Dealers en drollen: bewoners Matongégalerij zijn vuiligheid beu

De bewoners van de Matongégalerij vragen dat de gemeente Elsene optreedt tegen de drugsdealers, sluikstorters en hangjongeren in hun gebouw. “België is toch een rechtsstaat? Ik had evengoed in Congo kunnen blijven.”

"Psst." Zelfs op een woensdagochtend rond tienen proberen lokale handelaars hun waar te slijten. De mannen bij de ingang van de Matongégalerij proberen geen kapbeurt of manicure te verkopen, dat is zeker. Moeite om hun ware activiteit te verbergen, doen ze nauwelijks. Sommigen noemen de galerij met enig gevoel voor overdrijving de grootste drugsmarktplaats van Europa.

Voorbij de dealers, ontvouwt zich een kleurrijke maar rommelige galerij waar de afstands- en mondmaskerregels maar sporadisch gevolgd worden. Kappers- en manicurezaken wisselen af met verkopers van van alles en nog wat. Popmuziek galmt door de gang. Hier zijn de dealers niet het enige probleem: ook de smerigheid valt op.

Wat vaak vergeten wordt, is dat zich boven deze openbare en vuile galerij appartementen bevinden. Mensen wonen boven de Matongégalerij. Na binnenkomst vanuit de hoofdingang aan de Waversesteenweg, bevindt zich aan de linkerkant, in de hoek, een deur die toegang geeft tot de gemeenschappelijke delen van het bewonersgedeelte. De deur is opengebroken. “Pas op, daar liggen uitwerpselen in de hoek,” waarschuwt Esfandiar Vahida. Hij verhuurt een appartement in het gebouw en is de toestanden beu. “Dealers of zwervers komen hier soms hun behoefte doen. Het gebeurt ook dat ze hun voorraden hier, in het woongedeelte, bewaren.”

Gemeente is erfpachter

Vahida is niet de enige bewoner die genoeg heeft van de smerige en onveilige situatie in het gebouw. Na talloze mails en foto’s van verschillende bewoners richting de gemeente, hebben ze vandaag een afspraak met schepen van Openbare Netheid Nabil Messaoudi (PS). Hij komt de situatie met eigen ogen bekijken en gaat het gesprek met de bewoners aan. Ook partijgenoot Bea Diallo is korte tijd van de partij als vervangend burgemeester van Christos Doulkeridis (Ecolo), die een medische ingreep ondergaat.

De betrokkenheid van de gemeente is belangrijk, omdat ze erfpachter is van de publieke delen van de galerij, nadat ze de renovatie van de koepel gefinancierd heeft enkele jaren geleden. De bewoners vinden dat de gemeente haar verantwoordelijkheid als mede-eigenaar en publieke autoriteit niet opneemt. “Rondom de verkiezingen is alles netjes, maar daarna is het hier weer een bende,” klinkt het uit de mond van Giselle Emungu.

Emungu heeft moeite om haar woede over de situatie te bedwingen. Ze is al 7 jaar eigenaar van een appartement in het gebouw en snapt niet waarom er niet opgetreden wordt tegen de dealers. “Wat zij doen, is toch illegaal? België is toch een rechtsstaat? Waarom wordt er niet opgetreden? Ik had evengoed in Congo kunnen blijven.”

Grote netheidsactie

Messaoudi hoort de verzuchtingen van de bewoners aan. Hij erkent de problemen, maar stelt dat het niet zo eenvoudig is om alles zomaar op te lossen. “Dagelijks komt er een schoonmaakploeg van de gemeente om 15u. Zij maken alles schoon, maar nadien vinden hier andere activiteiten plaats,” verwijst hij naar de drugsproblematiek. “We schrijven boetes uit en hebben een netheidsactie georganiseerd. Maar ik woon al heel mijn leven in Elsene, en er zijn hier altijd problemen geweest. Deze problemen doen zich ook in andere delen van Brussel voor.”

De netheidsactie waar Messaoudi naar verwijst werd vorig jaar groots aangekondigd. Zes weken lang voerden de politie, Net Brussel en de gemeenschapswachten extra controles uit. In die periode werden 24 pv’s uitgeschreven door Net Brussel, 56 door de gemeenschapswachten en 10 door de politie, laat Net Brussel weten. “Maar het is een terugkerend probleem,” aldus Messaoudi. “De volgende stap zetten, is moeilijk.”

De bewoners hebben de actie nauwelijks opgemerkt, zeggen ze. “Netheidsactie? Daar kan ik me niets van herinneren,” zegt Emungu. “Misschien hebben ze die dan overdag gedaan, wanneer ik aan het werk ben.”

Galerij wordt gebruikt als restaurant

De grootste problemen vinden dan ook plaats in de avond en de weekends. De galerij zou eigenlijk afgesloten moeten kunnen worden na sluiting van de winkels, maar het slot op de deur aan de kant van de Waversesteenweg is kapot. Al jaren, zeggen de bewoners. Zij stellen dat de gemeente verantwoordelijk is voor het vervangen daarvan. Ook andere sloten die de galerij afsluiten van het woongedeelte, zijn gevandaliseerd. In de kelder treffen we een slapende man aan. “Die zit daar de laatste tijd dagelijks,” aldus bewoner Matteo Four.

Messaoudi zegt niet op de hoogte te zijn van de kapotte sloten. “We gaan direct bekijken of dat onze verantwoordelijkheid is,” zegt hij. “Als dat zo is, ondernemen we actie.”

De opengebroken deuren betekenen wel dat de galerij altijd toegankelijk is, terwijl dat niet de bedoeling is. “Soms zetten de handelaars ’s avonds hun tafels en stoelen in de galerij en gebruiken ze de gang als restaurant,” aldus Four. “Het is dan bijna onmogelijk om te passeren. De coronamaatregelen worden uiteraard niet gevolgd.”

Camera’s? Begin er niet aan

De politie kent de problemen, maar treedt nauwelijks op, zeggen de bewoners. “We doen veel arrestaties en delen boetes uit,” weerlegt burgemeester Doulkeridis later via de telefoon. “Maar de politie bepaalt niet alles wat er in een wijk gebeurt. Als de politie aankomt, zijn de dealers meteen weg. We willen meer doen dan het probleem gewoon verplaatsen. De dealers zijn bovendien maar de onderkant van het probleem. Als we ze oppakken, komen er toch weer nieuwe. Er is een federale oplossing nodig voor de drugsproblematiek.” Doulkeridis zat eerder al samen met minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) om onder meer dat thema te bespreken.

En camera’s? Zowel Doulkeridis als Messaoudi zegt dat die werken als een rode lap op een stier. “We wilden een camera installeren tegenover de ingang van de galerij,” zegt Messaoudi. “Terwijl de installateur bezig was, kwam er een groepje om hem heen staan om te melden dat die camera toch meteen vernield zou worden. Hij is direct weer vertrokken.”

Doulkeridis had gehoopt de wijk via verschillende culturele en lokale initiatieven te kunnen opwaarderen. “We willen inzetten op positieve projecten,” aldus de burgemeester. “De wijk moet bekendstaan om andere zaken dan de problemen die er nu zijn. We willen de handelaars ondersteunen en een ander beeld van de wijk neerzetten. Daar is budget voor, maar de coronacrisis heeft ons een jaar lang verhinderd om aan de slag te gaan.”

Er waren concrete plannen voor participatieve projecten, volgens Doulkeridis. Hij wil vooral dat de bewoners en andere aanwezigen zelf een verantwoordelijkheid en vorm van trots voor de wijk opnemen. “We verlaten de wijk absoluut niet. Maar we willen niet enkel cosmetisch werk leveren. We willen echt duurzaam iets veranderen in het hart van de wijk. Dat kost tijd en corona heeft ons een jaar doen verliezen.”

Emungu is haar geduld al lang verloren. "Ik dacht dat ze niet wisten wat hier aan de hand was, maar dat zijn ze wel. Ik vind het onbegrijpelijk dat ze niet gewoon optreden."