Vier plannen voor heraanleg Museumplein

De vzw's Kunstwijk en Kunstberg willen de luister van het Museumplein, een wat vergeten plein naast het Koningsplein, terugbrengen. Daarvoor hebben ze vier architectenbureaus plannen voor een heraanleg laten maken. Die moet het plein meer aansluiting doen vinden op Koningsplein en Kunstberg, en de omringende musea. De plannen zijn vrijdag voorgesteld aan staatssecretaris Thomas Dermine en Brussels schepen Ans Persoons, en zijn nog tot komende vrijdag door het grote publiek te bekijken.

De vzw's Kunstberg en Kunstwijk - de hele wijk van de Zavel tot de Kruidtuin - vertrokken van de vaststelling dat het Museumplein, in het hart van de Kunstberg, niet als ontmoetingsplaats of activiteitencentrum functioneert. Het is een wat vergeten plein met weinig passage, ondanks de ligging en de mooie architectuur.

"Veel Brusselaars weten zelfs niet dat het bestaat", zei de voorzitter van de vzw Kunstwijk, Michel Van Roye, vrijdag bij de presentatie van de voorstellen voor een heraanleg. (Lees verder onder de kaart)

In 1984 werd het Museum voor Moderne Kunst heringericht onder het gehele plein. Architect Roger Bastin creëerde daarvoor een lichtput die het Museumplein in het midden doorboort. Sinds 2013 huist het Fin-de-Siècle Museum in de ondergrondse zalen. (Lees verder onder de foto)

De twee vzw's wilden met een ideeënwedstrijd rond een heraanleg van het plein een debat openen over de rol en de impact van de plek, zeker nu het Koningsplein wordt heraangelegd en in het kader van tweehonderd jaar België meer plannen bestaan om andere historische locaties in het Brusselse stadscentrum een facelift te geven. Ze hopen zo bij te dragen tot het toekomstige bestek voor de herinrichting van het hele Museumplein.

Vier architectenbureaus die de Brusselse context goed kennen werden aangeschreven om een idee voor te stellen. Het gaat om de bureaus Art and Build Architects, Bureau Bas Smets, JNC ('joining nature and cities') Int en MSA.

JNC wil een centrale rotonde installeren om van het plein een beter geheel te maken, waarrond stedelijke natuur een plaats kan krijgen, om zo een beetje intimiteit te creëren. Mensen zouden het plein dan in alle richtingen kunnen oversteken. De centrale rotonde wordt een plek voor openluchttheater en een pedagogische tuin.

Bureau Bas Smets wil een nieuwe toegang tot het Fin-De-Sièclemuseum creëren door van de lichtput van het museum een lichtkoepel te maken die, in de woorden van Bas Smets, een "Brusselse versie van de toegang tot het Louvre" zou worden.

MSA wil net als JNC de centrale lichtput dichtmaken, om van het plein een betere eenheid te maken. Ze voorzien een aantal lichtputten voor het museum op andere plekken op het plein, en voorzien op de plek van de huidige lichtput een 'stadswoud'. Ze voorzien tevens een aantal 'voorpleinen' op het Museumplein, waar onder meer plaats moet komen voor grote fietsenstallingen, en die moeten helpen de zo cruciale toegang tot het plein te verbeteren.

Art and Build tot slot maakt van de lichtput dan weer een wateroppervlak, die zo wel transparant blijft voor wat eronder ligt, met daarrond een agora met trappen. Het bureau voorziet bomen in bakken op het plein, terrasjes en culturele activiteiten om er een 'oase van rust' van te maken. (Lees verder onder de galerij met de simulatiebeelden/plannen)

De jury bestond uit vertegenwoordigers van Stad en Gewest, de beide opdrachtgevers, de bevoegde overheidsdiensten, omwonenden en onafhankelijke experts. De plannen zijn vrijdagmiddag voorgesteld aan federaal staatssecretaris voor Strategische Investeringen en Wetenschapsbeleid Thomas Dermine (PS), Brussels schepen van Stedenbouw Ans Persoons (Change.Brussels/Vooruit), en een kabinetslid van staatssecretaris Pascal Smet (One.Brussels/Vooruit), belast met Stedenbouw en Erfgoed.

"Ik werd zelf het meest enthousiast van de plannen die nadachten om via het Museumplein nieuwe ingangen voor de musea die errond liggen te creëren", zegt schepen Persoons na de presentaties.

Alle vier de bureaus voorzagen ook in mindere of meerdere mate groen op het plein, dat nu een zee van stenen is. "Het is geen plein dat je makkelijk kunt vergroenen, want de hele ondergrond is museum", reageert Persoons. "Dus ik heb eerder andere plekken in gedachten om te vergroenen in de buurt. Hier moeten we focussen op hoe we de ingang tot het plein, via de Kunstberg, kunnen verbeteren, en dat doen bijna alle projecten. En daarnaast hoe je een plein kunt creëren dat toegang geeft tot de gebouwen errond, en de gevels meer in de verf zet."

Belangrijkste issues

Persoons benadrukt wel dat het een ideeënwedstrijd was, zonder budgetkader. "Ik denk dat we op basis hiervan wel een vergadering moeten hebben met de Stad, het Gewest en het federale niveau. De musea hierrond zijn federale instellingen, dus als we nieuwe ingangen willen creëren moeten we dat samen met hen doen."

"Het heet niet voor niets het Museumplein, het is heel belangrijk om meteen ook goed na te denken over de toegangen tot die gebouwen. Dan gaan we moeten kijken wat er mogelijk is binnen welke termijn en met welke budgetten. Dat is altijd de grote vraag: wie betaalt het?"

De resultaten van de wedstrijd vestigen voor de initiatiefnemers de aandacht op de belangrijkste problemen die zullen moeten opgelost worden: de kloof die door de lichtput is geslagen, de hellingsgraad van het hele plein, de 'cour anglaise' van de KMSK, en de noodzaak om het standbeeld van Karel van Lotharingen dat ook op het plein staat te verplaatsen.

De visie van de vier deelnemende architectenbureaus is nog tot komende vrijdag 18 februari te bezichtigen in het paleis van Karel van Lotharingen aan het Museumplein, elke dag van 11 tot 17 uur. Maandag gesloten, toegang gratis.