FrontX verenigt zes uitzonderlijke street artists

Van lab naar box

FrontX stond vorige week drie keer voor een volle KVS BOX. Niet slecht voor disciplines die normaal gedijen op straat. De verantwoordelijke voor het samenbrengen van het talent is Brusselaar Milan Emmanuel. Hij is de organisator van het Detours Festival en van de wekelijkse Detours Cyphers aan de trappen van de Beurs tijdens de zomer, en een man van vele internationale breakdance-, hiphop- en urban arts-producties. Emmanuel werd in 2004 vicekampioen breakdance van de Benelux, genoot ook opleidingen als acrobaat, clown en choreograaf, en trok daarvoor af en toe naar de VS.

Hij werkte samen met uiteenlopende artiesten als Bob Wilson, Kader Belarbi, Maria Clara Villa Lobos, en onlangs nog Olivier Py toen die in De Munt Lohengrin regisseerde. Maar sinds hij in 2009 het gezelschap No Way Back oprichtte, treedt hij vooral voor eigen rekening op. Hij is zelf nog regelmatig als streetdancer te zien aan de Beurs, kruipt graag in de huid van zijn clowneske superheld Super Showman, maar koos in het geval van FrontX voor een rol als regisseur aan de zijde van dramaturg Juan Bernardo Martinez.

“Het is een project dat al langer in de pijplijn zit,” zegt Emmanuel. “Tijdens de afgelopen twee Detours festivals hadden we een aantal labo’s waarin verschillende artiesten die nu in FrontX zitten elkaar al zijn tegengekomen. Beetje bij beetje heeft zich dat uitgebreid en zo is het idee gegroeid om een volwaardige voorstelling te maken. Ik wilde artiesten bij elkaar brengen met erg uiteenlopende persoonlijkheden en talenten, en ik wilde hen ook laten vertellen wat voor rol hun werk speelt in hun leven. Zo vertellen ze ook een beetje mijn verhaal als straatartiest, want dat is gelijkaardig. Al vormen ze zeker geen homogeen ensemble, want ook fysiek verschillen ze sterk van elkaar. Op die manier weerspiegelen ze de diversiteit van onze maatschappij.”

Op één been

Wie de voorstelling al gezien heeft, weet dat dat laatste geen verkooppraatje is. Het is inderdaad een bont gezelschap dat zich in FrontX aan het publiek presenteert. Emmanuel overloopt met ons het illustere zestal. De Zweed die geboren werd in Madagaskar en in de jaren zeventig al de hiphopscene van Parijs bestormde, is Slowmotion Phax. Emmanuel kwam hem tien jaar geleden al eens tegen toen hij aan de Beurs optrad. Inmiddels is Slowmotion Phax de vijftig gepasseerd, maar zijn komische talent om zijn bewegingstaal te verrijken met gezichtsuitdrukkingen en mime, laat zich onder meer zien in de act waarin hij als ‘traagste man’ ter wereld de E19 oversteekt.

Het zonnetje op de scène is Roya The Destroya, met wie Emmanuel in contact kwam toen ze op een van haar pendeltochten tussen Montréal en Melbourne in Brussel neerstreek. Roya danst noodgedwongen op één been, maar ontwapent iedereen met haar lach en haar positivisme die ze op het publiek wil overbrengen.

Micael Anigbe is dan weer breakdancer pur sang - een brok energie en kracht die ook nog vaak te zien is voor de Beurs. Emmanuel: “Hem heb ik in België zien aankomen toen hij op zijn vijftiende van Ivoorkust kwam. We trainden soms samen voor onze straatvoorstellingen in zaal Malibran in Elsene toen die nog bestond.”

Big Ben, beatboxfenomeen uit Jette, ziet eruit als de teddybeer die hij mee heeft op scène. Maar hij neemt ook zijn effectendoos mee en bouwt daarmee een indrukwekkend klankuniversum waarmee hij al twee keer Belgisch kampioen beatbox werd en waarvan de andere performers alleen maar kunnen profiteren.

Dan is er nog Shelbatra Jashari, aka Hello Shelly, die met haar Kosovaarse achtergrond in Vlaanderen opgroeide, nu in Brussel woont, en zich bedient van burleske dans en thaiboksen om zich als de vrouw te affirmeren. De laatste vreemde eend in de bijt is Aurélie Castin die klassieke zang studeerde aan het conserva­torium. “Haar wou ik er graag bij omdat ze iets totaal anders binnenbracht in dat universum van hiphop en streetdance,” zegt Emmanuel. “Niet alleen op muzikaal vlak levert het contrast iets op. Zij is ook iemand die het gewoon is om netjes gestructureerd met partituren te werken - wat in de wereld van het freestylen natuurlijk ongewoon is.”

Ten dans

In FrontX spelen deze artiesten geen rol. Ze presenteren zichzelf en laten ieder een stukje van hun kunnen zien. Af en toe stappen ze in het verhaal van de ander of nemen ze zelfs even diens plaats in. De stap van de straat naar het theater is niet zo groot. De ruwe improvisatie van de straat is nog voelbaar, de theatrale ingrepen zijn beperkt. Decor is nagenoeg afwezig, props spelen slechts een bijrol. De acts zijn wat gestroomlijnd en naar elkaar toegeschreven, maar blijven in de eerste plaats persoonlijke pogingen tot zelfexpressie.

FrontX is meer nog dan een staalkaart van artiesten een staalkaart van mensen. De zes demonstreren, maar durven ook hun kwetsbaarheid te tonen. In tijden waarin de autoritaire regisseur met zijn zaligmakend genie weerwoord krijgt, werpt FrontX een bescheiden blik naar de toekomst waarin ook de man en vrouw in de straat met hun artistieke ambities een bijdrage kunnen leveren op de scène. Als die uiteenlopende persoonlijkheden elkaar dan even vinden op elkaars terrein, en elkaar zonder zichzelf te verloochenen ten dans vragen, dan levert dat mooie momenten op. Zoals wanneer Slowmotion Phax woordeloos commentaar levert bij een uiteenzetting van sopraan Castin over zang en partituren, wanneer Roya haar subtiele moves placeert op de beats van Big Ben, of wanneer iedereen het fragiele lichaam van Hello Shellly koestert.

FrontX van No Way Back: op 1 oktober om 13.30 uur in GC De Kriekelaar en op 14 november om 17 uur in Théâtre Marni.