Daar is Parking C weer: toekomstvisie gezocht

In alle luwte wordt gewerkt aan een nieuw project voor Parking C. Na het mislukken van het megalomane project rond het Eurostadion waren de relaties tussen de betrokken partijen onder het vriespunt gezakt. Op initiatief van de Vlaamse overheid begon dit jaar een bemiddelingstraject. Het is de bedoeling om de neuzen opnieuw in dezelfde richting te krijgen en af te tasten voor welke invulling er nu wél een draagvlak bestaat.

Parking C is de dorre maanvlakte in het noorden van Brussel waar eigenlijk nu het Eurostadion moest schitteren. Het gebied van 19 hectare in de gemeente Grimbergen ligt op Vlaamse grond, maar is eigendom van de stad Brussel. Die sloot voor een symbolische euro een erfpachtovereenkomst voor 99 jaar met bouwheer Ghelamco, om op wandelafstand van het huidige Koning Boudewijnstadion een nieuwe voetbaltempel uit de grond te stampen met een capaciteit van 60.000 toeschouwers.

In 2014 lagen de kaarten goed. De Brusselse, Vlaamse en federale regering verklaarden zich akkoord voor het Eurostadion. Dat moest dienen voor een aantal wedstrijden in het kader van het Europees voetbalkampioenschap in 2020. Brussel, als hoofdstad van Europa, zou zo goed als zeker de openingswedstrijd toegewezen krijgen. Om dat megalomane project een draagvlak te geven, werd voetbalclub RSC Anderlecht aan boord gehaald. Paars-wit zou er vanaf 2019 zijn thuiswedstrijden kunnen spelen.

Het project leek voorgoed gelanceerd, maar bouwheer Ghelamco en de Brusselse projecttrekkers kwamen terecht in een tantaluskwelling. Een uitstel van de geplande verbreding van de Ring, een oude buurtweg die onder het asfalt Parking C doorkruiste en heel wat politiek gekrakeel zetten het Eurostadion een pad in de korf. Tussendoor trok ook RSC Anderlecht zich terug en de steun vanuit de Belgische voetbalbond verzwakte. In december 2017 velde de Europese voetbalbond het eigenlijke doodvonnis: Brussel werd door het gepalaver geschrapt als gaststad voor het EK in 2020.

Het draagvlak voor het Euro­stadion was zo nagenoeg onbestaande geworden. Toch zette bouwheer Ghelamco, dat intussen al miljoenen had geïnvesteerd zonder ook maar één steen te leggen, onvermoeibaar door. Een vergunning leverden de Vlaamse bevoegde instanties echter nooit af. Ook in beroep ving Ghelamco meermaals bot. Vandaag is er nog steeds een procedure lopende bij de Raad van State, die het cassatieberoep van het bouw­bedrijf in het najaar zal behandelen. Volgens verschillende bronnen is dat slechts een poging van Ghelamco om zijn stok tussen de deur - zijnde de langdurige erfpacht - te behouden. Brussel-Stad kondigde aan die overeenkomst te willen opzeggen en dat desnoods via een rechter te forceren.

Diepe wonden

Het debacle rond het Eurostadion heeft diepe wonden geslagen. Het wantrouwen tussen de stakeholders is na bijna een jaar van complete radiostilte nog altijd enorm. De Brusselse regering die ongeveer een jaar geleden de eed aflegde in het parlement, rept met geen woord over Parking C in het regeerakkoord. Enerzijds lopen er nog juridische procedures, maar anderzijds is er ook veel angst om er de vingers aan te verbranden. “Het dossier rond het Eurostadion is geëindigd met veel ongelukkigen en verliezers,” vat Brussels parlementslid Arnaud Verstraete (Groen) de teneur samen.

Dat neemt niet weg dat Parking C een site met veel potentieel blijft in een zone in volle ontwikkeling. Het Brussels Gewest is volop bezig met de reconversie van de Heizelvlakte, waarvoor een nieuw richtplan van aanleg (RPA) opgesteld wordt. Het Neo-project staat in de steigers, er komt een sneltrambus tussen Willebroek en de hoofdstad met een halte aan Parking C, de Romeinsesteenweg wordt binnenkort onder handen genomen en de verbreding van de Ring zit eraan te komen.

Gezien al die verschillende ontwikkelingsprojecten is het ook tijd om een visie te ontwerpen voor Parking C, vindt de Vlaamse overheid. Die toekomstvisie moet zo breed mogelijk gedragen zijn om een kans op slagen te hebben. Net omdat er tussen alle betrokken partijen zoveel achterdocht leeft, startte het Departement Omgeving een bemiddelingstraject op. Die opdracht wordt sinds eind 2019 in alle stilte uitgevoerd door het bureau PREO, dat aan projectbegeleiding doet, en de stedenbouwkundige ontwerpers van 1010 Architecture Urbanism.

De Brusselse bureaus doorlopen een ontwerpend leertraject met de gemeenten Wemmel en Grimbergen, het Departement Omgeving, De Werkvennootschap, de MIVB, Stad Brussel, Perspective.brussels, Brussels Expo en erfpachthouder Ghelamco. Het is niet zozeer de bedoeling om tot een finaal plan te komen, maar wel te onderzoeken waar de breek- en convergentiepunten liggen voor een toekomstige invulling van Parking C. PREO neemt de rol op zich van onafhankelijk moderator, 1010 gaat in een latere fase ontwerpend aan de slag om zo tot een vergelijk te komen. Volgens onze informatie zouden woningen, parkeergelegenheden en een park op tafel liggen, al willen alle partijen beginnen met een wit blad. “Er zijn vooraf geen aannames,” klinkt het.

Het is een delicate oefening, zo blijkt wanneer onze redactie haar oor te luisteren legt bij de verschillende partners. Niemand wil voor zijn beurt praten om zo het constructieve overleg alle kansen te geven. “Er is geleerd uit de fouten van het verleden. Iedereen beseft nu dat voorzichtigheid geboden is, want alle partijen hebben er belang bij dat deze site een breed gedragen project krijgt,” zegt een bron. “We zullen deze keer niet op voorhand bruggen opblazen door grote verklaringen af te leggen,” vult een andere aan.

“Gelet op de voorgeschiedenis, procedures en eigendomsstructuur van de site zijn wij er ons van bewust dat dit een delicate oefening is,” zegt woordvoerster Brigitte Borgmans van het Vlaams Departement Omgeving. “Het doel van de opdracht is niet dé visie te ontwikkelen voor de site, maar wel om samen met de betrokkenen in het gebied na te denken over mogelijke scenario's voor de site.”

Vertraging door corona

In principe moesten PREO en 1010 tegen oktober hun bevindingen formuleren, maar de coronacrisis stuurde de termijnen in de war. Tot dusver konden ze enkel met een aantal partijen één op één samenzitten. De bedoeling is om binnenkort iedereen rond de tafel te brengen, plaatsbezoeken en terreinwandelingen te organiseren en ook workshops en debatten te laten plaatsvinden. “De opdracht is net voor de coronacrisis begonnen met enkele verkennende gesprekken,” licht Borgmans toe. “De gesprekken met de Brusselse betrokkenen konden nog niet plaatsvinden, omdat de opdracht door de coronacrisis tijdelijk on hold gezet is.”

Door de beperkende coronamaatregelen waren fysieke samenkomsten de voorbije maanden immers niet mogelijk. Daarom werd de uitvoeringstermijn alvast verlengd. “We vinden het belangrijk dat de gesprekken fysiek kunnen gebeuren en niet online. Gezien de onzekerheden rond corona, is er momenteel nog geen datum bepaald om de gesprekken te kunnen voortzetten. Als de opdracht na de zomervakantie kan hervatten, dan zal de opdracht begin volgend jaar eindigen,” zegt de woordvoerster.

In een latere fase is het ook de bedoeling om een participatief traject met omwonenden en wijkverenigingen te organiseren.