus, die daarenboven afstraalt op de jeugd.

Zo loopt het contract van het zestienjarige toptalent Julien Duranville af midden 2024 en lijkt het erop dat hij niet wil bijtekenen. Mocht Anderlecht nu de pannen van het dak spelen, dan wilde hij dat misschien wel. Paars-wit kan bijna niet anders dan hem nu verkopen, want volgend jaar is hij transfervrij, en dan verdient Anderlecht er helemaal niks aan. Op dit moment worden een bedrag van 15 miljoen euro genoemd. Begrijpelijk dat Anderlecht de deal snel wil sluiten, maar tegelijk slacht het zo een kip met gouden eieren.

Een ander voorbeeld is de vijftienjarige Konstantinos Karetsas die (terug) naar Genk gaat. Hij wil zich daar verder ontwikkelen, en niet bij Anderlecht. “Neerpede trekt niet meer aan,” zegt insider 2. “Die jongeren willen liever voor een club uitkomen waar de A-ploeg wel succes haalt, om zich zo in de kijker te werken. Al moet ook gezegd dat Vandenhaute hier een aandeel in heeft. Hij had het dossier naar zich toegetrokken, maar de familie voelde zich niet gerespecteerd. Of dat dé oorzaak is van het vertrek van Karetsas? Wellicht niet, maar het heeft meegespeeld.”

Toch ligt de oplossing bij de jeugd, veruit de goedkoopste manier om talent in de eerste ploeg te krijgen. En op dat gebied heeft Anderlecht wel nog troeven. “Ze hebben nog altijd de beste jeugdwerking van België,” zegt Dejonghe, nochtans Club-supporter. “Via die academie is er een aanvoer van jonge talenten. Anderlecht heeft nooit veel fans gehad in Brussel, maar in de hoofdstad loopt wel veel voetbaltalent rond. Voor die jongeren moet Anderlecht de kweekvijver blijven.”

Daarnaast zal Anderlecht ook wat meer geluk nodig hebben bij de transfers. Onder Coucke zijn er heel wat verkeerde keuzes gemaakt, maar ook nu renderen lang niet alle spelers zoals verhoopt, waardoor ze met verlies worden doorverkocht. “In het algemeen lukt maar één op de drie transfers,” zegt insider 1. “Je moet die gasten ook durven te laten acclimatiseren, ze één of twee jaar geven. Iets wat Genk bijvoorbeeld wel goed doet.”

Tot slot is er de grinta, die soms ver te zoeken is in het Lotto-park. Olivier Deschacht gaf eerder al af op de huurlingen, wie het weinig kan schelen of ze nu winnen of verliezen. “Als ik verloor, was ik daar kapot van,” zei hij in De Afspraak. Het aantal huurspelers stelselmatig verminderen, is dan ook de boodschap.

“Saneren, en dan zo snel mogelijk naar play-off 1,” geeft Dejonghe als advies. “Want dat gaat gepaard met volle stadions en positieve aandacht van media en sponsors.” Een helder plan, maar dat zal niet van vandaag op morgen gaan. “De basisvoorwaarden zijn nu gecreëerd,” zegt insider 1, “maar het zal nog drie, vier of vijf jaar hard werken zijn eer we er bovenop raken. En niet in één maand, zoals de impulsieve voetbalwereld nu vraagt.”