Ans Persoons: ‘Solidariteit heeft weer een positieve connotatie gekregen’

Met een vernieuwende aanpak willen schepen Ans Persoons en haar collega's een turbo zetten op de vergroening. “Ik denk dat de coronacrisis helpt om meer draagvlak te creëren voor een herverdeling van de openbare ruimte. Om bomen te planten, zullen parkeerplaatsen moeten verdwijnen.”

In een lommerrijke straat in Laken probeert Brussels schepen van Nederlandstalig Onderwijs en Stedenbouw Ans Persoons (Change.brussels) nu al zes weken werk en gezin te verzoenen. Overdag probeert ze tussen de virtuele vergaderingen en telefoontjes door geregeld tijd te maken voor haar dochtertjes van 2 en 5. Elke dag maken ze een fietstochtje, waarbij de oudste voor het eerst door de nu rustiger Brusselse straten mag fietsen.

“Zoals bij veel ouders met jonge kinderen die momenteel thuiswerken is het niet evident,” zegt Persoons in haar tuin, waar de seringen hevig geuren. “Ze kunnen zich niet bezighouden hé. Als je niet oplet klimt de jongste op de tafel. Je schippert tussen heel fijne momenten – omdat ik anders nooit zoveel tijd voor hen heb – tot even frustrerende momenten, als wij allebei dringend dingen moeten doen en de kinderen de telefoon uit je handen proberen te grissen.”

Terwijl de jongste op haar schoot kruipt: “Maar ik besef ook dat wij niet moeten klagen. We hebben een gegarandeerd inkomen, een groot huis en een tuin.” Ze woont in een Lakense laan waar hoogstammige bomen ruisen in de wind. Maar als het van haar afhangt, hebben binnenkort veel meer Brusselaars dat.

We kregen gisteren een mail van u om 1 uur 's nachts. Is dat een van de gevolgen?
Ans Persoons: De scheidslijn tussen privé en professioneel vervaagt helemaal. Ik probeer mijn mails 's avonds in te halen, maar ik moet leren om te aanvaarden dat ik nu minder productief ben. Het is, denk ik, het beste om de dag bewust in werktijd en tijd voor de kinderen onder te verdelen, maar je blijft toch dringende telefoontjes krijgen.Als mensen stilaan opnieuw buitenshuis moeten werken, zullen we in meer opvang moeten voorzien.

Zelfs ouders die kunnen thuiswerken, houden dat met kleine kinderen geen maanden vol. Voor de paasvakantie waren er maar elf kinderen aanwezig in onze tien lagere scholen, nu zitten we al aan 25-30. Die aantallen zullen alleen maar oplopen. De opvang gebeurt door leerkrachten uit dezelfde scholen als waar kinderen weer naar de les zullen gaan. We proberen nu te bedenken hoe we dat kunnen verzoenen.

Bent u er als schepen van Nederlandstalig Onderwijs voorstander van om zo snel mogelijk de scholen te heropenen?
Persoons: Ja, maar het moet wel veilig en doordacht kunnen. Wij zijn volop bezig al het nodige materiaal te voorzien, zoals maskers, plexiglas, handgel en ontsmettingsmiddel. We moeten ouders geruststellen dat we er klaar voor zijn om hun kinderen veilig op te vangen, anders zullen velen hun kinderen thuishouden.

In het algemeen vind ik dat de beslissingen van de Veiligheidsraad erg gericht zijn op de middenklasse, en dat er weinig rekening wordt gehouden met kinderen en jongeren in grootsteden. De beslissing om tuincentra en doe-het-zelfzaken te heropenen bijvoorbeeld. Dat biedt mensen met een tuin een perspectief en dat is prima. Maar ik miste een vergelijkbaar vleugje hoop voor mensen die kleinbehuisd met acht in een appartement wonen.

Aanleiding voor dit interview is een ambitieus vergroeningsproject. De Stad wil overal waar dat kan voortaan een boom plaatsen. Hoe moet dat in zijn werk gaan?
Persoons:Wij willen onze straten en pleinen al langer vergroenen. Maar omdat de ondergrond vol met nutsleidingen zit, kan dat vaak niet. Mensen begrijpen dat niet altijd.
Er is nu bijvoorbeeld een discussie over het Ninoofseplein, waar we een aantal bomen weghalen. Op een gegeven moment konden die niet meer groeien. Als alle bomen van hetzelfde type zijn, kunnen ze bovendien ook allemaal tegelijk ziek worden.

Leidingen in de ondergrond zijn in België een organisch gegroeide warboel. Die willen we nu in twee wijken in kaart brengen. Zo weten we precies waar er ruimte is voor het wortelnetwerk én de kruin van een boom. We willen voortaan op een doordachte manier planten, zodat bomen eeuwen mee kunnen gaan. We moeten een inhaalbeweging maken. Als dit een manier blijkt om op korte termijn veel groen te planten, zullen we de ondergrond van de hele stad zo analyseren (lees hier).

Begin maart hebt u vrij onverwacht aangekondigd dat een groot verdichtingsproject op de Donderberg in Laken geschrapt wordt. Enkel de geplande school komt er. Vanwaar die beslissing?
Persoons: Dat is onderdeel van dat voortschrijdende inzicht. Je hebt de demografische noden, maar ook de ecologische. Er waren al vergunningen afgegeven die dan aangevochten waren door de bewoners. Trachten zo veel mogelijk bomen te behouden en noodzakelijke schoolplaatsen te creëren, kon alleen als we de vijftig woningen en de ondergrondse parking schrapten. Die proberen we elders te bouwen. Dat is een compromis tussen de verschillende urgences die er zijn in de stad.

Maakt het feit dat mensen nu massaal aan het wandelen en fietsen zijn geslagen uw vergroeningsplan extra relevant?
Persoons:Door de coronacrisis riskeren deze zomer veel meer mensen dan anders in Brussel te blijven, en dan zal de vraag naar groene ontspanningsplekken alleen maar méér weerklinken. We moeten ervoor zorgen dat inwoners blijven fietsen en wandelen.Ik denk dat deze crisis zal helpen om meer draagvlak te creëren voor keuzes in de richting van een herverdeling van de openbare ruimte. Want die is beperkt. Om bomen te planten, zullen parkeerplaatsen moeten verdwijnen.

Wordt u zelf een gelukkiger mens door in een groene laan te wonen?
Persoons: Zeker. (Onverstoorbaar) In elke straat waar het kan, moeten we bomen planten. Dat betekent ook dat we op sommige plekken wat hoger moeten bouwen, maar altijd met kwalitatieve projecten.Daarom ook dat we in het verleden Airbnb hebben bekritiseerd. Het zou raar zijn om bij te bouwen, en anderzijds toe te laten dat veel normale appartementen van de markt verdwijnen omdat ze voor Airbnb worden gebruikt.

Juist die trend heeft in bepaalde wijken van Amsterdam, Londen of Parijs tot prijsexcessen geleid. Bedrijven die appartementen opkopen om ze om te vormen tot Airbnb-logies proberen we te raken via leegstandtaksen. Hoewel Airbnb de laatste maanden een enorme klap heeft gekregen, we weten niet of dat permanent is.

Als we u en uw Groen-collega Bart Dhondt bezig horen, lijkt het soms alsof jullie in dezelfde partij hadden kunnen zitten. Jullie hebben dezelfde politieke prioriteiten: vergroening, aandacht voor de zachte weggebruikers, participatie.
Persoons:Het is wellicht geen verrassing om te horen dat ik mij veel beter thuis voel in deze politieke meerderheid dan in de vorige.
Ik had het daarnet over die verschillende urgences: de sociale en de meer ecologische. Ik denk dat bij de groenen het accent altijd meer op de ecologische noodsituatie zal liggen, terwijl mensen met een socialistische overtuiging hard blijven waken over alle mogelijke sociale noodtoestanden. Op dat vlak voel ik een andere nadruk.

Deze meerderheid zit nu anderhalf jaar in het zadel. Wat is het grote verschil met de vorige?
Persoons: Alles was een gevecht in de vorige meerderheid, die ik ook niet uitgedaan heb. Nu is er meer durf en eensgezindheid om toekomstgerichte standpunten in te nemen, zoals bijvoorbeeld om een woonerf in te voeren in de Vijfhoek. Of een project waar rood en groen heel goed samengaan: de miljoeneninvestering om tweeduizend sociale woningen goed te isoleren.

Beide colleges worden geleid door een socialistische burgemeester. U kunt Philippe Close goed vergelijken met zijn voorganger, Yvan Mayeur.
Persoons: Het zijn totaal andere karakters. Philippe durft beslissingen te nemen en weet het ook telkens aangepast aan zijn publiek op een heel heldere manier uit te leggen. Tegelijk luistert hij goed naar mensen. Hij is ook een teamspeler. Hij zorgt ervoor dat het college goed samenhangt, en dat iedereen Jürgen Klopp-gewijs af en toe een kans krijgt om te scoren. (Lacht) Ik ben samen met een Liverpool-fan (Klopp is de bewierookte trainer van de Britse club Liverpool, red.).

De Dag van de Arbeid komt eraan. Een plots ietwat ironische feestdag nu in België alleen al een miljoen mensen tijdelijk werkloos thuis zitten. Is de Brusselse bevolking extra kwetsbaar?
Persoons: Dat denk ik wel. Je voelt dat deze crisis alle uitersten uitvergroot. Mensen die kwetsbaar zijn, zijn nog kwetsbaarder geworden. Wie al eenzaam was, is nu nog veel eenzamer. Vrouwen die op straat worden nagefloten: elk mogelijk samenlevingsprobleem dat we al hadden, wordt feller.
Na de gezondheidscrisis zal een heel grote economische crisis volgen die we in Brussel ook sterk zullen voelen. Het begint nu pas.

Wat heeft u het meeste getroffen aan de hele coronacrisis?
Persoons: Voor iemand met een socialistisch hart is het heel mooi om te zien hoe solidariteit weer een positieve connotatie heeft gekregen: het applaus aan deuren en ramen, de mensen die massaal mondmaskers maken. Dat stemt mij hoopvol.

Maar ik hoop dat dat medeleven zich zal doorzetten in de keuzes achteraf. Er zal nog heel veel solidariteit nodig zijn de volgende maanden en jaren. Na het applaudisseren voor het zorgpersoneel zullen we er in de toekomst moeten voor zorgen dat zij betere arbeidsomstandigheden en hogere lonen krijgen. We kunnen daarvoor op defensie besparen bijvoorbeeld. En ook voor een vermogenstaks bestaat nu misschien een draagvlak.