Paul Van Himst over de EK's 1972 en 2020: 'België is bij de favorieten'

Wanneer de persoonlijke erelijst van Paul Van Himst wordt opgesteld, dan gaat het over zijn vier Gouden Schoenen, zijn acht titels met Anderlecht, zijn twee Europese finales als coach van Anderlecht, en de achtste finales op het WK 1994 als bondscoach. Maar de 81-voudige Rode Duivel haalde als speler ook de derde plaats op een Europees kampioenschap, want toen de eindronde van het EK 1972 in België werd gespeeld, was eigenlijk alleen West-Duitsland te sterk.

Van Himst moet de bronzen medaille thuis nog ergens in een schuif hebben liggen, zegt hij wanneer we hem spreken tijdens zijn dagelijkse bezoek aan het familiebedrijf – koffiebranderij Brésor in de Relegem. “Ik zal ze zeker niet hebben weggegooid, maar het is ook niet dat ik dat soort zaken op een schouw zet,” klinkt het nuchter als altijd.

Dat toernooi is bijna vijftig jaar geleden. Welke herinneringen heeft u eraan?
Paul Van Himst: Eerst en vooral dat de kwalificatie toen veel moeilijker was. Eerst was er een groep met Portugal, Schotland en Denemarken, dan hebben we nog in twee wedstrijden Italië moeten uitschakelen, dat toch de finale van het WK in 1970 had gespeeld. En dan was er het eindtoernooi met maar vier landen, en meteen die halve finale tegen West-Duitsland, dat twee jaar later wereldkampioen zou worden. Hadden we toen eerst tegen een van de andere halvefinalisten, Hongarije of Rusland, geloot, dan hadden we de finale kunnen spelen tegen Duitsland. En zelfs tegen hen hadden we iets kunnen doen. Nu verloren die halve finale, waarin het doelpunt van Léon Semmeling na een vrije trap van mij totaal onterecht werd afgekeurd voor buitenspel.

Opvallend: noch de halve finale, noch de kleine finale om de derde plaats speelden de Belgen in Brussel.
Van Himst: Nee, die wedstrijd tegen Duitsland speelden we in Antwerpen, wat in die tijd geen voordeel was als er geen jongens van die kanten in de nationale ploeg stonden. In de plaats zaten er dertig- of veertigduizend Duitsers in de tribune. En de wedstrijd om brons was in Luik. Wij speelden liever op de Heizel of in Anderlecht, maar dat bleek niet mogelijk.

Nu kunnen we ook niet thuisspelen, want we hebben niet eens een stadion dat voldoet.
Van Himst: Dat is heel spijtig. Als je niet bij dat dossier betrokken was, kan je niet weten waarom dat nieuwe stadion er niet is gekomen, maar voor het publiek en ook voor de spelers is het een nadeel dat we geen matchen in Brussel kunnen spelen.
We staan al jaren eerste op de FIFA-wereldranglijst, maar als je ziet wat voor stadions ze hebben in landen die vroeger nauwelijks infrastructuur hadden en die tegenwoordig als voetballand nog altijd veel minder voorstellen, dan mankeren wij duidelijk iets.

Ziet u Anderlecht een nieuw stadion delen met de nationale ploeg zoals oorspronkelijk de bedoeling was? Of moeten de Rode Duivels afwisselend in verschillende clubstadions spelen?
Van Himst: De twee zouden kunnen. Als er goede financiële afspraken gemaakt worden, kan Anderlecht profiteren van een nieuw nationaal stadion. Vroeger speelden ook de Rode Duivels van Standard en Brugge trouwens graag op Anderlecht. Het was een stadion waar de mensen dicht op het veld zaten. Maar je kan ook afwisselend in andere steden spelen.

Over het lopende EK dan: volgt u veel wedstrijden in de voorronde?
Van Himst: Niet allemaal, maar toch veel. Italië, Frankrijk, de grote landen … Af en toe samen met de kleinzoon die hier dichtbij woont. Heel erg op 't gemak.

U was ook ooit bondscoach op een groot toernooi. Hoe vindt u dat Martínez het aanpakt?
Van Himst: Ik vind dat hij het tot nu toe heel goed gedaan heeft. Mijn periode had zijn voordelen en zijn nadelen. In mijn periode speelden alleen jongens als Scifo in Monaco en Grün in Parma in het buitenland. Als de balans tussen spelers van Brugge, Standard en Anderlecht niet goed zat, dan begon de Waalse of Vlaamse pers al te protesteren. Nu speelt dat minder. Maar die jongens die bij topploegen in het buitenland spelen, moet je wel allemaal tevreden houden, ook als ze op de bank moeten zitten. Dat pakt Roberto Martínez allemaal goed aan.

Laten we de jongens van Neerpede in de selectie eens overlopen. Wie van de huidige Anderlechtspelers het dichtst bij een selectie kwam, is Sambi Lokonga, als reservespeler. Verdiend?
Van Himst: Je hebt een aantal jongens die zeker mee moeten en over de laatste plaatsjes in een selectie kan je blijven discussiëren. Dat is een straatje zonder eind. Sambi is in ieder geval een goede voetballer, maar hij heeft geluk dat Martínez toch iemand is die kijkt naar de technische kwaliteiten en de voetbalintelligentie van een speler. Dan is Lokonga een van de beteren. En als hij, zoals de kranten schrijven, weggaat bij Anderlecht en in een grotere ploeg terechtkomt waarin nog meer moet gewerkt worden, dan zal hij misschien nog beter worden. Maar er zal dan wel meer grinta bij moeten, want anders zie ik het minder zitten. Het is soms nog te relaxed bij hem. Maar in het buitenland kan zoiets rap veranderen.

Zo is het met Tielemans ook in stijgende lijn gegaan.
Van Himst: Die is nog beter geworden dan ik verwacht had. De fond zat erin, maar hij heeft zich heel goed aangepast aan de Engelse competitie. Hetzelfde geldt voor Leander Dendoncker. Hem ken ik wat beter omdat hij nog met een van mijn kleinzoons heeft gevoetbald. Hij is een ander type speler, meer een werker. Misschien was hij beter nog een jaar langer bij Anderlecht gebleven, maar hij is ook gegroeid. Hij is een beetje bescheiden ja, maar heel gezellig in de omgang. En als je voetbalt moet je niet te veel lawaai maken. Wat telt is wat je op het plein laat zien.

Zou Jérémy Doku nog een rol van betekenis kunnen spelen?
Van Himst: Dat zou goed kunnen, want het is toch een raar mannetje: ongelooflijk snel, kan alleen iets forceren. Als je het een keer moeilijk hebt, kan hij heel nuttig zijn in het laatste halfuur.

Hij lijkt ook ambitieus en leergierig, zoals Lukaku.
Van Himst: Die was op zijn zestiende al sterk. Ik heb Lukaku nog bij de jeugd zien spelen. Toen hij als zestienjarige begon in het eerste elftal van Anderlecht was hij eigenlijk al een volwassen kerel. Een beer van een vent en mentaal ook sterk, omdat hij het niet altijd zo gemakkelijk heeft gehad.

Spreken we over Europees niveau als we het over de jeugdopleiding in Neerpede hebben?
Van Himst: Ik denk het wel. De cijfers in de jeugdcompetities zijn er toch. Het probleem is de spelers lang genoeg te kunnen houden. Want er worden snel miljoenen betaald en dan ben je verplicht ze te laten gaan.

Het kan ook nog altijd mislopen met talentvolle jongens. Vorige week werd hier vlakbij een wietplantage van Anderlechtjeugdproduct en ex-Standard-speler Mujangi Bia ontdekt.
Van Himst: Ik heb het gelezen, maar ik ken de jongen niet. Natuurlijk kan het fout gaan. In een grote groep is het onvermijdelijk dat er spelers tussen zitten die de slechte weg opgaan. Anderlecht is meer en meer bezig met de omkadering. Mijn kleinzoon die bij de beloften van Anderlecht speelt, gaat nog naar school en heeft iemand die hem opvolgt. Dat vind ik positief. Het moeten geen advocaten en notarissen worden, maar een beetje zicht op de punten houden, zodat ze een minimum van schoolopleiding hebben, is een goede zaak.

Die kleinzoon is Amando Lapage. Heeft hij iets van zijn grootvader?
Van Himst: Ja, de lichaamsbouw misschien wel. Ik denk wel dat hij iets heeft. Je hebt natuurlijk supertalenten zoals Doku, maar dan heb je ook jongens die gewoon goed zijn en die het kunnen maken als ze wat geluk hebben en er veel voor doen. En Amando doet er veel voor. Je moet niet zoveel achter hem aan zitten.

Heeft de Gouden Generatie genoeg opvolging om ook binnen tien jaar nog mee te tellen op een EK-eindronde?
Van Himst: Stilaan zie je toch dat nieuwe spelers worden ingepast. Ook dat doet Martínez goed. Hij durft met Tielemans, Dendoncker en Doku te spelen, en heeft een goede feeling en timing om ook andere jongens al eens in te zetten of erbij te halen.

Tot slot: welke ploegen zijn uw favorieten voor de eindzege?
Van Himst: Ik zou Frankrijk noemen, Italië, en toch ook Duitsland en België. Al hangt het af van de vorm van de spelers die terugkomen uit blessure. Bij de gezichtsblessure van De Bruyne speelt dat minder, maar voor Hazard en Witsel is het nog afwachten. Als zij echt negentig minuten voluit kunnen spelen, dan hebben we veel kans om ver te raken.