STIHL Timbersports: Sporten met bijl en kettingzaag

Wie is de beste houthakker? Het antwoord op die vraag wordt in landen als Nieuw-Zeeland, Australië, de Verenigde Staten en Canada van oudsher gegeven tijdens lokale competities. Kettingzaagproducent Stihl structureerde de discipline en ontwikkelde ze tot een topcompetitie, die vandaag ook in België ingang heeft gevonden. Arnaud Goudsmedt (32) verdedigt daarin de Brusselse kleuren.

“Een houtkapwedstrijd tijdens de Druivenfeesten in Groenendaal, daar is het voor mij begonnen,” vertelt Goudsmedt. “Ik zat in mijn laatste jaar bosbouw en een paar klasgenoten pushten me om eens mee te doen. Zij waren er zelf mee begonnen toen ze bij houthakkers aan de slag waren. Ik heb het ook eens geprobeerd, en ben er zo ingerold.”

Die wedstrijden waren aanvankelijk eerder amateuristisch. De houtstronken waarop de deelnemers moesten bewijzen dat ze de kettingzaag konden beheersen, waren bijvoorbeeld steeds wisselend in grootte en dikte. Maar naarmate Goudsmedt aan diverse Vlaamse en Nederlandse wedstrijden deelnam, ontdekte hij hoe kettingzaagproducent Stihl de discipline heeft gestructureerd. “Op competities heeft iedereen vandaag zo goed als dezelfde houtstronk. Men meet zelfs de dikte en de vochtigheidsgraad zodat de stukken zo gelijk mogelijk zijn.”

“De sport is merkgebonden, Stihl heeft er alle rechten op. Je hebt wel gelijkaardige competities, Eurojack bijvoorbeeld, maar Stihl is de voornaamste organisator. Ze zien het als reclame. Daarom kan niet zomaar iedereen deelnemen. De competities draaien om precisie en snelheid van uitvoering, maar evenzeer om veiligheid. Zowel qua kledij als in de uitvoering moet je altijd veilig werken. Doe je dat niet, dan krijg je strafpunten. Die voorbeeldfunctie wordt in Vlaanderen wel meer gesteund dan in Wallonië, moet ik zeggen. Een zaagbroek is daar bijvoorbeeld nog maar sinds kort verplicht.”

Om de kwaliteit van het deelnemersveld te bewaken, moeten Goudsmedt en zijn collega’s elk jaar een stageweekend volgen. Een gelimiteerd aantal deelnemers mag er bewijzen dat ze de knepen van de sport onder de knie hebben. “Dat weekend gaat door in Duitsland en trekt sporters aan uit heel Europa. Er komen ook gereputeerde coaches op af, het is dus voor ons absoluut de moeite om er aan deel te nemen. Stihl verzekert zich hiermee dat niet zomaar iedereen aan zijn competities deelneemt. Want je zou niet willen dat er zich een ongeval voordoet tijdens een uitzending op Eurosport. Al zijn ongevallen eigenlijk erg uitzonderlijk. Tijdens het zagen worden er onder de kleren bijvoorbeeld maliënkolders gedragen, voor het geval iemand zou uitschuiven.”

Op zoek naar hout
Om het vereiste niveau te halen traint Goudsmedt wekelijks met de Belgische ploeg. Ze komen elke woensdag samen in Sint-Katelijne-Waver om aan hun kaptechnieken te werken. Als ze genoeg hout hebben, tenminste. “Het niveau en de trainingen zijn een pak serieuzer geworden, dus hebben we ook meer hout nodig om te kappen. We zijn op zoek naar sponsors die ons kunnen helpen bij de aankoop van hout. Eens dat gekapt is, verkopen we de beste stukken en het overige hout geven we weg aan mensen met beperkte middelen. We gebruiken populierenhout, dat is geen kwaliteitshout om te stoken.”

“We trainen één keer per week in groep en sommige leden kappen ook thuis nog wat. Om goed te zijn in Stihl Timbersports, moet je het vooral veel doen. Iedereen kan het, de snelheid en de precisie komen met de ervaring die je vergaart. In het Nederlandse team zit bijvoorbeeld een leraar lichamelijke opvoeding. De clichés die er bestaan over houthakkers zijn niet echt van toepassing op ons. We dragen niet allemaal geruite hemden en hebben niet allemaal een baard (lacht). In het Belgische team zijn het allemaal boomverzorgers, behalve ik. Ik doe ook aan tuinonderhoud.”

Precieze oudjes
Jaarlijks nemen Goudsmedt en zijn ploegmaten deel aan twee competities: het kampioenschap van de Benelux en sinds vorig jaar het wereldkampioenschap. Ze lieten zich er meteen gelden met een knappe elfde plaats in het landenklassement. “We hebben beter gedaan dan landen als Frankrijk en Roemenië, dat kan wel tellen voor een eerste deelname. Hopelijk kunnen we dit jaar bevestigen.”

“Ik ga op dertien en veertien november mee naar het wereldkampioenschap in Polen als vijfde man. Dat is de reserveplaats. Dus indien iemand zich blesseert, moet ik klaarstaan. Bovendien help ik de ploeg sowieso door het materiaal aan te geven terwijl mijn ploegmaats bezig zijn. Zodat zij zich volledig kunnen focussen.”
Die focus behouden in de aanwezigheid van publiek is niet zo evident. En laat net dat iets zijn dat je moeilijk kan trainen. Maar daar hebben de houthakkers een oplossing voor gevonden. “Om toch enigszins te wennen aan het publiek, geven we regelmatig demonstraties. Bijvoorbeeld op lokale feesten en kermissen. De ploegen van toplanden als Australië en Tsjechië geven zowat iedere dag demonstraties en kunnen ervan leven.”

Goudsmedt wil samen met het Belgische team naar het niveau van die toppers groeien. Stap voor stap doen ze dat ook, maar de Brusselaar beseft dat er nog heel wat meer tijd in zal moeten worden geïnvesteerd. “Ik denk dat iedereen die top kan bereiken indien hij er zeer veel tijd in steekt. Hij die zich het meeste inzet, zal het meeste bereiken. Op laag niveau maakt materiaal het verschil, maar bij de toppers speelt ervaring een doorslaggevende rol. Je moet de techniek van de oudere mannen zien. Hun resultaat is veel preciezer dan het ruwere werk van de jongeren.”

“We zien het aantal leden in België stilaan groeien. We hebben Belgian Timber Sport opgericht en hopen daarmee sponsors te kunnen aantrekken. Het zou leuk zijn mochten er ook wat mensen uit Wallonië aansluiten. Hoe meer leden, hoe meer concurrentie. En dat is een goede zaak, want we willen vooruitgaan.”

----------------------------------
Zagen in zes delen

SPRINGBOARD: "Dit is een simulatie op een bepaalde hoogte. Je moet een inkeping maken op schouderhoogte en daar de punt van je springboard insteken. Daarna klim je op die plan en herhaal je hetzelfde met een tweede springboard. Eens je op die plank staat, kan je beginnen met het doorhakken van het blok. Voor springboard moet je even je verstand op nul zetten en durven. Je evenwichtsgevoel is hiervoor cruciaal."

STOCK SAW: "Met een kettingzaag moet je op een zo kort mogelijke tijd twee schijven afzagen van een houtblok, dat een diameter heeft van veertig centimeter."

STANDING BLOCK CHOP: "Je moet hiervoor een rechtstaand stuk hout, dat een diameter van dertig centimeter heeft, kappen met een bijl. Dit is kappen als vanouds."

SINGLE BUCK: "Met een handzaag van zowat twee meter moet je een schijf afzagen van een blok met een diameter van 46 centimeter."

UNDERHAND CHOP: "Je staat recht op een blok en moet de 32 centimeter dikke stam met een bijl langs beide kanten doorhakken."

HOT SAW: "Hiervoor gebruiken we een getunede motorzaag. Terwijl een gewone kettingzaag circa zeven kilo weegt, is deze 30 kilogram zwaar. Bovendien heeft ze een kettingsnelheid van ongeveer 240 kilometer per uur. Daarmee moet je drie schijven binnen een gemarkeerde zone van vijftien centimeter afzagen. En dat terwijl werkelijk heel je lichaam aan het trillen is, en in een tijd van om en bij de tien seconden."