'Tiny house' voor daklozen: meer dan een container, minder dan een woning

Wie 'tiny house' opzoekt op Instagram, komt uit op romantische foto’s van verre chalets die staan voor een eenvoudiger leven en verbondenheid met de natuur. De huisjes zijn echter niet enkel een oplossing voor wie (tijdelijk) de maatschappij wil ontvluchten, ze kunnen ook een oplossing bieden voor het gebrek aan huisvesting voor daklozen. Althans, zo denkt de Brusselse regering erover. Er is echter een belangrijk juridisch obstakel: de woonnorm.

Om het eerste tiny house voor daklozen te zien, moet je in Sint-Pieters-Woluwe zijn. Het huisje van zeventien vierkante meter groot staat net achter het gemeentehuis. Het werd er neergezet voor zo’n 35.000 euro. Het huisje is eigendom van het OCMW, de grond is van de gemeente (lees verder onder de foto).

“Met het proefproject wil Sint-Pieters-Woluwe een antwoord bieden op het tekort aan noodwoningen voor daklozen,” legt de voorzitter van het OCMW Philippe van Cranem uit. “Dit is een primeur in ons land. Het huisje ziet er niet uit als een container, maar als een echte woning."

Sint-Pieters-Woluwe is niet de enige die potentieel ziet in tiny houses. Ook het Brussels Gewest wil erop inzetten. De regering maakt een miljoen euro vrij, goed voor zo'n veertig huisjes.

Minstens twintig vierkante meter

Toch stelt zich eigenlijk een juridisch probleem bij het neerpoten van zo'n tiny houses. Het huisje in Sint-Pieters-Woluwe mag dan volgens de OCMW-voorzitter wel meer op een woning lijken dan een container, technisch gezien is het dat niet. Daarvoor moet het voldoen aan de woonnorm, die minimale wettelijke kwaliteitsvereisten voor nieuwbouw bepaalt.

Een nieuwe woning moet bijvoorbeeld een hoofdvertrek van minimum twintig vierkante meter, een slaapkamer van veertien vierkante meter en een keuken van acht vierkante meter hebben. Die afmetingen heeft het minihuisje, in totaal zeventien vierkante meter, niet.

'Geen redelijke eis'

Ook de vzw Samenlevingsopbouw Brussel struikelt over de strikte voorwaarden voor nieuwbouw. Met het project Swot-mobiel wil de organisatie op verlaten terreinen kleine en verplaatsbare wooneenheden maken voor mensen zonder dak boven hun hoofd. “Zo willen we een oplossing bieden voor het tekort aan betaalbare woningen," legt Tineke Van Heesvelde van de vzw uit.

Maar dus ook de wooneenheden van Swot-mobiel zullen niet voldoen aan de wettelijke vereisten van een nieuwe woning. “Het probleem is dat de wooneenheden beschouwd worden als nieuwbouw. Dat houdt eigenlijk geen steek. Sommige zaken, zoals bijvoorbeeld isolatienormen, zijn onhaalbaar voor kleine tijdelijke huisjes,” legt Van Heesvelde uit.

'Mag geen B-circuit worden'

“Het is normaal dat er bij nieuwe woonvormen vragen opduiken over voorwaarden en regels,” zegt Frederik Serroen, medewerker van het team van de Brusselse bouwmeester en gespecialiseerd in tijdelijke woonprojecten. "Het kan ook geen kwaad om die regels af en toe in vraag te stellen."

Toch moet er volgens Serroen wel over gewaakt worden dat de tiny houses geen tweederangswoningen zijn voor mensen die in armoede leven. “Het is goed dat er innovatieve ideeën zijn, maar er mag geen sprake zijn van een soort van B-circuit voor daklozen. Het is onaanvaardbaar dat iemand die arm is in een klein huisje, ergens op een klein perceeltje, gestopt wordt.”

'Vraag uit de sector'

Het kabinet van minister van Huisvesting Céline Fremault (CDH) laat weten dat er een grote vraag is vanuit de sector om in te zetten op tiny houses. “Het belangrijkste obstakel bij het op poten zetten van dit soort projecten is de financiële drempel," klinkt het. Daarom trok Fremault dus ook één miljoen euro uit voor een veertigtal projecten.

Daarnaast bekijkt de minister ook hoe de woonnorm voor dit soort van projecten aangepast kan worden. In Sint-Pieters-Woluwe hebben ze dat probleem alvast omzeild door een tijdelijke vergunning aan te vragen. “Het huisje voldoet inderdaad technisch gezien niet aan de normen, daarom mag het maar twee jaar blijven staan,” aldus van Cranem van het OCMW.

Bovendien, zo benadrukt de voorzitter, gaat het om een noodoplossing. "Het huisje is bedoeld als noodwoning, waar iemand tijdelijk in kan verblijven. Het is de bedoeling om de bewoner zo snel mogelijk aan een sociale woning te helpen," klinkt het. De eerste bewoner kan er wellicht volgende week, nadat de laatste afwerkingen gebeurd zijn, intrekken.