Minderjarigen en pendelende drugsverkopers verontrusten politie en burgemeesters

1.416 arrestaties, waarvan 222 minderjarigen. Dat is het bilan van het veelbesproken Zomerplan van de politiezone Brussel-Zuid. Met dat plan wilden de politie en de gemeentebesturen van Anderlecht, Sint-Gillis en Vorst het stijgend aantal meldingen van overlast een halt toeroepen. Het plan blijkt succesvol, maar de problemen verschuiven ook en het aantal minderjarige arrestanten baart zorgen. Die blijken ook niet altijd uit Brussel te komen.

Overlast door drugs, nachtlawaai, verkeersinbreuken en diefstallen met geweld vormden de aandachtspunten van een drie maanden durende actiecampagne van de politiezone Brussel-Zuid. Die kwam er vanaf juni op vraag van de gemeenten en na een stijgend aantal klachten van buurtbewoners en wijkcomités in Anderlecht, Sint-Gillis en Vorst.

"Uiteindelijk hebben we besloten gerichte acties te voeren op een negental hotspots in de drie gemeenten, onder meer de Kuregem-wijk, de Peterbos-wijk, het Sint-Gillisvoorplein, en de wijk rond het Zuidstation", zegt korpschef Jurgen De Landsheer.

En met succes: de lokale politie voerde 602 gerichte acties uit en stelde daarbij 4.833 processen-verbaal op, gaande van openbare dronkenschap over horeca die het sluitingsuur niet respecteerde tot verkeersinbreuken. Verder voerde de politie 22 acties tegen nachtlawaai en 21 zogenaamde focus-acties, gericht op specifieke vormen van criminaliteit.

Belangrijk aandachtspunt in het Zomerplan was de drughandel. Daarvoor stelde de politie 215 processen-verbaal op en nam het 177 kilogram cannabis en 116.012 euro aan drugsgeld in beslag.

In totaal werden op drie maanden tijd 1.416 mensen aangehouden. “Du jamais vu,” volgens Fabrice Cumps, PS-burgemeester van Anderlecht. “Dat toont aan dat we iets willen doen aan de problemen rond overlast.”

15 procent minderjarigen

Verontrustend in de cijfers is dat 222 van de 1.416 arrestanten minderjarig waren. “Het is zaak de jongeren van de straat te houden,” aldus De Landsheer. “Als politie proberen we in dialoog te gaan met hen om onze relaties te verbeteren, maar er blijft een kleine groep jongeren die we niet kunnen bereiken. Zij vallen ten prooi aan het makkelijke geld die drugtrafikanten hen aanbieden: 100 tot 200 euro per werkdag.”

“We moeten daarnaast blijven inzetten op de bestrijding van de mafiastructuren die achter de drugshandel schuilgaan,” vult Fabrice Cumps aan. Dat is vooral het terrein van de federale gerechtelijke politie, maar die ontbeert de middelen.

Net als de lokale politie. “We zijn momenteel niet bij machte om in te zetten op de hogere echelons van de drugstrafiek. Onze recherche telt nu een 75-tal mensen, terwijl dat er minstens 100 zouden moeten zijn,” aldus De Landsheer.

Brussel is pendelstad voor drugsverkopers

“In Peterbos werpt onze aanpak wel vruchten af,", zegt De Landsheer. "De jongeren van de wijk vinden we bijna niet meer terug in de drugstrafiek, maar dat vacuüm wordt opgevuld door andere minderjarigen, die ook van buiten Brussel komen.”

Dat vertaalt zich ook in de cijfers. Bijna 1000 van de 1416 mensen die werden gearresteerd in het kader van het Zomerplan, komen van buiten de gemeenten SInt-Gillis, Vorst of Anderlecht en vaak ook van buiten Brussel. De Landsheer: “Minderjarigen uit Luik, Aalst en zelfs Verviers vinden hier makkelijk werk in het drugsmilieu en pendelen naar onze stad. Ze vragen zelfs een bewijs aan de politie wanneer ze gearresteerd worden om te kunnen verantwoorden dat ze een dag niet hebben kunnen werken.”

Het gaat dus zeker niet altijd over de jongeren in Brusselse wijken. “Aan het Bethlehemplein en Sint-Gillisvoorplein wonen meer dan 2000 jongeren die studeren en een voorbeeldig leven leiden,” vult Spinette aan. “Die volkswijken zijn plekken waar het fijn leven is, met evenementen, scholen, kruideniers. Een realiteit, die verziekt wordt door jongeren die van elders komen.”

Gecoördineerde aanpak Zuidstation levert resultaat op

Wat het Zomerplan vooral aantoont voor de burgemeesters is dat meer manschappen ook tot meer resultaten leiden. Spinette: “Dankzij de tussenkomst van het federale niveau in en rond het Zuidstation hadden we meer middelen ter beschikking voor de uitvoering van het Zomerplan. En dat heeft zijn vruchten afgeworpen."

Het Zomerplan stond voor alle duidelijkheid los van de grootschalige operatie in het Zuidstation eind augustus, “maar na een maand werd duidelijk dat de problematiek daar zodanig acuut was dat we moesten ingrijpen in samenwerking met de federale politie, het parket, en de Dienst Vreemdelingenzaken,” verklaart De Landsheer.

Plan ‘Respect’

De situatie aan het Zuidstation lijkt inmiddels voorzichtig te verbeteren, maar het probleem verschuift zich naar de parken. “Als je ergens duwt, dan verplaatst het probleem zich,” beseft De Landsheer. “De overlast daar is evenwel niet gelieerd aan crack.”

Bedoeling is om de situatie nu verder op te volgen in samenwerking met de Dienst Vreemdelingenzaken en sociale partners. De komende maanden zet politiezone Zuid zijn gerichte aanpak verder met een nieuw plan, 'Respect' genaamd.

‘Eerst dialoog, dan repressie’

De drie burgemeesters willen benadrukken dat naast de politie-acties ook vooral nood is aan sociaal beleid. “Inzetten op een onthaalbeleid en oog hebben voor mensen die op straat leven, dat is minstens even belangrijk,” zegt Spinette.

“We mogen ons niet vergissen van doelwit,” klinkt het bij burgemeester van Vorst Mariam El Hamidine (Ecolo). “Er leven steeds meer mensen op straat. Dat moeten we aanpakken. Het werk van de politie is belangrijk en noodzakelijk, maar daarnaast hebben de gemeenten, sociale diensten en verenigingen ook een belangrijke rol te spelen. Eerst de dialoog, dan de repressie.”