Brusselse regering beslist donderdag over toekomst Zuidwijk: 'Nood aan grondige renovaties'

Technoclub Fuse speelt met het idee om permanent intrek te nemen onder het Zuidstation en de Brusselse regering klopt donderdag het finale plan om de wijk rond het station op te waarderen af. BRUZZ trok naar de Zuidwijk om met bewoners en lokale winkeliers te spreken over de grote uitdagingen in de buurt. "Een discotheek onder het station? Hier zijn al zoveel mensen."

Dagelijks stappen duizenden reizigers in en uit een (inter)nationale trein in het Zuidstation. Wie vervolgens naar buiten gaat, struikelt er over de cafés, kruidenierszaken, snackbars en hotelketens. Drie drukke straten - de Barastraat, de Fonsnylaan en de Poincarélaan - sluiten het treinstation in. Die zijn een allegaartje van bussen, trams, auto's en fietsers. Op een zaterdagochtend is het verkeer rustig, maar op weekdagen zijn lange files en claxonnerende auto's een gevestigde waarde.

Opvallend kalmer is het in de zijstraten van de Barastraat in Anderlecht, waar de buurt eerder residentieel is. Benjamin Leclair laat zijn hond Goliath uit in de Eloystraat, waar hij al drie jaar met zijn vrouw en dochter in een appartement woont. "Van lawaai heb ik geen last, maar we wonen dan ook op de vijfde verdieping", zegt hij. "Het is vooral de openbare netheid die tekortschiet. Mensen laten hun afval achter op straat, dus is het hier vaak vuil. Bovendien zijn er weinig voorzieningen voor de bewoners om zich te ontspannen. Er is bijvoorbeeld geen park in de buurt waar ik met mijn dochter of hond naartoe kan."

Stadsvernieuwingscontract 'Rondom het Zuidstation'

Het zijn een paar van de pijnpunten die het Gewest in de wijk wil aanpakken met zijn stadsvernieuwingscontract "Rondom het Zuidstation". In september vorig jaar werd een plan goedgekeurd om de wijk op te waarderen, want het Zuidstation als "internationale toegangspoort tot Brussel" scoort volgens staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet (one.brussels-Vooruit) op dit moment een onvoldoende.

Het plan heeft vier doelen voor ogen: de openbare ruimte herinrichten, een nieuw park in de Veeartsenstraat, meer buurtvoorzieningen als sportcentra en wasserettes creëren en een antwoord bieden op de grote armoede en daklozenproblematiek die de buurt tekenen. Donderdag zal het finale plan hoogstwaarschijnlijk worden afgeklopt op de ministerraad, bevestigt het kabinet van minister-president Rudi Vervoort (PS).

Nachtclub onder het Zuidstation

Maar niet alleen het Gewest heeft de wijk in het vizier, ook nachtclub Fuse, nu nog gevestigd in de Marollen, heeft plannen in de Zuidwijk. In een interview met BRUZZ speelt eigenaar Steven Van Belle met het idee om de club permanent uit te baten in de paleizen onder het station. Volgende maand viert de club daar haar 29ste verjaardag. "Ik denk dat een culturele plek, waar ook 's avonds en 's nachts activiteiten zijn, mee kan bijdragen aan een veiligere buurt rond het Zuidstation", aldus Van Belle.

"Dat lijkt mij een goed idee", vindt Leclair. "Dan is er meer passage in de buurt en is die meer gespreid over de nacht. Als je hier om 7 uur rondloopt, is het nog veilig, maar om 2 uur 's nachts voel ik mij toch niet op mijn gemak. Mijn vrouw al zeker niet, zij wordt vaak lastiggevallen. Een nachtclub brengt meer sociale controle met zich mee."

Esther Vasilio, een jonge vrouw die in Etterbeek woont maar in de Afrikaanse stoffenwinkel Waxico in de Zelfbestuursstraat werkt, schrikt dan weer als ze over de plannen van Fuse hoort. "Een discotheek? Dat is het laatste wat de wijk hier nodig heeft. Hier zijn al zoveel mensen", zegt ze, terwijl ze een nieuwe levering kleurrijke stoffen telt en stockeert. "Waar houden zij zich eigenlijk mee bezig? Rust en vrede, daar zou de wijk iets aan hebben."

Ze wordt daarin gevolgd door Kaba Ibrahima, die de stoffen net komt leveren. Hij woonde vier jaar in Anderlecht, maar verhuisde in 2015 naar Sint-Pieters-Woluwe. "Hier zijn inderdaad te veel mensen", zegt hij. "Het is geen gewelddadige wijk, maar vooral een te dichtbevolkte wijk. Dat zorgt voor problemen. Het zou goed zijn als alle woningen hier gerenoveerd worden en de bevolkingsgroepen ook meer gemengd worden. Nu leven de Arabieren, de zwarte Afrikanen en de witte Europeanen allemaal in hun eigen communes. Volgens mij zou een goede mix veel meer rust brengen."

Vasilio vindt de wijk naar eigen zeggen nogal "bizar". "Ik voel me helemaal niet op mijn gemak als ik het openbaar vervoer neem en hier lopen rare types rond. Soms proberen die binnen te komen in de winkel. Mijn baas heeft zelf gezegd dat ik de deur dan het best op slot doe."

'Perfecte ligging'

Harm Deleu is in de Onderwijsstraat een vriendin aan het helpen die net naar haar nieuwe appartement verhuist. Hij woont zelf al bijna vijf jaar met zijn zus in een appartement in de Mudrahoek, "de rustigste straat van de buurt": het is een doodlopende straat die op industrieterrein uitkomt, dus doorgaand verkeer is er niet.

"Ik woon al een tijdje in Brussel, maar dit is wel de leukste plek waar ik ooit gewoond heb", vertelt hij. "Dat komt niet door de buurt, wel door de ligging. Het is dichtbij Sint-Gillis-Voorplein, de Marollen en het centrum van Brussel. Met de fiets sta je overal op minder dan tien minuten. Studio Citygate, Recyclart en de kajakclub waar ik lid van ben, liggen ook allemaal in de buurt, dus genoeg mogelijkheden om te ontspannen."

Wat hij dan wel weer mist, is een park en een bruine kroeg. "Je hebt hier wel een paar kleine parkjes, maar daar zou ik geen boek gaan lezen. Het dichtstbijzijnde echte park is in Vorst, maar daar moet je toch twintig minuten voor wandelen", zegt hij. "De cafés hier zijn wel oké, ik ga bijvoorbeeld regelmatig naar Maryland, maar een echte bruine kroeg met Zinnebir heb je hier niet. Dan ben je weer aangewezen op het centrum of Sint-Gillis. Ik zou hier ook nooit met iemand afspreken om iets te gaan drinken. Als mijn familie mij hier bezoekt, merk ik ook hoe vuil het hier is. Dan voel ik mij niet trots op mijn buurt."

'Geen verandering nodig'

Wie dan weer helemaal geen problemen ziet in de Zuidwijk, is een kruidenier uit de Georges Moreaustraat die liever niet met zijn naam genoemd wordt. Zestien jaar geleden kwam hij van Pakistan naar Brussel, twee jaar geleden kocht hij de handelszaak naast zijn appartement in de wijk. Hij verkoopt er levensmiddelen - geen alcohol en sigaretten, want het moet een winkel voor iedereen zijn. Terwijl hij aan de kassa een vrouw met hoofddoek bedient die aardappelen komt kopen, vertelt hij ons met vurig enthousiasme hoe graag hij in de buurt woont.

"Alles is hier dichtbij: supermarkten, apotheken, elektronicazaken, noem maar op. De winkels blijven ook laat open, op andere plekken sluiten ze vaak al om 19 uur. Meer heb ik niet nodig. Ik leef ook alleen maar in mijn straat. Mijn duplexappartement ligt vlak naast de winkel, dus als ik niet werk, ben ik daar", zegt hij. Hij deelt het appartement met zijn broer, schoonzus, nichtje en zoon. "Ik ken iedereen uit de buurt omdat ze hier naar de winkel komen. De bevolking is superdivers: je hebt Bulgaren, Marokkanen, Pakistanen, Congolezen... Toch zijn we één grote familie. Voor mij hoeft hier niets te veranderen."