Racisme in voetbalstadions: ‘Fans moeten aan introspectie doen’

Opnieuw lijdt het Belgisch voetbal imagoschade. Anderlecht-coach Vincent Kompany kon de tranen amper bedwingen na de topper tegen Club Brugge. “We werden de hele tijd voor ‘bruine apen’ uitgemaakt”, zei het Belgisch voetbalicoon. Over voetbal repte Kompany met geen woord: “Daarvoor ben ik te gedegouteerd. Nu wil ik gewoon naar huis”. Uit verschillende hoeken wordt het racisme veroordeeld, maar een pasklaar antwoord heeft niemand.

Paars-wit verkleint de kloof op Club Brugge. Dat had zondagavond de conclusie kunnen zijn na de 2-2 in het Jan Breydelstadion. Maar na afloop had niemand het over de prestaties op het veld. Een paar onverlaten en Brugse heethoofden spuiden - niet voor het eerst dit seizoen - racistische spreekkoren naar de opponent. De hele match lang. Een voetbaldier als Vincent Kompany wilde zondag ondanks een prima prestatie van zijn ploeg even niet over voetbal praten. Dat zegt alles. De obligate persconferentie persconferentie liet hij aan zich voorbijgaan.

“Bruine apen” werd geroepen naar een aantal invallers die zich aan het opwarmen waren aan de zijlijn. Een lid van het RSCA-mediateam werd racistische bejegend. En ook stafleden van paars-wit ontsnapten er niet aan. Het is al de vijfde keer dit seizoen dat supporters van Club Brugge over de schreef gaan. Eerder waren er ook al de spreekkoren “al wie niet springt, is een jood”, die zondag opnieuw van de Brugse tribunes rolden. En toch riskeren de boosdoeners ook dit keer te ontsnappen aan een straf.

Het duurde even voor Kompany en co begrepen wat er zich in het Jan Breydelstadion precies had afgespeeld. Een opeenstapeling van incidenten kwam pas na de match samen, wanneer Anderlecht in de besloten omgeving van de kleedkamers de match besprak. Een emotionele Kompany zocht meteen de scheidsrechters op, maar die hadden geen Brugs racisme waargenomen en hun matchverslag al afgesloten. Tenzij de aanwezige match delegate, die het gedrag van de fans in het oog houdt, er melding van maakt, volgt er in principe geen disciplinaire procedure tegen Club Brugge.

Alle communicatie tegen racisme en discriminatie ten spijt slaagt de voetbalbond er nog steeds niet in om in dit soort dossiers adequaat op te treden. De Pro League, die het eersteklassevoetbal in goede banen leidt, laat weten de wedstrijdverslagen te analyseren om de schuldigen op te sporen. Club Brugge, die als organiserende club een stadionverbod kan opleggen aan haar fans, spoort via de beelden de daders op. En ook de Brugse politie onderzoekt de zaak. Er werd alvast een pv tegen onbekenden opgesteld.

Intussen heeft ook het parket van de Koninklijke Belgische Voetbalbond een onderzoek geopend. "Bij een doorverwijzing zal het incident behandeld worden door de Nationale Kamer in de strijd tegen discriminatie en racisme, die aan het begin van het seizoen werd opgericht om op een krachtige en adequate manier alle racisme- en discriminatiezaken in het Belgische voetbal disciplinair te behandelen", zo klinkt het in een persbericht.

Al deze instanties veroordeelden de incidenten, maar reiken geen structurele oplossingen aan. De Pro League verwijst naar samenwerkingen met Kazerne Dossin en het Afrikamuseum, waar supporters en spelers een verplichte opleiding kunnen krijgen als ze betrapt worden op racisme. Onvoldoende, vindt Rode Duivel Romelu Lukaku. “Dat een icoon als Kompany uitgescholden wordt voor zijn huidskleur… Genoeg is genoeg. Het is hoog tijd dat de Pro League eens echte actie onderneemt in plaats van een zoveelste hashtag te lanceren”, schreef de ex-RSCA-spits en goede vriend van Kompany op Instragram.

De RSCA-spelers wilden na afloop de pers niet te woord staan. Net als Kompany waren zij ontzettend aangeslagen door wat ze meemaakten. Wesley Hoedt raapte uiteindelijk wel zijn moed bijeen. “Het was walgelijk, dit hoort echt niet”, sprak de Nederlandse verdediger. “Op een voetbalveld lopen spelers van alle nationaliteiten. Maar diversiteit houdt blijkbaar op aan de zijlijn. Wie dit soort dingen roept, moet dringend aan introspectie doen. Wij als spelers zijn dit kotsbeu, maar kunnen er weinig aan doen. Actie moet komen van de federatie en de fans zelf.”

Volgens Paul Beloy, ex-voetballer en auteur van het boek ‘Vuile zwarte’ over racisme in het voetbal, ligt het probleem net binnen de bestuurskamers van de voetbalbond en de Pro League. “Gelukkig ligt daar ook de oplossing”, aldus Beloy. “Het Belgisch voetbal is een wittemannenclub. Die moet gebroken worden, want blijkt niet bij machte om dit probleem uit de stadions te helpen. Het enige wat ze doen, is deze feiten veroordelen. Maar ze moeten zich de vraag stellen hoe ze dit structureel gaan aanpakken.”

Beloy, in de jaren 70 de eerste zwarte voetballer in België, vreest dan ook dat het volgende week gewoon “business as usual” is. “Drie weken geleden gebeurden er ook racistische incidenten, maar toen kraaide daar geen haan naar. Wanneer legendes als Kompany en Lukaku zich roeren, springen de media er massaal op. Gelukkig, maar ik heb moeite met die selectieve verontwaardiging. Dit probleem bestaat al jaren. Ik wacht op de eerste ploeg die van het veld stapt als een ploegmaat voor ‘bruine aap’ wordt uitgescholden. Dat zal pas indruk nalaten.”