Brussel pioniert met burgerreserves voor crisisbeheer

Een groep vrijwillige burgers snel inschakelen bij rampspoed of crisis: het Brussels veiligheidsorgaan safe.brussels timmert aan een plan om het mogelijk te maken. De pilootfase start in de politiezone Montgomery, met de twee Woluwe’s en Etterbeek. “Heel wat burgers willen helpen, maar weten niet hoe.”

Wie heeft bij een overstroming al een waterpomp in huis? Wie heeft het juiste rijbewijs om een vrachtwagen te verplaatsen bij noodsituaties? Het zijn een paar vragen die gemeentes zich zouden kunnen stellen als een crisis zich voordoet op hun grondgebied. Het huidige preventie- en veiligheidsbeleid voorziet dat elke gemeente in zo’n geval zelf de politie, brandweer en hulpdiensten moet coördineren. In de toekomst komen daar ook burgervrijwilligers bij.

De Hoge Ambtenaar voor de Veiligheid, Sophie Lavaux, wil zo’n zogenoemde burgerreserves per gemeente invoeren. Het gaat om inwoners die hun contactgegevens vrijwillig kunnen delen om bij crisissen hulp te bieden. “Het doel van die burgerreserves is dat elke gemeente op voorhand weet welke mensen bereid zijn om ondersteuning te bieden bij een noodsituatie of bij de organisatie van een groot evenement,” legt woordvoerster Jolien Nackaerts van safe.brussels uit.

Maandagavond vindt daarover een eerste informatiemoment plaats in Sint-Pieters-Woluwe. De komende twee weken krijgen ook Etterbeek en Sint-Lambrechts-Woluwe zo’n infoavond. De drie gemeentes vallen onder dezelfde politiezone Montgomery, waar korpschef Michaël Jonniaux met het idee kwam. “Ik heb dat twee jaar geleden geopperd in een burgercommissie in het Waals-Brussels parlement, waar Sophie Lavaux ook aanwezig was,” vertelt hij. “De vraag kwam er na de overstromingen in Wallonië. Toen wilden heel wat burgers graag helpen, maar wisten ze niet altijd hoe. We zagen dat in onze zone ook tijdens de covidcrisis. Zo’n burgerreserve helpt om dat structureel te organiseren.”

Pilootproject

Concreet gaat het om een lijst telefoonnummers van bewoners die beschikbaar zijn om na een eventuele ramp in te springen. “Die lijst zal niet bij de politie, maar bij de gemeente liggen,” benadrukt Jonniaux. “We zoeken volwassen inwoners die ofwel een heel algemeen profiel hebben en kunnen helpen bij het onthaal in een opvangcentrum, maaltijden bedelen of bedden opmaken, ofwel meer gespecialiseerde profielen. Iemand die voor een privébedrijf als communicatiemanager werkt, zou de gemeentelijke communicatiedienst tijdelijk kunnen versterken,” zegt de korpschef.

En de reservisten hoeven niet alleen op onheil te wachten. “In mei is er in onze zone altijd een feest op de Tervurenlaan. Daar kunnen vrijwilligers evengoed een stand rond veiligheid bemannen,” geeft Jonniaux als voorbeeld. Wie zich inschrijft op de lijst, krijgt een algemene opleiding in crisisbeheer van safe.brussels. “En over meer specifieke aspecten zoals het opzetten van een opvangcentrum,” zegt Nackaerts.

Zo’n gemeentelijke reserve van vrijwilligers is nieuw in ons land. Volgens Jonniaux bestaat het principe wel al in Frankrijk en Groot-Brittannië en op provinciaal niveau in Waals-Brabant. “Maar nog niet per gemeente,” zegt hij. Via het pilootproject moeten de burgerreserves nu al doende vorm krijgen. “Het profiel van de vrijwilligers zal mee bepalen wat zij kunnen doen,” zegt Jolien Nackaerts van safe.brussels.

Later moeten ook de andere gemeentes van Brussel zo’n pool van vrijwillige burgers krijgen.