Berlijns voetbalfilmfestival '11mm goes Brussels' start in Oudergem

Na Polen en Brazilië haalt ook de eurohoofdstad het International Football Film Festival in huis. Geen matchreprises, maar legendarische voetbaldocumentaires, komedies, jeugd- en kortfilms prijken op de affiche van ‘11mm goes Brussels’. De bescheiden start siert het familiegebeuren.

H et momentum voor de lancering van het filmfestival ‘11 mm goes Brussels’ kon niet beter worden gekozen. Nu de Rode Duivels aanvoerder zijn van de Fifa-ranking voor het EK, en al vergeten is wie het WK in 2014 won, doet supportersclub Rote Teufel Brüssel haar duit in het zakje: “We willen mensen samenbrengen met het voetbal als bindmiddel.” De internationale fanclub haalt een begeesterend voetbalfilmfestival naar de eurohoofdstad, gedreven door de combinatie van thematische films en gemeenschapsbindende leute voor voetbalfans van alle leeftijden.

Als de parlementsvoorzitter van de Duitse Gemeenschap, de Vlaamse Gemeenschapscommissie, de Duitse ambassadeur in België en zelfs de tweede oudste Brusselse voetbalclub Royale Union Saint-Gilloise hun schouders onder dit nieuwe filmfestival zetten, dan beweegt er wat. In Berlijn is ’s werelds grootste ‘11mm Fussball filmfestival’ al sinds 2004 een begrip. Dankzij zijn grote amusementswaarde telt het intussen 60.000 bezoekers. Met sinds 2009 enkele extra edities in Brazilië en Polen. Nu zakt het festival voor een weekendeditie naar Brussel af. Vreemd genoeg (nog) niet naar Flagey, Botanique of Bozar, wel naar de nieuwbouw van het bescheiden gemeenschapscentrum Den Dam op de Waversesteenweg. Voetballiefhebbers uit Brugge, Luik, Sankt Vith en zelfs Berlijn hebben de plezierreis naar Den Dam al gepland.

Meertalige openheid
Waarom een thematisch filmfestival als ‘11 mm goes Brussels’ voor een lokale accommodatie kiest? Thomas Reuter, stichtend voorzitter van Rote Teufel Brüssel: “Duits is een Belgische taal, dus onze gemeenschap heeft in dit land ook recht om ‘verbindend’ amusement op de affiche te zetten. Het idee om dit filmfestival met als rode draad ‘voetbal’ in Oudergem te organiseren, heeft alles met de lokale gemeenschapswerking te maken. Een festival houdt muziek, drinken, eten en babbelen in, en dat alles in dit geval rond voetbalfilms als rode draad. Alles draait om voetbal als sociale en culturele component van het samenleven. Films maken de trigger uit, maar het gaat vooral om het samenkomen van mensen die van voetbal houden, samen iets drinken en tijdens dit evenement praten over ‘films over voetbal’ – een gespreksonderwerp dat contacten leggen vereenvoudigt.”

Zes filmthema’s
In Berlijn kwamen alle belangrijke mensen uit de voetbalwereld al langs op het festival. Volgend jaar wordt Union Saint-Gilloise met zijn Duitse voorzitter Jürgen Baatzsch trouwens partner van het festival in Berlijn. Tot zover de ‘Duitse’ insteek. Want het Berlijns filmfestival mikt met zijn nieuwe antenne ’11 mm goes Brussels’ helemaal niet alleen op de 30.000 Duitstaligen in Brussel, maakt Reuter duidelijk.

Organisator Rote Teufel Brüssel heeft een internationaal ledenbestand, van Franstaligen en Vlamingen tot een Japanner en Hongaar. Reuter: “Onze club is lid geworden van GC Den Dam en de voorstelling van ons project viel zeer in de smaak bij het gemeenschapscentrum en de gemeente Oudergem. Waarom op dit adres, vraagt u? Het gaat voor ons in de eerste plaats niet om infrastructuur (Den Dam kan een 200-tal bezoekers in de twee zalen krijgen, red.). We beseffen dat ons opzet kleinschalig en lokaal lijkt. Voor onze locatiekeuze gingen we vooral af op ‘openheid’. Die vinden we terug in waar de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor staat."

"Dat in andere instellingen in Brussel ‘meertalige openheid’ nog moet worden gezocht, mag ik als Duitstalige Belg wel stellen. Dit project gaat over de ‘samen-beleving’, over de taalgrenzen heen. Als oorspronkelijk Duitstalige vereniging vonden we hier open deuren, we mochten hier ons ding doen. Ik denk dat we die vrijheid en openheid niet zo gemakkelijk hadden verkregen bij de Franstalige gemeenschap in Brussel. Tenzij we alle niet-Franse films in het Frans hadden ondertiteld.”

De mosterd voor het voetbalfilmfestival komt selbstverständlich van ‘11mm’ in Berlijn. Daar werd een gevarieerde en bewust meertalige selectie gemaakt, die representatief genoeg is om de toon van de jeugdige Brusselse pendant te zetten. Grote voltreffer is de (duur te huren) biografische documentaire Maradona by Kusturica (2008) over de carrière van Diego Maradona. Topregisseur Emir Kusturica maakte een zwart-witportret van het Argentijnse voetbalicoon. De prent start bij de kinderdroom van de speler en haalt ook Fidel Castro, Hugo Chávez en zelfs Manu Chao voor de lens. Thuisopnames, interviews, matchprestaties en allerhande getuigenissen werden voor deze film verknipt tot een cultfilm, want ‘once a God, always a God’. Maradona filosofeert in de film ook over de problemen uit zijn leven: “Wat voor een speler zou ik geweest zijn zonder cocaïne?” Een must see film die alleszins beklijft en de vergoddelijking van voetbalidolen terug even relativeert.

De BBC-sportfilm The damned united (2009) over voetbalmanager Brian Clough is van een andere orde. Het is een echt drama, waarin de controversiële managersstijl van de eerste-divisiecoach van Leeds United FC, vertolkt door Michael Sheen, uitvergroot tot zijn recht komt. Dat de veteraan-regisseur Tom Hooper, ook bekend van de emotionele prent The king’s speech, niet vertrouwd was met de voetbalwereld, maar er wel een eigen kijk op weet te geven, maakt The damned united net zo breed-publiek interessant. Niets lijkt inderdaad zo moeilijk als zicht krijgen op de gedachten en strategieën van een coach, zullen de sportjournalisten toegeven. Deze sociaal-kritische film loopt bovendien goed op voetbalfilmfestivals, waar voetbal ook als cultuur en een sociaal gegeven bekeken wordt en niet alleen als sport.

De Spaanstalige feelgoodfilm Johan Primero (2010) van de Nederlandse regisseur Johan Kramer gaat over een supporter die geobsedeerd is door FC Barcelona. Dagelijks rijdt hij toertjes rond het stadium in zijn 2PK; hij gelooft dat het zijn ploeg geluk brengt. Tot het tragikomische sprookje kentert. Eigenlijk vertelt de film meer over een obsessie dan over voetbal. Of hoe iets een mensenleven fanatiek kan sturen en vergallen of ‘toevallig’ geluk kan brengen. Op een andere manier – en meer historisch gelinkt – is het voetbal prominent aanwezig in Der ganz grosse traum (2011). Het brengt het negentiende-eeuwse verhaal van het voetbal dat via een collegeleraar in Duitsland geïntroduceerd wordt als practicum Engelse taal. Alle weerstand die voetbalpionier Konrad Koch (acteur Daniel Brühl) in 1874 met zijn sportintroductie te verduren kreeg - een agressief en onopvoedkundig leerinstrument - passeert de revue. Een interessante film voor sportquizers.

De Noorse familiekomedie The Liverpool goalie won een Kristallen Beer op het filmfestival van Berlijn. Dankzij zijn voetbaltalent wordt een dertienjarige door zijn ‘typische’ puberteitsproblemen geloodst. Gelijktijdig draait in een andere zaal een compilatie van de beste 11 mm-kortfilms in verschillende talen over voetbal en sport. Deze kortfilms werden bekroond op filmfestivals. Het begint met het kortverhaal van de zevenjarige Adam, de beste linksvoetige kindspeler in Frankrijk. Hij mikt correct op de bovenlat en kan honderd keer na elkaar jongleren met de bal. Verder een match tussen 11 professionele en 22 amateurvoetballers, met twee keepers in hun goal. Dergelijke rariteiten laten je ongetwijfeld echt blijgemutst de zaal uitkomen. In de rand van de filmprojecties wordt aan het festivalsfeertje getimmerd. Daar zullen de voetbalfoodtruck, het praatcafé Penalty, een voordracht over de Brusselse voetbalpioniers, de korte heropening van het legendarische sportcafé L’Ambiance (of als het niet lukt, het jeugdhuis) en zelfs een amateursvoetbalmatch in de buurt toe bijdragen. Als de Duitsers het in de eurohoofdstad niet machen, wie dan wel?

11 mm goes Brussels

data: 6 en 7/11

waar: GC Den Dam, Oudergem.

info/tickets: www.11mm.be en 02/663.89.50