Estafette: Cruijff, de Coninck en Curzio Malaparte

Hoe ik ooit in sport geïnteresseerd geraakte? Daar moet mijn familie voor iets tussenzitten. Mijn vader is een fervente wielertoerist en -liefhebber. Tijdens de voorjaarsklassiekers lagen we meestal een hele namiddag voor de televisie en als we toch een koers moesten missen door een familiefeest of een andere bezigheid, dan was het de kunst om niet te weten te komen wie de wedstrijd gewonnen had. Zo bleef het spannend wanneer we even later de videocassette terugspoelden om in uitgesteld relais naar de koers te kijken. Als er toch iemand dat embargo durfde te schenden, dan moest die persoon in de nabije toekomst op niet al te veel sympathie van de familie Lambeets rekenen.

In het voetbal werd ik op een mooie dag supporter van Club Brugge, net als mijn twee grootvaders. Ik plakte de stickers van René Eijkelkamp, Franky Van der Elst en Daniel Amokachi met grote zorgvuldigheid in mijn Panini-stickerboek. Dat de buurman lange tijd voorzitter was van de tweede grootste supportersclub van het land, zal wel aan mijn ontluikende liefde hebben bijgedragen. Een lidkaart met het embleem van Club Brugge zat in mijn eerste portefeuille verscholen en op mijn kamer wemelde het van de parafernalia zoals posters, sjaals en truitjes met het logo van het Gemeentekrediet. Zo bleef ik ettelijke jaren van voetbal, fietsen en lopen dromen in het dorp dat mijn wereld was.

Boeken verslond ik al op jonge leeftijd, maar de echte literatuur ontdekte ik pas in het vijfde middelbaar, eertijds niet voor niets de poësis genoemd. Een gedicht van Herman de Coninck dat – wat een verrassing – over voetbal handelde, zorgde voor de catharsis. Door de Conincks goedgemikte enjambementen zag ik Johan Cruijff, de beste Nederlandse voetballer aller tijden, de tegenstanders voorbij dribbelen. Lees maar:

(...)
of heen en weer
en heen bewegend, de tegenstrever,
de lezer, steeds weer op het verkeerde
been zettend, door een overstapje, een
oversprongetje, elke nieuwe regel
uit leesevenwicht te beginnen,
deze beweeglijkheid, deze fysieke
bewogenheid, god, dit is kunst:
(...)

Dat je met zo weinig woorden een dergelijk effect kon bereiken, fascineerde me. En dus haastte ik me naar de bibliotheek om de Conincks debuutbundel De lenige liefde uit te lenen, en daarna zijn verzamelde gedichten, proza en postuum bezorgde brieven. Een leraar gidste me naar audio-interviews van de man, die ik nog steeds af en toe met veel plezier beluister. Plots was er geen houden meer aan en durfde ik ook andere dichtbundels te ontlenen, van Kopland, Claus, Campert en andere grootheden. En schreef ik zelf gedichten, die thans hoog en droog op een zolder stof zitten te vergaren. Gelukkig maar.

Naarmate de jaren vorderden, bracht ik minder tijd door op het voetbalveld, de atletiekpiste en de fiets en steeds meer tijd tussen de boeken en aan de schrijftafel.

Af en toe was er al eens sprake van kruisbestuiving, bijvoorbeeld tijdens het schrijven van artikels voor obscure Nederlandse wielerbladen of het lezen van Tim Krabbés klassieker De Renner. Maar het beste sportboek dat ik ken, is zonder twijfel Coppi e Bartali van de Italiaanse auteur Curzio Malaparte, wiens magistrale epos over de Tweede Wereldoorlog, Kaputt, me eind vorig jaar een geweldige leeservaring bezorgde op vakantie in de Gers, maar dat geheel terzijde.

In Coppi e Bartali beschrijft Malaparte de breuklijn in de Italiaanse naoorlogse samenleving aan de hand van iemands supporterschap voor de progressieve, rebelse Coppi of voor de vrome, plichtsgetrouwe Bartali. Volgens de overlevering was paus Pius XII een grote fan van die laatste wielrenner.

Malaparte behandelt ook de grote discussies die in Italië gevoerd werden nadat er een foto in de pers verscheen waarop Fausto Coppi tijdens de beklimming van de col de l’Iseran een drinkbus geeft aan Gino Bartali... Of is het Bartali die aan de moegestreden Coppi wat water aanreikt? Zelfs vandaag is de discussie nog niet beslecht.

Want dat is de kracht van sport en van literatuur: ze voeden de verbeelding en zijn altijd bron van discussie. Mede daarom blijf ik met veel plezier mijn beide werelden combineren.

Eindredacteur Ken Lambeets houdt van literatuur en van echte sporten