Rolstoeltennisser Joachim Gérard razend ambitieus: ‘Nog sterker worden in mijn hoofd’

Zijn leven hing vorig jaar door hartproblemen even aan een zijden draadje, maar vandaag is rolstoeltennisser Joachim Gérard weer helemaal zijn sportieve zelf. De geboren Brusselaar won onlangs zijn thuistoernooi, de Belgian Open, maar zijn ambities liggen veel hoger: hij wil eindelijk de nummer één van de wereld worden. Voor echt deze keer.

We spreken Joachim Gérard, de verpersoonlijking van rolstoeltennis in ons land, terwijl hij op trainingsstage is in Cyprus. Het interview is strak ingepland in zijn schema, bij de laatste vragen maakt hij zich al volop klaar voor de volgende trainingssessie. Gérard wil overduidelijk top zijn voor het laatste doel van het seizoen: de US Open, die op 7 september van start gaat. Het toernooi in New York is, samen met Roland Garros, één van de twee grand slams die nog niet op zijn palmares prijken. In 2021 triomfeerde hij op zowel de Australian Open als Wimbledon, vooraleer zijn seizoen een dramatisch einde kende. Daarover verder meer.

Dit jaar won hij nog geen grand slam, maar wel enkele toernooien, waaronder het prestigieuze grastoernooi Queen’s in Londen. Eind juli kon hij ook de overwinningsbeker omhoogsteken in zijn thuistoernooi, de Belgian Open in het Naamse Jambes. Eindelijk, mag je wel zeggen. “Ik stond er al vijf keer in de finale, maar had het nog nooit kunnen afmaken,” zegt Gérard met een glimlach. Hij maakte er meteen een tweeklapper van: hij won zowel het enkel als het dubbelspel in Namen. In zijn huidige ‘achtertuin’, want hij is dan wel geboren in Ukkel, maar woont al lang in Wallonië, sinds kort in de streek rond Namen. Op het platteland. “Ik ben geen stadsmens,” zegt hij. “Geef mij maar de kalmte op de buiten.”

Nochtans moest Gérard aan de Belgian Open beginnen ‘in een oude tank in plaats van een Ferrari’, zoals hij zijn vorige en huidige tennisrolstoelen noemde in een interview met de RTBF. Zijn huidige rolstoel (de ‘Ferrari’) was, samen met zijn tennisrackets, zoek geraakt op een vlucht uit Zwitserland. In een Instagrampost spuwde hij zijn gal over de slechte service van de luchtvaartmaatschappij, maar ondertussen kan hij nuchter terugkijken op het spijtige voorval. “Het maakte me nerveus natuurlijk, maar gelukkig hadden we onze bagage terug na de eerste ronde.” In zijn oude tank slaagde hij er nog in om zijn eerste partij relatief gemakkelijk naar zijn hand te zetten, waarna hij zich met zijn beste materiaal – en de steun van zijn familie in het publiek – naar dubbele winst knokte

Gérard lijkt dus in uitstekende vorm te verkeren, na een seizoen waar hij voorlopig niet helemaal tevreden over is. De lat ligt immers hoog als je niet alleen grand slams, maar ook een (bronzen) paralympische plak op zak hebt, behaald in Rio de Janeiro in 2016. Maar op zich is het al een overwinning dat hij nog op een tennisveld staat. Vorige zomer tijdens de Paralympische Spelen in Tokio kroop hij door het oog van de naald toen hij onwel werd met levensbedreigende hartproblemen. Hij was toen zelf al, verrassend vroeg, uitgeschakeld.

Verplichte rust

“We waren met een deel van de Belgische delegatie een medaille aan het vieren tijdens een kleine receptie, toen ik het bewustzijn verloor. Hoe dicht bij het einde ik ben geweest, weet ik niet, ik herinner me enkel dat ik droomde. Maar er is me achteraf verteld dat mijn hartritme te snel was en dat mijn hart dat ritme niet vol zou houden.” Gelukkig kreeg hij snel medische hulp toegediend en werd zijn leven gered.

Wat de hartcrisis veroorzaakte, is nog steeds niet helemaal niet duidelijk. Misschien speelde extreme uitdroging een rol, maar na twee maanden verplichte rust kreeg Gérard groen licht om weer aan topsport te doen.

Hij leeft en speelt nu met een defibrillator, een inwendig toestel dat het hartritme opvolgt en bijstuurt wanneer nodig. Of hij niet aan stoppen heeft gedacht? “Natuurlijk. Ik heb een hele tijd alleen gelegen op die ziekenhuiskamer (door de coronamaatregelen, red.) en dan gaat er veel door je hoofd. Maar ik heb voor mezelf uitgemaakt dat ik nog doelen heb die ik absoluut wil bereiken.”

Zijn grootste doel is, zo laat de tennisser uitschijnen, om nummer één op de wereldranglijst te worden. Hoezo, had hij dat doel al niet bereikt in 2016? “Zo staat het inderdaad in de officiële statistieken, maar dat was maar voor een paar dagen, en volgens mij klopt het zelfs niet. Een fout in het informaticasysteem, geloof ik,” zegt Gérard met opmerkelijke cool. “In ieder geval, in mijn hoofd ben ik nog nooit hoger geraakt dan nummer twee.” Om zijn streven tot een goed einde te brengen, moet de huidige nummer negen van de wereld naar eigen zeggen vooral op het mentale vlak nog vooruitgang boeken. “Dat is altijd mijn grote zwakte geweest. Het is al veel verbeterd door de jaren heen, maar ik moet nog sterker worden in mijn hoofd. Veel meer wil ik daar niet over kwijt, maar het is de enige manier om nog constanter te worden, om het hele jaar een hoog niveau aan te kunnen houden.” Gérard kampeert al tien jaar in de top tien van het mondiale rolstoeltennis. Hij leek vorig jaar ook sterker dan ooit, toen hij in het begin van het jaar zijn eerste grand slam won en daar in de zomer meteen zijn tweede aan toevoegde. “Mijn hartproblemen en de gedwongen pauze hebben me dan afgeremd, waardoor ik zakte op de ranking, maar ondertussen speel ik al acht maanden zonder problemen. Hoewel ik mentaal nog geen honderd procent ben, ben ik weer op de goede weg.” Een topresultaat op de komende US Open kan, zegt hij zelfbewust. “Ik weet dat ik tot alles in staat ben, ik moet gewoon hard blijven werken en geduld oefenen.”

Gemakkelijk zal het niet worden om de absolute top te bereiken, maar de evolutie van het spel in het rolstoeltennis speelt hem wel in de kaart. Net zoals in het valide tennis wordt er steeds agressiever gespeeld, waarbij hardhitters zoals Gérard in het voordeel zijn. “Vroeger kon je nog teren op een goede slice (slag die het spel vertraagt, red.), maar die tactiek wordt nu steeds meer afgestraft met harde slagen. Ik ben zelf een heel agressieve speler, met een goede opslag als belangrijk wapen.” Hij kijkt niet op naar iemand in het bijzonder, maar als hij zich moet vergelijken met een valide speler, kiest hij voor de Zwitserse levende legende Roger Federer. “Hij heeft ook die sterke service, neemt de bal vroeg, en is een heel complete speler.”

Minder prijzengeld Op de roem en rijkdom van Federer kan Gérard niet rekenen, maar hij is blij met de evolutie die zijn sport heeft doorgemaakt in de voorbije jaren. “Er is steeds meer professionalisering en media-aandacht voor G-topsport (topsport van personen met beperking, red.) in het algemeen. Dat merk je al tijdens de Paralympische Spelen, maar rolstoeltennis is een van de meest ontwikkelde G-topsporten. Wij spelen bijvoorbeeld dezelfde grand slams in dezelfde periode en op dezelfde iconische courts als de valide tennissers. Tijdens het laatste Wimbledon-toernooi bracht de BBC ook live verslag uit van ons toernooi. In het algemeen zouden er wel nog meer wedstrijden van G-sporten op televisie mogen komen.”

Wat het prijzengeld betreft, gaapt er wel een serieuze kloof met het valide tennis. “In een eerste ronde van een grand slam kan een valide tennisser inderdaad soms meer winnen dan de rolstoeltennisser die zo’n toernooi wint, zo’n 60.000 euro tegenover ongeveer 50.000 euro bijvoorbeeld. Maar vergeet niet dat wij een stuk minder ronden spelen, drie of vier in plaats van de zeven ronden op een enkeltoernooi in het valide tennis. Het valt moeilijk te vergelijken. Er zit ook een stijgende lijn in ons prijzengeld, de bedragen vandaag liggen significant hoger dan toen ik zo’n tien jaar geleden op het professionele circuit kwam.” Gérard kan voor alle duidelijkheid leven van zijn sport. Behalve het prijzengeld, kan hij rekenen op een trouwe schare sponsors en ontvangt hij een salaris van de Franstalige topsportorganisatie Adeps.

Het rechterbeen van Gérard is onderontwikkeld, omdat hij als baby van negen maanden polio (kinderverlamming) opliep. Hij was nochtans gevaccineerd tegen de ziekte. “De oorzaak is niet helemaal duidelijk. Misschien heb ik polio gekregen omdat ik na de vaccinatie niet de nodige antilichamen tegen de ziekte aanmaakte.

Omdat in die tijd in poliovaccins nog met verzwakt, maar nog levend, virus gewerkt werd, en niet met dood virus zoals nu, heb ik misschien zo de ziekte opgelopen. Maar het is ook mogelijk dat ik besmet ben geweest door een ander kind, dat door vaccinatie zelf beschermd was, maar wel drager was van het virus. In ieder geval zou de vaccinatie zoals die toen was aan de basis liggen.” Een aversie tegenover vaccins heeft hij er wel niet aan overgehouden. “Helemaal niet. Ik ben ook gewoon gevaccineerd tegen Covid 19.”

In zijn kindertijd had hij het moeilijk met zijn beperking, onder meer door opmerkingen van toenmalige leeftijdsgenoten. “Kinderen kunnen hard zijn in het uitspreken van wat ze denken,” zegt hij. Maar ondertussen heeft hij het aanvaard als een deel van zichzelf, dat hem niet heeft afgeremd in het leven, integendeel. Sport heeft daar een belangrijke rol in gespeeld. Voor hij aan tennis begon, was Gérard een beloftevol zwemmer. Maar toen moest hij door zijn beperking een zware operatie ondergaan, die hem maandenlang uit het zwembad hield. Daardoor begon hij op twaalfjarige leeftijd te tennissen. En dat doet hij nu, intussen 33 jaar oud, nog altijd.

Sinds vijf maanden heeft hij er nog een bijkomende motivatiebron bij, zijn dochtertje Elena. “Ik kijk uit naar het moment dat ze volledig begrijpt wat ik doe, zodat ik het plezier van mijn sport met haar kan delen.” Op de Paralympische Spelen in Parijs van 2024 zal Elena ongeveer 2,5 jaar oud zijn. Misschien kan ze dan vanuit de tribune zien hoe haar vader, vier jaar nadat het noodlot bijna had toegeslagen, revanche neemt en de gouden medaille pakt. Geduld oefenen