Straatkinderen en het schoolbord op wieltjes

Er staat een krijtbord op wieltjes in de turnzaal... Het valt meteen op als Zazie een workshop bijwoont over straatkinderen, in de vijfde klas van een schooltje in Overijse. “Wisten jullie dat er meer dan 150 miljoen kinderen bijna dagelijks op straat leven?” vertelt Jo van de organisatie Mobile School aan het begin van die workshop.

Dat wil nog niet zeggen dat al die kinderen dag en nacht op straat doorbrengen," gaat Jo verder. "Maar de meesten van hen leven wel overdag op straat. Hun ouders, als ze nog ouders hebben, zijn vaak heel arm. Met allerlei werkjes proberen de kinderen aan wat geld te geraken. Daarom gaan ze nooit of nauwelijks naar school."

Zowat vijftien jaar geleden bedacht Arnoud Raskin, een Belg, een school op wieltjes. Het project ging Mobile School heten. Daardoor kunnen de kinderen nu op straat zelf leren lezen, schrijven, discussiëren en... dromen. "Maar daar ver tel ik jullie straks meer over," zegt Jo, die bij Mobile School werkt. "Eerst spelen we een soort memoryspel met foto's." De vijfdeklassers uit Overijse staan allemaal rond een wereldkaart waarop foto's omgekeerd liggen. Ze moeten in groepjes op zoek naar telkens twee dezelfde foto's. Het blijken allemaal beelden van het leven van straatkinderen te zijn. Na afloop van het spel mogen ze vragen stellen over wat ze hebben gezien. Divine heeft gekozen voor een foto van twee jongens die vol staan met tattoos. Ze wil weten waarom ze zov eel tatoeages hebben.

Lucas, een andere leerling, denkt het antwoord te kennen: "Misschien omdat ze er met tattoos stoerder uitzien?" "Misschien," zegt Jo, "maar het is ook een bewijs dat ze tot een bepaalde bende behoren. Elke bende heeft haar eigen tattoos. Deze jongens wonen in Guatemala-Stad, in Zuid-Amerika, en ze zijn lid van de bende Mare Salvatutia. Als ze aanvaard worden door de bende, krijgen ze een tattoo. Enig idee waarom de meeste straatkinderen in groep leven?" "Omdat ze dan 's nachts de wacht kunnen houden voor elkaar," zegt Dylan. "Omdat het leuker is, zo kunnen ze samen babbelen en spelen," weet Eric.

Jo zegt dat het inderdaad dat allemaal tegelijk is. Soms is het leven op straat echt bikkelhard. "Je moet weten dat straat kinderen vaak in een cirkel slapen: de kleintjes in het midden, de grotere liggen aan de buitenkant."

Wat heb je vandaag op straat geleerd?
Na de fotopraatronde haalt Jo een schoenpoetskist boven. "Schoenen poetsen! Schoenen poetsen!" roept hij met een raar accentje, en hij laat een poetsborstel een salto door de lucht maken. Die kist was ooit van Pedro, een jongen uit Guatemala-Stad die daar in de sloppenwijken woont. "Elke dag moest Pedro zijn brood verdienen door schoenen van rijkere mensen te poetsen. Maar regelmatig kwam hij ook naar onze minischool afgezakt," zegt Jo.

En dan is het moment eindelijk aangebroken om het mysterieuze bord op wielen open te maken. Je leest het goed, 'open maken': Jo draait een sleutel om en trekt het bord, dat eerst anderhalve meter lang is, uit tot maar liefst zes meter! Het hangt vol met allerlei leerspelletjes, zoekplaten, een wereldkaart,... "De straatwerkers gebruiken dit bord om met de kinderen spelletjes te doen, waardoor ze
automatisch van alles gaan leren. Zoals hun naam schrijven, wat de meesten op hun twaalfde nog niet kunnen. Maar ook om bijvoorbeeld meer te weten over hygiëne en gezondheid, zoals over aids of drugs."

Aan het uiteinde zit er een groot vierkant gat in het bord, dat blijkbaar kan dienen als poppenkast. "Alle kinderen, overal ter wereld, houden van luisteren naar verhalen," zegt Jo. "Want verhalen doen je dromen... Bovendien zullen straatkinderen makkelijker over hun leven en problemen praten tegen een pop dan tegen een persoon. Volwassenen vertrouwen ze niet meer zo gauw."

En dan geeft hij een staaltje supergrappig poppenspel ten beste, met allerlei vreemde geluidjes en vrolijke poppendansjes erbij. De vijfdeklassers schateren van het lachen, net als de straatkinderen in Guatemala of om het even waar wellicht. Als Jo de kinderen uit Overijse op het eind van de workshop uitnodigt om zelf met het ellenlange wieltjes-bord aan de slag te gaan, leek school nog nooit zo leuk!

Op dit moment werkt Mobile School met een dertigtal schoolkarretjes, in zeventien landen: van Guatemala of Tanzania tot Polen en Roemenië. Wil je meer weten over deze mobiele schooltjes, of over hoe straatkinderen leven? Surf dan naar www.mobileschool.org. Je meester of juf kan via die site ook een workshop aanvragen. Dan komt Jo (of een collega van hem) met zijn school op jouw school langs.