Geweld blijft Jacques Francksquare teisteren: ‘Ze sloegen en schopten overal. Waarom?'

Wat is er aan de hand in de buurt van de Jacques Francksquare in Sint-Gillis, waar maandag een agent in elkaar geslagen werd? De wijk wordt al jaren geteisterd door geweld van jongeren, die nu ook in de clinch liggen met hun leeftijdsgenoten uit de Marollen. En de bewoners en handelaars ondervinden de gevolgen. “Ik heb hier al jongens van 10 jaar gewond zien passeren. Voor de jongeren hier is geweld normaal."

“Ze respecteren niets, ze werken niet, spreken de taal niet en passen zich niet aan. Heel de dag hebben ze niets te doen. Natuurlijk komt er dan bagarre.” Serdar Guray neemt geen blad voor de mond wanneer we hem vragen naar de problemen in de wijk in Sint-Gillis waar hij in Brasserie Roza werkt. Zijn zaak bevindt zich op de hoek van Jean Volderslaan en de Vorstsesteenweg. Schuin tegenover Brasserie Roza staat een van de twee grote sociale woonblokken die de Jacques Francksquare overschaduwen. Met ‘ze’ bedoelt hij de jongeren die in de blokken wonen.

“Zondag heb ik ze hier zien vechten, maandag ook en gisteren was er nog wat te doen voor de Carrefour verderop in de straat,” zegt Guray. De politieagent in burger die maandag door een dertigtal jongeren werd aangevallen, moet ongeveer ter hoogte van Gurays brasserie tegen de grond gewerkt zijn. Op camerabeelden is te zien hoe de groep hem achternaloopt. Volgens Guray was er nog iemand bij. “Met dertig tegen twee. Ze sloegen en schopten ze overal, ook tegen het hoofd. Waarom, vraag ik me af?”

Volgens de verklaring van de politie hadden de jongeren de agent in burger vermoedelijk herkend. De agent werd, buiten zijn dienst, rond 18u45 belaagd door een dertigtal jongeren en met verschillende voorwerpen geslagen. De man is zeven dagen werkonbekwaam.

Wie er achter de aanval op de agent in burger zaten, moet het nog lopende politieonderzoek uitwijzen. Korpschef Jurgen De Landsheer geeft voorlopig geen reactie op de feiten. Het parket laat weten dat er nog geen aanhoudingen verricht werden.

“Dit gebeurt niet vaak,” zegt Rudy Harnie van politievakbond ACV. “Er moet altijd een onderliggende reden zijn wanneer een agent op straat wordt aangevallen. Het zou een afrekening kunnen zijn, maar de echte reden ken ik nog niet. De kans dat ze hem daar toevallig tegenkwamen, acht ik klein.”

Bende ‘kocht' meisje

De wijk rondom de Jacques Francksquare staat al jaren gekend als chaud, benadrukt iedereen die we ter plaatse aanspreken. Zo werd een aantal jaar geleden al het vrouwelijke hoofd van de speciale nabijheidspolitie Uneus, die in de wijk opereert, geviseerd. De agent die afgelopen maandag werd aangevallen, behoorde ook tot die dienst. Er werd destijds onder meer vuurwerk aan de achterruit van haar auto bevestigd en een molotovcocktail door de ruit van het politiecommissariaat gegooid.

Een opknapbeurt van het plein zelf, in 2019, kon de problemen met jongerenbendes en drugsdealers niet verdrijven. Niet veel later bleek ook de Fioul Gang de Jacques Francksquare als thuisbasis te hebben. Die bende kwam anderhalf jaar geleden in het nieuws nadat ze een 16-jarig Frans meisje voor 2.000 euro hadden ‘gekocht’ van haar vriendje en in de prostitutie hadden gedwongen. Of die bende ook nu weer betrokken was, is niet geweten.

Tegelijk is ook die speciale nabijheidspolitie al regelmatig in opspraak gekomen. Zo was er drie jaar geleden een beschuldiging van machtsmisbruik door jongeren en hun moeders. Ook recenter nog waren er verschillende betogingen tegen het soms hardhandige optreden van Uneus.

Marollen vs. Sint-Gillis

Nochtans oogt het plein, met zijn voetbal- en basketbalveldje, verschillende bankjes en groenstroken, behoorlijk kalm op woensdagmiddag. Ouders basketballen met hun kinderen, bejaarden laten hun honden uit en passanten werken er hun lunch naar binnen. Een drietal tieners racet op een schijnbaar onbeperkt budget met Lime-deelsteps rondom de voetbalkooi. En een ander groepje inspecteert de holle binnenkant van een geknakte lantaarnpaal. Verderop staan de stompjes van twee eerder gesneuvelde lichtbronnen.

“Het probleem zijn die twee grote blokken,” zegt een buurtwerker* die in de wijk actief is. “We zetten die mensen hier allemaal bij elkaar in kleine huizen. We marginaliseren ze in getto’s. Mensen zonder veel geld of een opleiding. Veel van de jongeren hebben het idee dat er geen toekomst is voor hen.”

De animator zegt dat de meeste problemen ’s avonds beginnen. “Dan worden hier veel drugs verkocht. Het is altijd al een lastige buurt geweest, maar de laatste dagen is het weer wat heftiger.”

Net als barman Guray begint hij ook over de grote vechtpartij van zondagavond. “Er is een dispuut tussen jongeren uit de Marollen en Sint-Gillis”, vertelt hij terwijl hij aan het laatste deel van zijn sigaret lurkt en richting de voetbalkooi kijkt. De politie vermeldde die onderlinge rivaliteit ook in haar verklaring. “Het gaat vooral over territorium", aldus de buurtwerker. "Zondagavond was hier een grote vechtpartij tussen 30 jongeren uit Sint-Gillis en 20 uit de Marollen. Ze slaan elkaar met alles: planken, krukken, ijzeren staven. Ze verstoppen die vaak bij de ingang van de voetbalkooi.”

Ingeslagen ruiten

Volgens de buurtwerker zien de jongeren veel te veel geweld. “Ik heb hier al jongens van 10 jaar gewond zien passeren. Voor die jongeren die hier opgroeien is dat normaal: ze zien het op tv en op internet. Als de oudere jongeren vechten in die voetbalkooi, gooien de kleintjes allerlei spullen van buiten in de kooi om ze te raken.”

Niet alleen de bewoners of passanten ondervinden hinder van dat giftige klimaat. “De laatste drie maanden werd mijn ruit al vijf keer ingeslagen,” fulmineert Guray. “Ga het maar vragen bij de andere handelaars, en ze zullen je allemaal gelijkaardige verhalen vertellen.” In de telecomwinkel even verderop bevestigen dat ze recent nog een poging tot inbraak hadden. Van de vechtpartijen hebben ze alleen via internet gehoord. “Gelukkig woon ik niet in de wijk,” zegt de bediende achter de kassa.

‘Probleem van de hele samenleving’

Dat de problemen hardnekkig zijn, blijkt ook uit andere getuigenissen vanuit de wijk. De opwaardering van het plein zelf blijkt vooralsnog alleen een esthetische ingreep te zijn geweest. Achter de ramen van de woonblokken oogt het rommelig. De politie krijgt moeilijk vat op de verantwoordelijken voor de problemen en ligt zelf ook onder vuur. Een oudere vrouw die haar hond uitlaat, zegt dat ze niet op straat komt wanneer het donker is.

Ook de buurtwerker van eerder stelt dat vooral vrouwen en meisjes het plein ’s avonds mijden.“Dit is een probleem van de hele samenleving. Gelijkaardige dingen gebeuren ook elders in de stad waar mensen zo gemarginaliseerd worden. Ga eens kijken in de Marollen, of aan het Moricharplein.”

*De naam van de buurtwerker is bekend bij de redactie.